Çanak çömleksizden çanak çömlekli Neolitik Döneme geçiş sürecinde obsidiyen teknolojisi
Obsidian technology in transitional period from pre-pottery to pottery Neolithic
- Tez No: 262909
- Danışmanlar: PROF. DR. NUR BALKAN ATLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Prehistorya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 399
Özet
Yakındoğu Prehistoryası'nın en çok tartışılan sorunlarından biri Çanak Çömleksiz Neolitik'ten Çanak Çömlekli Neolitik döneme geçiş sürecidir. Söz konusu süreç içerisinde Yakındoğu genelinde benzer yönelimler gözlenmekle birlikte, bölgesel farklılıkların da olduğu bilinmektedir.Doğu Toros yerleşmelerinden Çayönü Tepesi obsidiyen buluntuları üzerinde yapılan bu çalışmada, yerleşme buluntularının Çanak Çömlekli Neolitik döneme geçiş sürecinde teknolojik ve tipolojik açıdan geçirdiği değişim ya da sürekliliklerin belirlenmesi amaçlanmış, elde edilen sonuçlar gerek yerleşmedeki kültürün diğer öğeleri gerekse bölgedeki diğer yerleşmelerin obsidiyen buluntularıyla karşılaştırılarak ele alınmıştır.Çayönü yerleşmesi obsidiyen buluntularına göre Çanak Çömlekli Neolitik Dönem'e geçiş aşamasında yavaş yavaş olan bir değişim çizgisinden söz edilebilmekle birlikte, yerleşmede Final PPNB evresi içerisinde gözlenen önemli farklılıklar da bulunmaktadır. Buna göre Son PPNB, Final PPNB ve Çanak Çömlekli Neolitik Dönem buluntularının tamamında tek bir üretim zinciri hakimdir. Bu üretim zincirinde prizmatik baskı çekirdeklerinden yongalanan tek yönlü çıkarımlı dilgiler elde edilmektedir. Ancak Son PPNB buluntuları içerisinde üretim zincirleri açısından bir çeşitlilikten söz etmek mümkündür. Bu evrede 2 adedi iki yönlü çıkarımlı olmak üzere en az 6 adet üretim zincirine ait ürünler saptanmıştır. Final PPNB evresinde ise dikkati çeken en önemli değişim üretim zincirlerinde azalma gözlenmesidir. Bu evrede obsidiyenden iki yönlü çıkarımlı yongalama sistemi ve bu sistem ile ilişkili olan ok uçları tamamen ortadan kalkmakta, baskı tekniği ile yongalanan tek yönlü çıkarımlı sistem, ürünlerin neredeyse tamamını kapsayacak şekilde baskın bir duruma geçmektedir. Sözü edilen evrede gözlenen üretim zincirleri Çanak Çömlekli Neolitik Dönem içerisinde de çok küçük değişikliklerle devamlılık göstermektedir.
Özet (Çeviri)
One of the most debated issues of Near Eastern Prehistory is the transition from Pre-Pottery Neolithic period to Pottery Neolithic period (e.g. Final PPNB / PPNC). This transitional period is characterized by common cultural elements while local variabilities do also exist.The aim of this thesis is to understand technological and typological transformation of the obsidian assemblage of Çayönü Tepesi during the transitional period from PPN to PN. In this study, the results of technological and typological analysis of Çayönü obsidian assemblage are evaluated with other cultural components of the site, as well as with obsidian assemblages of the contemporary sites in the Near East.According to the obsidian assemblage of Çayönü, Transition to Pottery Neolithic was a process with gradual changes, however some important changes also occurred during the Final PPNB. Predominant knapping system of Late PPNB, Final PPNB and PN consists of unipolar pressure blade production. However, Late PPNB?s châine opératoire is not limited to the unipolar prismatic blade production. Besides prismatic unipolar blades, different bipolar and unipolar blade productions are also executed. The most striking change within Final PPNB knapping systems is the decrease in the variation of the châine opératoires. While bipolar knapping systems disappears, unipolar pressure blade production takes almost all over other knapping systems. This pattern is also observed within Pottery Neolithic?s obsidian assemblage with some minor differences.
Benzer Tezler
- Çanak çömlek verileriyle Kuseyr Yaylası yerleşimlerinin Neolitik dönem'den Erken Tunç Çağı sonuna kadar incelenmesi
Investigation of the settlements of Kuseyr Plateau from the Neolithic period to the end of the Early Bronze Age with pottery data
CANAN KARATAŞ YÜKSEL
Doktora
Türkçe
2024
ArkeolojiEge ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİLER ÇİLİNGİROĞLU
DOÇ. DR. RANA ÖZBAL
- Çanak çömleksiz neolitik dönem yukarı mezopotamya anıtsal kült binaları ve gelişimi
Pre-pottery neolithic period upper mesopotamia monumental cult buildings and its development
ALİ UMUT TÜRKCAN
- Çanak çömleksiz Neolitik Dönemde ok ve mızrak uçlarının gelişimi: Aşıklı Höyük örneği
Evolution of arrow and spear heads in the pre-pottery Neolithic: A case study of Aşıklı Höyük
SEMRA YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiPrehistorya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM NUR BALKAN ATLI
- Çanak Çömleksiz Neolitik Çayönü yerleşmesi'nin doğalcam kazıyıcılarının incelenmesi: Kazıyıcıların biçimsel özelliklerine göre sınıflandırılması ve işlevlerinin mikroskopla kullanım izi analizi yöntemi ile belirlenm
Research on the obsidian scrapers of the pre-pottery neolithic settlement of Çayönü: The morphological classification of the scrapers and defining their functions wişth the microscopical use-wear analysis
GÜLSÜN ALTINBİLEK ÇİLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiPrehistorya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZDOĞAN
- Social differentiation in Çayönü and Abu Hureyra through burial customs and skeletal biology
Ölü gömme gelenekleri ve iskelet biyolojisi ışığı altında Çayönü ve Abu Hureyra'da sosyal farklılaşma
DENİZ ERDEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
AntropolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DENİZ BURCU ERCİYAS
YRD. DOÇ. DR. HALİL TEKİN