Geri Dön

Okul müdürlerinin liderliği ile müdür-öğretmen ilişkisinin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi

Effects of principal leadership and principal-teacher exchange on teachers' organizational citizenship behavior

  1. Tez No: 290711
  2. Yazar: ŞAHİN ÇETİN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET KORKMAZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2011
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 180

Özet

Bu araştırmanın amacı ilköğretim okul müdürlerinin okul yönetiminde gösterdikleri liderlik stillerinin ve müdür-öğretmen etkileşiminin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilişkisini belirlemektir. Bu amaçla değişkenler arasındaki ilişki katsayıları hesaplanmıştır. Ayrıca okul müdürlerinin liderlik stilleri ile müdür-öğretmen etkileşiminin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Değişkenlerin birbiri üzerindeki etkisini belirlemek için LISREL programı kullanılarak path analizi gerçekleştirilmiştir.Araştırmanın evrenini 2009-2010 eğitim öğretim yılı itibarıyla Ankara ili Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Mamak ve Yenimahalle ilçelerindeki ilköğretim okullarına görev yapan 18320 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma 19.02.2010 tarihinde Ankara Milli Eğitim Müdürlüğünden alınan izin ile Mart ? Haziran 2010 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada ölçeklerin adaptasyonunu kontrol etmek için 352 kişi üzerinde uygulanan bir pilot çalışma ile geçerlik ve güvenirlik testleri yapılmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında Ankara ili Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Mamak ve Yenimahalle ilçelerindeki ilköğretim okulları arasından orantılı tabaka örneklem yoluyla her ilçeden 5 okul olmak üzere seçilen toplam 30 okulda 816 öğretmene anketler uygulanmıştır. 682 anket geri dönmüş, bunlardan 659'u değerlendirmeye alınmıştır. Verilerin toplanmasında yalnızca öğretmen algılarına başvurulmuştur. Okul müdürlerinin liderlik stillerini belirlemek için Bass ve Avolio'nun ?Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği?, müdür-öğretmen ilişkisinin niteliğini belirlemek için Liden ve Maslyn'in ?Çok Boyutlu Lider-Üye Etkileşimi?12? ölçeği ve öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışını belirlemek Basım ve Şeşen'in Türkçeye uyarladığı ?Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği? kullanılmıştır.Bulgular, ilköğretim okul müdürlerinin liderlik davranışlarının dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik özelliklerini orta düzeyde yansıttığını ve dönüşümsel liderlikten ziyade etkileşimsel liderlik ile benzeştiğini göstermektedir. Öğretmenlerin orta düzeyde örgütsel vatandaşlık davranışı gösterdiği ve bu davranış düzeyinin cinsiyete göre farklılık göstermezken mesleki kıdeme göre farklılık gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca müdürlerin dönüşümsel liderliği ile hem müdür-öğretmen etkileşimi hem de öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı arasında olumlu ve güçlü bir ilişkili bulunmuştur. Müdürlerin etkileşimsel liderliği ile müdür-öğretmen etkileşimi ve öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı arasında ise olumlu ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Path analizi de benzer sonuçlar vermiştir. Bu bulgular ışığında okul yöneticileri, yönetici eğitmenleri ve araştırmacılar için birtakım öneriler sunulmuştur.

Özet (Çeviri)

The aim of this dissertation was to find the effects of primary school principals? leadership styles and principal-teacher exchange on organizational citizenship behaviors of teachers working at these schools with these principals. Besides effects of variables on each other relationship between variables was also examined. The level of relationships was studied based on correlation coefficents and effects based on path analysis carried out in LISREL.The universe of the reseach was teachers working at primary schools in six municipal districts of Ankara. Following due legal procedures, research was carried out between March and June 2010. In the first and pilot phase, questionnaires were given to 352 teachers and reliability and validity of batteries were computed. In the second phase quesionnaires were distributed to 816 teachers working at 30 primary schools . Of 682 questionnaires collected back from teachers 659 were considered approppriate for analysis. The first questionnaire was Multi-Factor Leadership Questionnaire (commonly known as MLQ) developed by Bass and Avolio, the second questionnaire was Leader-Member-Exchange Multi-Dimensional Scale-12 (LMX-MDM-12) and the third questionnaire was Organizational Citizenship Scale adapted to Turkish by Basım and Şeşen.Findings show that principals? leadership is moderately transformational and transactional though more transactional than transformational. Teachers display a moderate level of organizational citizenship behavior and although teachers? organizational citizenship behavior levels might show significant variations depending on years of service this variaton is not significant along gender. There exists a significant positive relationship between principals? transformational leadership and both leader-member exchange and teachers? organizational citizenship. The relationship between principals? transactional leadership and leader-member exchange and teachers? organizational citizenship is significant yet negative. Path analysis yielded similar patterns of influence among the same variables. Based on findings suggestions were formulated for principals, principal training staff and researchers.

Benzer Tezler

  1. Multivariate analysis of school principals' technology leadership competencies, learning school environment and schools' social network structures

    Okul müdürlerinin teknoloji liderliği yeterlikleri, okullardaki örgütsel öğrenme ortamı ve örgüt-içi sosyal ağ yapıları arasındaki ilişkinin çok yönlü analizi

    KÖKSAL BANOĞLU

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİN

  2. Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile öğretmenlerin örgüte bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (Bolu-merkez ortaöğretim örneği)

    Relationship between school administrators' transformational leadership traits and teachers' organizational commitment levels (Central Bolu-secondary level sample)

    FATİH CANBAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AYGÜL OKTAY

  3. Okul müdürlerinin ruhsal liderlikleri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Examining the relationship between the mental leadership of school directors and school climate

    SELAHATTİN YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ERTUĞRUL ORAL

  4. Okul müdürü ve öğretmen etkileşiminin karşılıklı bağımlılık kuramı bağlamında incelenmesi

    An examination of principal-teacher interaction in the context of interdependence theory

    GÜLBAHAR MELİK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FERUDUN SEZGİN

  5. Halk eğitim merkezi müdürlerinin liderlik davranışları ile öğrenen örgüt özellikleri arasındaki ilişki

    The relationship between the leadership styles of the public education center principals and characteristics of learning organizations

    NİSA ALTUNAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET KORKMAZ