Metinlerden tasvirlere yansıyan yüzler: Musavver bir 'Meşâ'irü'ş-şu'arâ' nüshasının portreleri
Figural representations form text to image: The portraits of an illustrated 'Mesha'ir al-shu'ara'
- Tez No: 286627
- Danışmanlar: PROF. DR. AYLA ÖDEKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 426
Özet
İslam edebiyatında tezkirecilik, tarih biliminin bir kolu olarak ortaya çıkan ve temeli Hz. Muhammed'in hadislerinin derlenmesi geleneğine dayanan bir biyografik yazın türüdür. Arap, İran ve Osmanlı coğrafyasında, pek çok meslek dalında ün kazanan kişilerin hayat hikayelerinin derlendiği tezkire alanında verilen eserler arasında en rağbet görenler şair, evliya, sanatçı tezkireleridir. Yazılan tezkirelerden çok azının resimlenmiş olması ile hâl tercümesi metinde verilen kişilerin görsel imgeleri de yansımıştır.Şair, münşi ve kadı olan Âşık Çelebi'nin (ölm. 1571-72) 1568 yılında tamamladığı, Osmanlı devrinin kronolojik olarak üçüncü sırada gelen tezkiresi Meşâ'irü'ş-Şu'arâ'nın pek çok kopyası arasında, İstanbul Millet Kütüphanesi (İMK) Ali Emîrî Efendi Tarih 772'de kayıtlı nüshası resimli tek örnek olması bakımından önem taşımaktadır. Söz konusu musavver nüsha, mukaddime kısmında padişah portreleri ile eserin yazarı da dahil üç tezkirecinin tasvirlerini, ayrıca hâl tercümesi verilen 416 şairden 74 tanesinin resmini içermektedir.Osmanlı tasvir sanatı içinde resimli yegane şair tezkiresi olması bakımından da önem taşıyan Meşâ'irü'ş-Şu'arâ'nın toplam 88 tasviri zaman içinde tahrip olarak çeşitli müdahalelere maruz kalmıştır. Öncülü ya da ardılı olmayan eser, bu çalışma ile hem resim-metin ilişkisi, hem portrelerinin üslup tartışılması bağlamında tanıtılmış; resimlenme dönemi ve mukaddimesinin özgünlüğü açısından tartışılmıştır. Tasvirlerinin 16. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı sarayında çalışmış musavverlerin üsluplarını yansıttığı karşılaştırma örnekleriyle ortaya konulurken, eserin İslam kitap sanatındaki yeri de belirlenmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The tezkere genre in Islam which is a literature genre of collective biography tradition based on the compiling of the Prophet Mohammed?s hadith has appeared as a branch of history. The poet, sufî and artist biographies have been the most popular tezkeres among those that are collected for many people with different professions in Arab, Iran and Ottoman lands. Only a small number of the myriad of tezkeres were illustrated that transforms the verbal texts into visual representations.The third earliest Ottoman collective biography of poets, Mesha?ir al-Shu?ara which was completed in 1568 by the poet, writer and judge Ashik Chelebi (d. 1571-72) has a single illustrated copy in Istanbul Millet Library, Ali Emiri Tarih 772 among many other unillustrated volumes. The copy in question is an important work in many aspects. Its introduction part is not only a unique piece when comparing with its contemporaries, but also is highlighted with a series of sultan portraits and three of the tezkere writers including the author of the book. Seventy-four of the 416 poets have their portraits in the main text of Mesha?ir al-Shu?ara.The tezkere is important as the only illustrated collective biographies of poets in Ottoman art of books which has no predecessor or successor. Most of its 88 portraits, however, have been damaged over time and tried to be repaired by unskillful hands at an unknown date. The manuscript is examined in this dissertation by means of text-image relation with a stylistic analysis of the illustrations both in the introduction part and its main section. The portraits seem to be reflecting the style of the painters who were active at the second half of the 16th century at the court atelier. Another aim of this study is to figure out where this illustrated tezkere stands in the Islamic art of books.
Benzer Tezler
- Modern Türk edebiyatı'nda kadınla ilişkili mitlerin alımlanması (1923-2023)
The reception of myths related to women in modern Turkish literature (1923-2023)
GÖNÜL YONAR ŞİŞMAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP KEVSER ŞEREFOĞLU DANIŞ
- Klasik Türk şiirinde zâhid algısı üzerine eleştirel bir bakış
A critical outlook on the perception of ascetic in classical Turkish poetry
GAMZE AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLLA BATUR
- Klasik Türk şiirinde rind algısı üzerine eleştirel bir bakış
A critical outlook on the perception of recluse inclassical Turkish poetry
İLKNUR HAVADAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLLA BATUR
- Eski Uygur Türkçesi metinlerinde cehennem algısı ile İslami dönem eserlerindeki cehennem algısının karşılaştırılması
Comparison of the perception of hell in the Old Uighur Turkish texts and the perception of hell in the Islamic period works
FATİH UĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACER TOKYÜREK
- Gülistan Sarayı Müzesi Kütüphanesi (MS.716) Baysungur Şahnâmesi minyatürlerinin resim metin ilişkisi
Golestan Palace Library Museum (MS. 716) the relationship between miniature images and texts of Baysonghori Shahnameh
İREM BÜŞRA ÖZLİYEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEHNAZ BİÇER