Modernleşme sürecinde moda-zihniyet ilişkisi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 27381
- Danışmanlar: PROF. DR. ENİS ÖKSÜZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Yapı - Sosyal Değişme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
ÖZET Modanın bugünkü karakteristik özelliği gözönüne alındığında; geleneksel toplumlardaki giyim ile modem toplumlardaki giyim farklılığının anlaşılması bakımından modanın ayırt edici bir özellik gösterdiği ortaya çıkmaktadır. Mertebelenmenin hakim olduğu geleneksel toplumlarda giyim; kişinin içinde bulunduğu sosyal sınıfın özelliklerini yansıtmaktadır. Bu bakımdan geleneksel toplumlarda moda yoktur. Giysiler belirli rolleri yansıtır. Moda, giyim çeşitliliği olarak kabul edildiğinde ilk cağdan bu yana var olduğu kabul edilmekle birlikte; giyimin demokratikleşmesi, yani bir kıyafetin toplumun bütün kesimleri tarafından giyilebilir olmasının gerçekleşmesi için Fransız İhtilali ile Sanayi İnkılabının çakıştığı noktayı beklemek gerekmektedir. Fransız İhtilali' nin getirdiği hürriyet ve eşitlik ortamıyla birlikte daha önce saray çevresinde devam eden giyim zevki, toplumun bütün katmanlarında etkili bir duruma gelmiştir. Diğer taraftan İhtilal 'den sonra ortaya çıkan burjuva sınıfının hem saraydan hem de halktan ayrı giyinmek istemesi a İbişe tasarımcılığının bir meslek olmasını sağlamıştır. 203Sanayi devriminin modayı etkilemesi tekstil alanında yapılan yeniliklerle birlikte Sanayi devriminin toplum hayatında meydana getirdiği değişikliklerle bağlantılı olarak gerçekleşmiştir. Tekstildeki gelişmeler kumaşın daha kısa zamanda ve daha ucuza mal edilmesinden dolayı, kumaşın sadece ihtivaca karşılık olarak tüketilmesini ortadan kaldırarak, alt sınıflarda da zevk ve beğeniye dayalı bir tüketimin gerçekleşmesine imkan vermiştir. Moda'nın modern toplumlarda yaygınlık kazanmış olması, geleneksel zihniyet ile modem zihniyet arasındaki farklılık ve değişime büyük ölçüde bağlı bulunmaktadır. Geleneksel zihniyetin“dün”ü referans kabul etmesi giyimde radikal davranış ve biçimlerin önlenmesine imkan sağlamaktadır. Modernist zihniyetin daima en yeniye talip olması yeninin eleştirel bir bakış açısından değerlendirilmesini engellemektedir. Bu, modern olanın kendisinin doğrudan gelişme olduğu öngörüsüne istinaden“modanın daima modem olduğu”ile yakından alâkalıdır. Mada kıyafet giymek,“güzel ”dir. Modanın sunduğu güzellik anlayışı doğrudan hoşlanma ve güzellik fetişine dayanmaktadır. İnsanlardaki bıkkınlık duygusunu moda,“kitle modası”anlayışıyla daha kısa priyodlarda gerçekleştirmekte, böylece herkesin birörnek giyindiği bir ortamda“giyilmiş”olandan uzaklaşma eğilimi başlamaktadır. Kitle içerisinde zihin farklılıklarının olduğu kadar estetik farklılıkların da ortadan kalkması, modanın sosyal hortum olma sürecini hızlandırmaktadır. Modem toplumlarda modanın daha hızlı bir şekilde yayılması tüketim toplumunun özellikleri ile ilgili olduğu kadar; aynı zamanda modem insanın cemiyet içindeki yalnızlığı ile de alâkalıdır. Veblen, modanın, hızlı değişimler geçiren toplumlara özgü olduğunu söylemektedir. Gelişme ve değişimin durgun olduğu 204toplumlarda giysiler yaş ve statü sembolü olarak istikrarlı bir değişim çizgisi göstermektedir. Tanzimat'tan sonra Osmanlı İmparatorluğundaki değişimin, yansıma alanlarından biri olarak moda etrafında vuku bulan tartışmalar gözönüne alındığında; modanın tesirinin teknik üstünlüğün zevk ve kültürden sonraya ertelenmiş olmasıyla artmış olduğu görülmektedir. Modanın yukardan aşağıya doğru devam eden taklit özelliği Osmanlı cemiyetinde de batılılaşmanın Saraydan daha aşağı tabakalara doğru devam eden taklide dayalı giyim-kuşam ve hayat tarzında kendine barınma ve tutunma imkanlarını hazır olarak bulmuştur. Tanzimat ile başlayıp meşrutiyet dönemlerinde hız kazanmış olan Avrupa modalarına uyma, cemiyetin kendine mahsus bir giyim tarzını bırakması etrafında uzun tartışmalara sebep olmuştur. Tartışmaların mahiyetinin anlaşılabilmesi açısından özellikle kadın dergileri önemli ipuçları sunmaktadır. Dergilerin en önemli meselelerinden biri olan giyim konusunda Batılı kıyafetler“hareket serbestliği”verdiği için müdafa edilmekle birlikte, giyilmesi gereken kıyafet konusunda bir fikir birliğinen varılmış değildir. Dergilerin umumi havası Osmanlı tarzının terk edilmesi gerektiği, bu kıyafetlerin kadının özgürlüğünü sınırladığı yolundadır. Modanın zihniyete tekabül eden yansımasını dönemin romanlarında ve yazarların eleştirel tutumlarında görmek mümkündür, özellikle Ahmet Mithat Efendi, Recaizade Mahmut Ekrem ve Hüseyin Rahmi Gürpınar yüzeysel bir batılılaşmaya dayanan giyim-kuşan anlayışını erkek kahramanlarının şahsında hicvetmişlerdir. Osmanlı cemiyeti geleneksel toplumdan modem topluma geçerken karşılaştığı avrupai tarzdaki giyim-kuşam; başlangıçta dine ve ahlaka aykırı olduğu için karşı çıkılmış, daha sonra milli iktisadı koruma gayesiyle yerli malını özendirici yayınlar yapılmışsa da Batılılaşma yolunda giden cemiyette bu tedbirler etkili olamamıştır. 205
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Modernleşme sürecinde Bursa kentinin mekansal ve sosyal değişimi (1860-1910)
Spatial and social change of Bursa in the period of modernization (1860-1910)
ZEYNEP DÖRTOK ABACI
- Osmanlı'nın son dönemlerinden cumhuriyete geçiş sürecinde kadın kimliği ve kıyafetleri
Transition from the last period of the Ottoman to the republic women's identity and clothes in the process
ELVİN BAŞHAN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2023
Giyim EndüstrisiHaliç ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DR. BETÜL ATLI
- Osmanlı'da modernleşme sürecinde erkek giyimindeki değişim olgusu [ 1860 - 1925 ]
The alteration fact in men's wearing in ottoman's modernization period [ 1860 - 1925 ]
GÜRDAL BİKE SAĞDUYU
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2013
Tekstil ve Tekstil MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiTekstil Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. NEVBAHAR GÖKSEL
- Neo-plastik sanat akımı bağlamında de stıjl sanat hareketi ve tekstil üzerindeki etkileri
De stijl art movement and its effects on textyle in the context of neo-plastic art trend
AYTAÇ ENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Güzel SanatlarHaliç ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. ŞEBNEM R. TEMİR G
- Türkiye'de modernleşme ve kadın: Şehbal mecmuası örneği (1909-1914)
Modernization in Turkey and woman: The case of sehbal magazine (1909-1914)
BETÜL GÜNAYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
SosyolojiTrakya ÜniversitesiGörsel Kültür Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN BEKSAÇ