Eski Uygur Türkçesinde olasılık kipliği
The possibility modality in old Uyghur Turkish
- Tez No: 277164
- Danışmanlar: PROF. DR. ÇETİN PEKACAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 174
Özet
Bir dilin konuşurları duygu, düşünce ve tavırlarını söz dizimi içinde belliişaretleyicilerle aktarırlar. Konuşurun istek, kesinlik, zorunluluk, tahmin,şüphe, çıkarım olasılık vb. pek çok anlamı aktarırken yararlandığı bu dilbilgisi işaretleyicilerine kiplik (modality) adı verilmektedir. Kipin anlamındadeğişiklik meydana getirebilen ve sözcenin anlamına netlik kazandırankipliğin alt kategorilerinden birisi de olasılık kipliğidir. Olasılık kipliği; şüphe,tahmin, varsayım, olasılık, kesin olmama durumunu gösteren kiplikkategorisidir.Türkçenin tarihî lehçelerinden Eski Uygur Türkçesinde üç altkategoride incelenen olasılık kiplikleri, tahminî, öznel ve nesnel olasılık kipliğitürlerinde örnekler vermektedir. Eski Uygur Türkçesinde olasılık kiplikleri sayıbakımından azımsanmayacak ölçüdedir. ?sA, -gAy, birök?erser, bolgukergek gibi olasılık kipliği işaretleyicilerinin kullanıldığı Eski Uygur Türkçesinde olasılık anlamının daha çok bağlamdan beslendiğini söylemekmümkündür.
Özet (Çeviri)
Speakers of a language convey their feelings, ideas and manners insyntax by using specific markers. These grammatical markers that are usedby speaker to convey meanings such as wish, obligation, prediction, doubt,inference, probability and so on are called modality. Possibility modality isone of the subcategories of modality that can modify the meaning of a modaland make the meaning of a sentence to gain clarity. Possibility modalityincludes the states of doubt, prediction, assumption, possibility anduncertainty.Possibility modalities are examined in three subcategories in OldUyghur Turkish that is one of the historical dialects of Turkish and theyprovide examples in types of speculative, subjective and objective possibilitymodalities. Old Uyghur Turkish has a substantial number of possibilitymodalities. It is possible to say that possibility meaning is rather suppliedfrom the context in Old Uyghur Turkish that has possibility modality markerssuch as ?sA, -gAy, birök?erser, bolgu kergek.
Benzer Tezler
- Eski Uygur Türkçesinde yükümlülük kipliği
Deontic modality in Old Uyghur Turkish
GAMZE AKYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HABİBE YAZICI ERSOY
- Eski Uygur Türkçesinde öz (core) - dış (peripheral) katmanlı birleşik yapılarda zamansallık
Temporal clauses in core and peripheral junctures in old Uighur Turkish
GÜLSER ERSOY
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Eski Uygur Türkçesinde tasarlama kiplerinin yapı ve işlev bakımından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
NURDAN BENLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıYıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. FUNDA TOPRAK
- Eski Uygur Türkçesinde tıp terimleri
Medical Terms in old Uighur Turkic
MACİDEGÜL BATMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA BİNNUR ERDAĞI DOĞUER
- Eski Uygur Türkçesinde pekiştirme
Intensification in Old Uighur Turkic
MEHMET ORHAN ÇETİNDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜLKÜ POLAT