Osmanlı'da kadın hapishaneleri ve kadın mahkûmlar (1839-1922)
Women prisons and women prisoners in Ottoman (1839-1922)
- Tez No: 287889
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ADEM KORKMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Tarih, Public Administration, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
- Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 230
Özet
Son yıllarda Osmanlı hapishaneleri ve buralardaki mahkûmlar hakkında yapılan akademik çalışmalar bir hayli artış gösterse de, Osmanlı'da kadın hapishanelerini ve kadın mahkûmları ele alan bu çalışma, alanında yapılan ilk çalışmadır. Klasik dönemde şer'i hukuk ve örfi hukuktan oluşan Osmanlı hukukunda, Gülhane Hattı ile başlayan süreçte gayrimüslimlerin durumu gerekçe gösterilerek Avrupa'dan alınan Batı hukuku, mahkemelerin görev alanlarında ve bazı davaların hangi mahkemede görüleceği konusunda karışıklığa yol açmıştır. Bu sebeple ilk olarak, Tanzimat öncesi ve sonrasıyla Osmanlı ceza hukukuna değinilmiş, daha sonra ceza uygulamalarının tatbik sahası olan hapishanelere ve bu uygulamaların nasıl yapıldığına dair sorular cevaplanmaya çalışılmıştır.Dünya genelinde sosyal bir dönüşümün yaşandığı on dokuzuncu yüzyılda, sadece hukukî alandaki değişimler ele alındığında bile Osmanlı için ?imparatorluğun en uzun yüzyılı? olmuştu demek mümkündür. İslam hukukuna uygun pragmatik cezalandırma yönteminden, hapis cezası ve hapishanelere doğru bir evrilme bu dönemde başlamıştır. Tarihimizde birçok yeniliğin miladı sayılan Gülhane Hatt-ı Hümayunu ile başlayan bu devrede, bedene yönelik cezalardan, hürriyeti kısıtlayıcı cezalara bir geçiş başlamıştır. 1839'dan sonra düalist bir yapıya bürünen Osmanlı hukukunda hapis cezası ve hapishanenin, XIX. yüzyıl ortalarına doğru Osmanlı ceza sistemine girdiği dikkate alınırsa, cezanın uygulanması ve ceza infaz mekânlarının anlaşılması da daha kolay olacaktır.Kısaca hapishanelerin ortaya çıkışı ve Osmanlı'nın hapishane ıslahatlarının ele alındığı ikinci bölümde, kadın mahbes ve hapishanelerinin fotoğrafı çekilmeye çalışılmıştır. Bu bölümde hapishanelerin fiziki durumu ve mimarisi, işleyişi, hapishanedeki personelin yetki ve görevleri, kadın hapishanesi olarak kullanılan mekânlarda vazife yapan gardiyanlar ve bunların mahbuslara karşı tutumu, ulaşılan kaynakların verdiği imkân ölçüsünde kadın hapishanelerindeki günlük hayat, hastalıklar ve sağlık hizmetleri, yeme-içme, giyinme, yatma-kalkma ve çalışma gibi durumlar incelenmiştir.Son olarak sıra, Osmanlı'da ceza alan kadınların işledikleri suç türlerini ortaya koymaya gelmiştir. Kadınların işledikleri suç ve aldıkları cezalar şer'i hukuktaki tasnifle verilmiş, bunlar üç grup hâlinde değerlendirilmiştir. İlk olması sebebiyle pek çok eksiği bulunması muhakkak bu çalışmada, mekândan ziyade, zaman sınırlaması yapmak doğru bulunmuştur. Çünkü modern anlamda bir kavram ve kurum olarak hapishaneye Osmanlı'da ilk kez, Gülhane Hatt-ı Hümayunu'ndan sonra rastlanmaktadır.İncelenen konuyla ilgili olarak kaleme alınan sonuç kısmında, elde edilen bilgiler ve belgeler doğrultusunda yapılan muhakeme ve değerlendirmeler yer almıştır.Çalışmada 1839'dan hemen hemen Osmanlı'nın tarih sahnesinden resmen çekildiği yıl olan 1922'ye kadar uzunca bir dönemi değerlendirme çabası gösterilmiş, bilhassa Osmanlı Arşivi'nden faydalanılmış, dönemin kadın dergi ve gazeteleri de taranmıştır.
Özet (Çeviri)
Despite an increase has shown in the academic studies about Ottoman prisons and the prisoners in last decades, this study, which concerns about women prisons and women prisoners in Ottoman, is one of the first studies in this area. Taking into account that prisons became one of the parts of Ottoman punishment system in the middle of XIX. century, the application procedure of punishment can be better understood in Ottoman Law which shows a dualistic structure after 1839, As a result Wets law adapted from Europe, lead to confusion about the task areas of the courts and which court handle the specific cases about shariah law and customary law, in addition to the situation of non-muslims.In nineteenth century when the social revaluation begins, can be accepted as ?the longest century of the empire? for Ottoman Empire even if considering just the changes in judicial area. Imprisonment and evolving to prisons those were one of the pragmatic punishments methods and suitable for Islamic Law has started at this period. Transition from persecution to freedom restrictive punishments has started at this period which starts with Gülhane Hatt-ı Hümayun that is considered as pioneer for lot of innovations in the history. At this period when the West Laws has been interiorized, mahbes and mahbus concepts have a tendency to change as imprisonment and prison. The revolution in Ottoman Law and criminal prosecution caused from those changes was investigated in first chapter basis by advertise of Ferman. In this chapter, crime and punishment types in Ottoman Empire were described.In second chapter that is concerning about the prisons? coming out and Ottoman?s prison Islahat Ferman briefly, it is tried to photograph the women prisons. In this section, physical situation and architecture of prisons, treatments of prisons, the authority and tasks of prison staffs, warden who were working in women prisons and the behaviors of those wardens to prisoners, daily life in prisons, diseases and health services, food and beverage, clothing, accommodation and employment opportunities in prisons were evaluated.The third chapter is concerning about the criminal profile of the women. The crime and punishments of women were classified according to shariah law, and evaluated in three groups. In this study, it is decided to make a time limitation instead of space limitation. This is because as a concept and corporation, it can be encountered prisons in Ottoman first after Gülhane Hatt-ı Hümayun. Additionally, in results section, a general reasoning was made according to the obtained knowledge and documents.Also in this study the investigation were made from 1839 to 1922, the year of collapse of Ottoman Empire. For these periods, especially documents from Ottoman archives utilized and the women magazines and newspapers were investigated.
Benzer Tezler
- Women's prisons and women prisoners in the late ottoman empire (1840-1920): From invisibility to expendability
Geç Osmanlı'da kadın hapishaneleri ve kadın mahkumlar (1840-1920): Görünmezlikten harcanmışlığa
GİZEM SİVRİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
SosyolojiBoğaziçi ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ KIRLI
- 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında Teke Sancağı'nda hapishaneler
The prisons in the Teke Sanjak at the end pf the 19th century and early 20th century
YAHYA SÜLEK
- Kemal Tahir'in romanlarında kadın ve eğitim
In the novels of Kemal Tahir women and education
EMEL AKBAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM FEDAİ