Necmettin El-Kâtibî ve metafizik düşüncesi
Najm Al-D?n Al-K?tib? and his thoughts on metaphysics
- Tez No: 287833
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 299
Özet
VII/XIII. yüzyıl İslâm bilim ve düşünce tarihinin en velûd bilim adamı ve mütefekkirlerinin yaşadığı dönemlerden biridir. Bu dönem astronomi, geometri, matematik, felsefe, kelam, tasavvuf, dil ve mantık alanlarında çok yoğun bir düşünsel faaliyete tanıklık etmiştir. Böyle bir dönemde yaşayan Necmeddin Ali b. Ömer el-Kâtibî el-Kazvînî (ö. 675/1276), İbn Sînâ felsefesinin sonraki kuşaklara aktarılmasında belirleyici bir konuma sahiptir. Kâtibî'nin felsefî görüşleri, ileri sürülen delillerin burhanîliğini esas alan bakış açısına göre şekillenmiştir. Kâtibî'nin metafizik düşüncesinin merkezinde varlık ve ona arız olan kavramların araştırıldığı umûr-ı âmme yer almaktadır. Delillere yönelik birtakım itirazı olmakla birlikte Kâtibî'nin özü bakımından Zorunlu Varlık'ta varlık-mahiyet ayırımı, sudur, aklî nefsin soyut bir cevher oluşu gibi metafiziğin en çetrefilli mevzularında İbn Sînâ çizgisinde bulunduğunu söylemek mümkündür.İbn Sînâ'nın felsefî mirası birkaç şekilde yorumlanmıştır. Bunlardan biri de Fahreddin Râzî'nin (ö. 606/1210) eleştirel bakışı ve yöntemine göre şekillenen çizgidir. Kâtibî'nin felsefe sahasındaki temel eseri olan Hikmetü'l-`ayn, hem meselelerin tasnifi hem de ele alınış keyfiyeti bakımından Râzî etkisini gösteren tipik bir örnektir. Hikmetü'l-`ayn nazarî felsefenin temel meselelerinde İbn Sînâ'nın görüşlerini kabullenmekle birlikte onun bazı delillerine yönelttiği eleştirilerle oldukça etkili olmuş bir eserdir. Metafizik ve doğa bilimi üzerine olan bu muhtasar eser bir süre bazı şerh ve haşiyeleriyle birlikte Osmanlı medreselerinde okutulmuştur.Çalışmanın ilk bölümünde Kâtibî'nin ilmî kişiliği, eserleri ve etkileri üzerinde durduk. Kalan dört bölümde ise onun metafizik düşüncesine odaklandık, Hikmetü'l-`ayn'ın içeriği ve yöntemini dikkate alarak Kâtibî'nin metafiziğe dair yorumlarını mukayeseli bir şekilde ele aldık. Tezin amacı Kâtibî'nin İbn Sînâcı felsefe geleneğindeki yerini doğru bir şekilde tayin etmek ve metafizik düşünceye olan katkısını belirlemektir.
Özet (Çeviri)
7/13th century is one of the most important periods when the most prolific scholars and the thinkers of Islamic history of science and thought lived in. This era witnessed a very intense intellectual activity in areas of astronomy, geometry, mathematics, philosophy, theology, mysticism, language and logic. Najm al-D?n Al? b. Omar al-K?tib? al-Qazw?n? (d. 675/1276) lived in such a period, has a significant position in order to transfer the philosophy of Ibn S?n? to the next generations. The most striking feature of al-K?tib?'s philosophical views is that they are based on the demonstrability of the arguments. General terms (al-um?r al-?mma) that consist of the discussion of the existence and the terms attributed with it, take a part at the center of the metaphysical views of al-K?tib?. Although al-K?tib? posits some objections to Ibn S?n??s some arguments, it is possible to say that he goes along with Ibn S?n? on the most complicated subjects of metaphysics such as existence-essence distinction of Necessary Existence in itself, emanation and immateriality of the human soul.The philosophical heritage of Ibn S?n?, was interpreted in several ways. One of them is the line that is shaped under the Fakhr al-d?n al-R?z?'s (d. 606/1210) critical view and method. Hikmat al-ayn, which is the main work of al-K?tib? in the area of philosophy, is a typical example to show the impact of al-R?z? in terms of classification of issues and also the nature of the issues disscussed. Hikmat al-ayn is an influential work that accepts Ibn S?n??s views in terms of the basic problems of the theoretical philosophy as well as it directs criticism to him in some arguments. This respectively shorter work, which deals with the divine science and physics (al-ilm al-il?hiyy wa-t-ab?iyy) was taught in Ottoman madrasas as standard textbooks, and some commentaries and glosses were written on them.In the first chapter, I discussed al-K?tib?'s scholarly bioghraphy, his works and impact. In the next four chapters I focused on his metaphysical views and I considered in a comparative manner al-K?tib?'s comments on metaphysics on the basis of the content and method of Hikmat al-ayn. The aim of this dissertation, to define accurately the position of al-K?tib? in Avicennian tradition and to determine his contribution to metaphysical thought in Islamic intellectual history.
Benzer Tezler
- İbn Sînâ sonrası İslam felsefesinde cisim teorisi: Hikmetü'l-'Ayn ve şerhleri çerçevesinde
The theory of body in Islamic philosophy after Ibn Sīnā: In the context of Hikmat al-'Ayn and its commentaries
MEHMET SAMİ BAGA
Doktora
Türkçe
2018
Felsefeİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER
- Kemalpaşazâde'nin Şerhu Risâleti İsbâti'l-Vâcib adlı eserinin tahkik ve incelemesi
The critics and analysis of Kemalpashazade's Work Şerh RisâletiIsbâti'l-Vâcib
RABİA GÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE TOKSÖZ
- Koyunoğlu Müzesi koleksiyonundaki hat levhaları
The calligraphy works in the Koyunoglu Museum collection
RAZİYE YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıNecmettin Erbakan ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKERİYA ŞİMŞİR
- Hattat Kamil Akdik'in hayatı ve eserleri
Kamil Akdik's life and his artisc penmanships
MOHAMMED BEHİRİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HATTA KAMİL AKDİK
- Kur'ân-ı Kerîm'de hicret
Migration in the Quran
YAŞAR DOĞRU
Doktora
Türkçe
2020
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HARUN ÖĞMÜŞ