Geri Dön

İslam felsefesinde metafizik bir problem olarak imkan

Possibility as a metaphysical concept in islamic philosophy

PDF İndir

  1. Tez No: 262782
  2. Yazar: MEHMET CÜNEYT KAYA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖMER MAHİR ALPER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2008
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 309

Özet

İmkan kavramı İslam felsefesi geleneği içinde metafizik düşüncenin yapısını anlayabilmek için müracaat edilecek kavramların başında gelmektedir. Felsefî terminolojiye Aristoteles tarafından dâhil edilen, ancak onun sisteminde daha ziyade bir mantık terimi olarak işlev gören imkan, bu özelliğini neredeyse İbn Sînâ'ya (ö. 428/1037) kadar sürdürmüştür.Ortaçağların en kapsamlı ve etkili felsefî sisteminin kurucusu olan İbn Sînâ, zorunlulukla birlikte imkanı metafizik düşüncesinin merkezine yerleştirmiştir. Zorunlu-mümkün ayırımını esas alarak bir bütün olarak varlığı inceleyen İbn Sînâ, bu ayırımı daha da dakîk hale getirerek mahiyet, sudûr, sonradan varlığa gelme (hudûs), kuvve, madde, çokluk, kötülük vb. metafiziğin en temel kavramlarıyla imkan arasında sıkı bir ilişki ağı örmüştür. Bu kavramsal örgü sayesinde o, bir yandan Tanrı ile âlem arasındaki ilişkiyi belirginleştirerek Tanrı'nın her türlü çokluktan münezzeh yegâne varlık olduğunu ortaya koymaya çalışırken, diğer yandan da Tanrı dışındaki tüm mevcudatı anlamlı bir ayırıma tâbi tutmayı hedeflemektedir.İbn Sînâ'nın, imkan kavramının başat bir rol oynadığı metafizik düşüncesi, kendisinden sonra İslam düşüncesi içinden felsefeye yöneltilen eleştirilerin de neredeyse tek hedefi haline gelmiş ve bu eleştirilerde imkan, başta âlemin ezelîliği ve sudûr teorisi olmak üzere pek çok problem bağlamında sık sık gündeme getirilmiştir. Bu çalışma, antik-helenistik dünyadan İslam medeniyetine intikal eden imkan tasavvurunun izlerini takip ederek imkanın İbn Sînâ felsefesinde metafizik bir kavrama dönüşüm aşamalarını tespit etmeyi amaçlamaktadır.

Özet (Çeviri)

The concept of possibility is one of the main concepts through which we can adequately analyze the metaphysical systems in Islamic Philosophy. The concept of possibility was introduced to philosophical vocabulary by Aristotle, and was used by him generally in the logical contexts. This characteristic of the possibility lasted through the antiquity, the Hellenistic and the middle ages until Avicenna (d. 428/1037).Avicenna, the founder of the most comprehensive and efficient philosophical system of the middle ages, established his metaphysics on the basis of the two concepts: necessity and possibility. He scrutinized the being via his famous distinction between necessary existence in itself and possible existence in itself/necessary existence through another, and made this distinction related with many central metaphysical concepts like essence, emanation, temporal being, potentiality, matter, plurality, evil, etc. This conceptual framework aimed to make clear the relationship between God and the universe on the one hand, and classify the whole existence except God in a reasonable way on the other.Avicenna?s metaphysical system, in which the possibility plays an important role, became the main target of the anti-philosophical positions in the later period of Islamic thought. The concept of possibility was used by many critics of philosophy, especially because of his central function in the argument of sempiternity of the universe and emanation. This dissertation aims to study the conceptual history of the possibility from antiquity to the Islamic civilization, and to show how it became a central concept of the metaphysics in the hands of Avicenna.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    127744

    Meşrıki ve İşraki Hikmet ve İslam felsefesinin özgürlüğü

    The Mashriqi and ishraqi wisdoms and the originality of İslamic philosophy

    İSMAİL HANOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    DinAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAYRANİ ALTINTAŞ

  2. Tez No

    699399

    Şeyh Bedreddin ve Spinoza'da Tanrı veya varlık -fark ve özdeşliğin paradoksal uzlaşımı-

    God or being in the thoughts of Shaykh Badr al-Din and Spinoza -the paradoxical convention of difference and identity-

    YAKUP KALIN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    FelsefeAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN HÜSEYİN BİRCAN

  3. Tez No

    366948

    İbn Sina felsefesinde suret anlayışı

    The conception of from in Avicenna's philosophy

    İBRAHİM HALİL ÜÇER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    DinSakarya Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ATİLLA ARKAN

  4. Tez No

    836110

    Said Nursi'ye göre insanın mahiyeti ve eğitim imkanı

    According to Said Nursi, the nature of human and the possibility of education

    MİRZA ÇAZIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinŞırnak Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUHAMMED MUHDİ GÜNDÜZ

  5. Tez No

    805838

    İbn Sînâ felsefesinde Zatî Şuûr - Şuûr bi'ş-Şuûr ayrımı

    The distinction between Self-Awareness and Prereflective Self-Awareness in Ibn Sina's philosophy

    MUHAMMED SELAHADDİN TUNA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    FelsefeMarmara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER TÜRKER

Geri Dön