Geri Dön

Çevre kalitesinin yükseltilmesinde katılımcı yaklaşım: İ.Ü. Avcılar Kampusu örneği

A paricipatory approach to improve environmental quality: The case study of I.U. Avcilar Campus

PDF İndir

  1. Tez No: 283163
  2. Yazar: BURÇAK ERDOĞAN ONUR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ADNAN UZUN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2009
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 325

Özet

Bir mimari ürünün kalitesi ve sürdürülebilir kullanımı, tasarlanan ürünün hedef kitlenin ihtiyaçlarını ne derece karşıladığına bağlıdır. Bu nedenle, yapılanmış çevrelerde kalitenin sağlanabilmesi, ancak tasarımcının kullanıcının çevresi ile etkileşimini belirleyen, kullanıcı aktivite ve davranışları hakkında bilgi edinmesi ve bu bilgileri tasarım çözümlerine yansıtması ile söz konusu olabilir. Bu bağlamda, kullanıcı ile aktif iletişim ve hatta kullanıcının süreç içerisine dahil edilebilmesi çalışmaların başarısı açısından önem kazanmaktadır. Günümüzde insan-çevre-davranış araştırmaları sosyal bilimleri temel alan araştırma teknikleri ile çevresel planlama ve tasarım çalışmalarına farklı bir bakış açısı getirmektedir. Bu çalışmada, bahsi geçen katılımcı araştırma teknikleri temel alınarak alan tasarımına veri sağlayacak bir metodoloji önerilmiş ve İ.Ü. Avcılar Kampusu'nda gerçekleştirilen uygulama çalışması ile önerilen metodolojinin verimliliğinin değerlendirilmesi söz konusu olmuştur.Metodoloji kapsamında birbirini tamamlayan nitel ve nicel araştırma teknikleri bir arada kullanılmıştır. Üç ana aşamadan oluşan metodolojinin ilk bölümünde, kullanılan nitel araştırma teknikleri yardımı ile alana yönelik kalite (performans) kriterleri belirlenmiştir. Bu kriterler ikinci aşamada alanın geniş kullanıcı kitlesince değerlendirilmesini sağlayacak Çevre Değerlendirme Formu'nun (Ç.D.F) oluşturulmasında kullanılmıştır. Ç.D.F. uygulamasına paralel olarak, alana yönelik hazırlanmış projelerden oluşan bir sergi düzenlenmiş ve kullanıcıların projelere yönelik görüşleri alınmıştır Üçüncü aşamada ise, araştırmacı tarafından gerçekleştirilen alan analizleri ile kullanıcılardan elde edilen verilerin denetlenmesi ve detaylandırılması söz konusu olmuş, ve tasarım önerilerine katkıda bulunulmuştur.İlk aşamada üç farklı nitel karakterdeki teknik, kullanıcıların alana yönelik algılarını, davranış kalıplarını ve alandan beklentilerini sorgulamak amacı ile bir arada kullanılmıştır. Sırası ile Görüşme, Fotoğraf Değerlendirme ve Fotoğraf Sörveyi tekniklerinin kullanıldığı bu aşamada, farklı grupları temsilen toplam 44 alan kullanıcısı ile çalışılmıştır. Ayrıca, ilk iki teknik 24 kişilik bir uzman grubuna da uygulanmış, bu şekilde verilerin zenginleştirilmesinin yanı sıra, kullanıcı ve uzman grubu arasındaki görüş farklılığı da ortaya konmuştur. Elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Bu aşamada araştırmaya yönelik dört farklı sonuç elde edilmiştir. Bunlar;?Alana yönelik kalite kriterlerinin belirlenmesi,?Alan tasarım özetine ışık tutacak verilerin elde edilmesi,?Kullanılan tekniklerin karşılaştırmalı değerlendirilmesi,?Uzman ve kullanıcılar arasındaki görüş farklılıklarının belirlenmesidir.İlk aşama sonunda alana özgü toplam 18 kalite kriter sınıfı ve bunları açıklayan 110 kalite kriter içeriği tespit edilmiştir. Bu kriterler tasarım özetinin oluşturulmasına ışık tutmuş, ayrıca kriterlerden 70 adedi bir sonraki aşamada Çevre Değerlendirme Formu'nun oluşturulmasında kullanılmıştır. Uygulanan tekniklerce belirlenen kalite kriter sınıfları sayısal olarak karşılaştırıldığında her tekniğin belirgin kalite kriterler sınıflarının tespitinde daha güçlü olduğu görülmüştür. Diğer taraftan, çalışmaya katılan kullanıcı grubunun uzman grubuna oranla çok daha fazla sayıda özgün kalite kriteri belirlediği gözlenmiştir.İkinci aşamada ise, belirlenen kalite kriter içerikleri temel alınarak geniş kullanıcı kitlesinin alanı değerlendirmesini sağlayacak yapılandırılmış bir anket formu (Çevre Değerlendirme Formu) oluşturulmuştur. Çevre Değerlendirme Formu kapsamında kullanıcıların alanla ilgili değerlendirmelerinin yanı sıra, alandan memnuniyet dereceleri, alana duydukları aidiyet hissi, alan kullanım eğilimleri, alandaki hizmetler ve olanaklara yönelik tercihleri ve kampusla ilgili çalışmalara katılım eğilimlerinin belirlenmesine yönelik sorular sorulmuştur. Oluşturulan form farklı kullanıcı gruplarından toplam 398 kişiye uygulanmıştır. Elde edilen veriler, tanımlayıcı istatistik değerleri ve farklı ileri istatistik teknikler (faktör ve güvenirlik analizleri, korelasyon ve regresyon analizleri, t testi analizleri) kullanılarak analiz edilmiştir.Elde edilen tanımlayıcı istatistik verileri tasarım önerisinin hazırlanmasına ışık tutmuş, faktör ve güvenirlik analizleri nitel araştırmalar sonucunda elde edilen kalite kriterlerinin güvenilir bir şekilde yeniden organize edilmesini sağlamıştır. Organize edilen kalite kriterlerinin kullanıcıların alandan memnuniyetinde ve alana duydukları aidiyet hissi üzerinde ne derece etkili olduğu korelasyon ve regresyon analizleri ile tespit edilmiştir. Kullanıcı grupları arasındaki farklar ise t testi kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen veriler tasarım önerisinin şekillendirilmesinde değerlendirildiği gibi kampus ve açık alanların kalite kriterlerine yönelik genel bir fikir oluşmasını da sağlamıştır.İkinci aşama ile paralel olarak yürütülen, kampus alanı için hazırlanmış projelerden oluşan sergi ise hem kullanıcıların taleplerine yönelik veri alınmasını sağlamış, hem de dönem boyunca oluşturduğu sinerji ile kullanıcıların araştırmaya daha fazla ilgi göstermesini sağlamıştır.Çalışmanın üçüncü ve son aşamasında araştırmacı tarafından kampus alanında yoğun kullanılan alanlarda sistematik gözlemler gerçekleştirilmiştir. Gözlemler sırasında mekanların fiziksel karakterinin belirlenmesi amacı ile Tanımlayıcı Analizler ve mekanlardaki kullanım deseninin belirlenmesi amacı ile Davranışsal Analizler gerçekleştirilmiştir. Profesyonel tasarımcı gözü ile yapılan bu analizler, hem kullanıcıdan alınan verilerin kontrolü ve çeşitlendirilmesini sağlamış, hem de mekansal tasarım önerilerinin oluşturulmasında kullanılmıştır.Önerilen metodolojinin verimliliği, farklı aşamalar sonrasında elde edilen verilerin karşılıklı değerlendirilmesinin yanı sıra, uygulama sürecinin değerlendirilmesi yolu ile analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, kullanılan farklı araştırma tekniklerinin farklı güçlü yönlerinin olduğunu göstermektedir. Gerçekleştirilen araştırma, tasarım çalışmalarında farklı araştırma tekniklerinin beraber kullanılmasıyla yapılacak ön analizlerin kullanıcı bakış açısını da içeren, bütünsel bir yaklaşımı mümkün kılarak, kullanıcı ile bütünleşen, daha kaliteli ve sürdürülebilir kullanıma olanak verecek mekanların yaratılmasına öncülük edeceğini göstermiştir.

Özet (Çeviri)

The quality and the sustainability of an architectural product heavily depends on to what extent target user needs are met. Therefore, ensuring quality in built environments can only be achieved if the designer gets informed on user activity and behaviours that determine the user environment interactions, and reflects this information in design solutions. In this context, it becomes imperative to communicate actively with user and even to include user in the process for the success of the output. Today, people-environment-behaviour researches provide a new perspective on environment planning and design studies by utilizing social sciences based research methods. In this research, a framework that will provide information to the design studies based on participatory research techniques mentioned above is proposed, and the efficiency of the framework is assessed during its application process in IU Avcilar Campus.The framework consists of complementary qualitative and quantitative research methods. In the first of the three stages of the framework, quality criteria for the campus have been determined by using qualitative research techniques. These criteria have been used in building the Environment Assessment Form, which will allow broader user masses to evaluate the research field in the second phase. In the third phase, the field analysis made by the researcher allowed to verify the data obtained from users. Moreover, by interpreting the results from field analysis, additional contributions to the design proposal were also made.In the first stage three qualitative methods of different natures were used so as to determine the perceptions, the behavioural patterns and the expectations of the campus users from the campus. Structured interview, sample picture evaluation and photographic survey methods have been applied to 44 campus users representing different user groups respectively. Moreover, the first 2 methods were applied to an expert group of 24, in order to enrich the data as well as to highlight the perception differences between user and expert groups. The data was analyzed using the ?Content Analysis? method. Four different outcomes have been achieved in the first phase of the research. These are;?Determining the quality criteria of the campus,?Obtaining the information that will provide direction for the design summary,?Cross evaluation of the used techniques,?Determining the differences in the perceptions of users and experts.As an outcome of the first stage a total number of 110 quality criteria, which can be classified in 18 quality criteria classes, were determined. While these criteria shaped the build up of the design summary, also 70 of the criteria were used in the making of the Environmental Assessment Form in the second phase. When the quality criteria categories obtained by the techniques were quantitatively compared, it has been observed that each technique is stronger in identifying certain quality criteria. On the other hand, it was also observed that the user group had identified more number of unique quality criteria than the expert group.In the second stage a structured survey form (Environmental Assessment Form), which can enable the broader user group to evaluate the campus, has been built based on the quality criteria that were already determined. The Environmental Assessment Form consisted of questions to users about their evaluation of the campus, their satisfaction level of the campus, their feel of belonging to the campus, their usage tendencies, their preferences regarding to the services and facilities in the campus and their tendency to attend to campus related activities. This form was applied to a total of 398 people. The data obtained has been analyzed by descriptive statistics and a number of advanced statistics analysis methods (factor and reliability analysis, correlation and regression analysis).The descriptive statistics data obtained has been instrumental in shaping the design proposal, and the quality criteria obtained as a result of the qualitative research were reorganized in the light of the factor and reliability analysis performed. The level of the relation between the obtained quality criteria and user satisfaction and feeling of belonging to the campus has been identified by correlation and regression analysis. The differences between the user groups were analyzed by applying t test. The data obtained not only was used in shaping the design proposal but also helped to bring out a general opinion on quality criteria for campuses and open spaces.The exhibition of the design projects on the campus area, which was carried out simultaneously with the second phase of the research, provided the opportunity to receive information about user requests as well as creating a synergy which led users to show more interest to the research.The third and last phase of the research has been performed by carrying out observations in the most frequently used areas of the campus. During the observations, Descriptive Analyses were made in order to determine the physical characteristics of the areas, and Behavioural Analyses were performed with the aim of finding out the use pattern of the areas. These analyses, performed with an expert view, have been used in both verifying the data provided by users and in building up spatial design proposals.The efficiency of the proposed framework has been analysed by cross evaluation of the data obtained in different phases of the research and by evaluating the application process. The results obtained point out that each of the research techniques used has different superior aspects. This research demonstrated that it is possible to create places that become integrated with user, have superior quality and enable sustainable use, by providing a collective approach through using different research methods simultaneously in preliminary analysis for the aim of further design studies.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    249285

    Katılım ekseninde kentsel dönüşüm: Altındağ Aktaş Mahallesi örneği

    Urban regeneration in the framework of participation: Altındağ Aktaş Mahallesi örneği

    BESTE GÜMÜŞBOĞA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Kamu YönetimiAnkara Üniversitesi

    Sosyal Çevre Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYKUT NAMIK ÇOBAN

  2. Tez No

    222610

    Cihangir Mahallesi'nin kent dokusundaki değişimler ve kentsel tasarım önerileri

    Changes of urban pattern in Cihangir district and urban design proposals

    ÖZLEM ÖZTEL AĞSAKALLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY

  3. Tez No

    78333

    Türkiye'de çalgı eğitiminin yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi

    Başlık çevirisi yok

    MUSTAFA USLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EDİP GÜNAY

  4. Tez No

    179154

    Kentlerin sürdürülebilir gelişiminde güncel yaklaşımlar kapsamında yaşam kalitesi-Kocaeli örneği

    The quality of life the cities sustainable development in comprehension of current approaches -Kocaeli example

    ESRA DİĞDEM AKTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaGebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. NİHAL ŞENLİER

  5. Tez No

    481342

    Yaşanabilir kentlerin oluşturulması: Ankara kenti, Çankaya, Etimesgut ve Altındağ belediyeleri örneği

    Creation of living cities: Ankara kenti, Çankaya, Etimesgut and Altındağ municipalities example

    ŞÜHEDA KAZMACI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Siyasal BilimlerTurgut Özal Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUHAMMET KÖSECİK

Geri Dön