İlköğretim okullarında görevli öğretmen ve yöneticilere yönelik duygusal yıldırma davranışlarının incelenmesi: Yıldırma davranışlarının meydana gelmesinde etkili olan faktörler
Analysis of mobbing behavior that teachers and managers exposed in primary schools
- Tez No: 290735
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NECATİ CEMALOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Denetimi ve Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 257
Özet
Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okullarında görevli öğretmen ve yöneticilerin görüşlerine göre, yıldırma davranışlarının yaşanmasında etkili olan bireysel, örgütsel ve sosyal faktörleri saptamaktır.Araştırma tarama modelindedir. Araştırmanın evreni, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinde, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmen ve yöneticilerdir. Araştırmanın alt evreni, illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması temel alınarak seçilmiştir. Alt evrende bulunan illerden, random yöntemi ile okullar alınmıştır. Bu okulların her birinden rastgele seçilen 3'ü sınıf öğretmeni, 2'si branş ve 1'i yönetici olmak üzere toplam 6 katılımcı örnekleme dahil edilmiştir. Örneklem büyüklüğü 1330 kişidir.Araştırmanın veri toplama aracı araştırmacı tarafından Ankara ilinde bulunan 4 ilçede uygulanarak geliştirilmiştir. Veri toplama aracı uzman görüşler ve faktör analizi sonucunda MEB-EARGED tarafından belirlenen okullarda uygulanmıştır. Toplanan veriler, bilgisayar ortamında, SPSS programında ve amaçlara uygun hazırlanan bir dosyaya kodlanmıştır. Kodlanan bu veriler, araştırma amaçlarına uygun bir şekilde işlenerek bilgiye dönüştürülmüş elde edilen bulgular yorumlanmıştır.Araştırmanın nitel boyutu için veri toplama aracı, araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Bu veri toplama aracında, nedenlerle ilgili boyutların sorulması için sonda sorular hazırlanmıştır. Pilot uygulama olarak Ankara ilinde iki ilçede toplam 6 kişiye uygulanmıştır. Nitel boyutun verileri araştırmacı tarafından toplanmıştır. Araştırmanın bu bölümü, yıldırma davranışları yaşamış 10 gönüllü katılımcıdan oluşur.Araştırmada elde edilen veriler frekans, yüzde ve aritmetik ortalama, t-testi, tek yönlü varyans analizi, Mann-Whitney U- testi ve Kuruskal Wallis testi kullanılarak hesaplanmıştır.Araştırma sonucunda, ilköğretim okullarında en çok meydana gelen yıldırma davranışları ?Kişi hakkında söylenti ve dedikodu çıkarılması?, ?Kişinin göz ardı edilmesi, dışlanması, olayların dışında bırakılması? ve ?Kişinin görüş, fikir ve önerilerinin dikkate alınmaması? davranışları olduğu saptanmıştır. İlköğretim okullarında görev yapan, müdür yardımcılarının okul müdürü ve öğretmenlere göre, lisansüstü eğitime sahip olan yöneticilerin lisans ve ön lisans eğitime sahip olanlara göre daha çok yıldırma davranışlarına maruz kalmaktadır. Erkekler daha çok yıldırma davranışlarını uygulayan rolünde iken kadınlar daha çok kurban rolündedir. Erkek tanıklar yıldırma davranışlarına açıkça karşı gelirken, kadın tanıklar kurbanı gizlice desteklemeyi tercih etmektedir. Kadın kurbanlar, yıldırma davranışlarıyla yüzleşerek çözüm aramakta erkeklere göre daha cesaretli davranmaktadır. Ayrıca yıldırma davranışlarının meydana gelmesini en çok etkileyen alt faktörlerin sırasıyla örgüt kültürü, yıldırma davranışlarının uygulayanların kişilik özellikleri, kurbanın kişilik özellikleri ve pasif kişiliği faktörleri olduğu saptanmıştır. Bunun yanı sıra yıldırma davranışlarına en çok neden olan davranışların, ödül ve cezaların adil olmaması, çalışmaların takdir edilmemesi ve sorunların çözümünün hiç konuşulmaması olarak saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to find out, in accordance with the opinion of teachers and administrative personnel working at elementary schools, individual, organizational and social factors which give rise to mobbing behavior.The study is a modeling survey which covers all teachers and administrative personnel in charge at elementary schools in 2009-2010 national curriculum in seven different geographical regions of Turkey. Selection of sub-universe is based on socioeconomic development level of provinces. Selection of schools from each province is random. At each school, 6 randomly selected survey units included 3 counselors, 2 branch teachers and 1 administrator. The sample size was 1330 persons.Data collection tool has been developed by the researcher himself and based on application practices in 4 districts of the province of Ankara. The collection tool has been used at schools nominated by MEB-EARGED according to specialist view and factor analysis. Collected data is processed into a file in SPSS software environment designed for the purpose. Encoded data has been processed and the outcome has been commented on.Developed by the researcher, the collection tool reflects the qualitative aspect of the survey. Probation questions are designed to reveal causal story. Tool has been applied to 6 persons in two different districts of the province of Ankara. Data representing qualitative aspect has been collected by the researcher. 10 voluntary persons, who have been through mobbing behavior, participated in this component of the survey.Assessment of the data has been made according to frequency, percentage, arithmetical medium statistics, t-test, anova, Mann-Whitney U and Kuruskal Wallis tests .As a result of this research, it has been observed that the most common mobbing behaviors are ?rumors?, ?ignoring? and ?not taken into serious?. It has been deduced that the post graduate managers working in primary schools are exposed to mobbing behaviors more than the graduate?s managers. The male are seen generally as a perpetrator, while the female are seen as victims. Male witnesses act against the mobbing behavior clearly, while the female witnesses choose to support the victims secretly. The female victims act more courageous than male victims on facing the mobbing behavior and look for solutions. In addition, sub-factors that most effected the occurrence of mobbing behaviors are respectively; organizational culture, the personality characteristics of the perpetrator and the personality and the passive character of the victim?s. Besides, it has been observed the most common reasons for the mobbing are; unfair practices in award and punishment, lack of appreciation of the employees by others, and not talking on the problems
Benzer Tezler
- İlköğretim okulları kurumsal imajına yönelik yönetici ve öğretmen algıları: Bolu ili merkez ilçe örneği
Corporate image perception of primary school managers and the teacher Bolu central district application
HÜLYA KILIÇASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAN ARGON
- Ilköğretim okullarında örgütsel ayrımcılık ve öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerine etkisi
Organizational discrimination in primary schools and its effects on teacher's burnout levels
GÜLHANIM ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA BAYRAKÇI
- Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının (BEP) uygulanmasında ilköğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin karşılaştıkları engellerin incelenmesi (Gaziantep ili merkez ilçeleri örneği)
Investigation of the challenges primary school administrators face in the application of individualized education programs (İEP) (The case of the central districts of Gaziantep province)
MEHMET FATİH YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimHasan Kalyoncu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM YILDIRIM
- İlköğretim okullarında yaratıcı örgüt kültürünü oluşturan yönetici tutumları (Erzincan ili örneği)
Administrators attitudes related to creative organizational culture in primary education schools
ÇİĞDEM SELVİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ŞADIMAN KAPUSUZOĞLU
- İlköğretim okullarında görevli yöneticilerin ve resim-iş öğretmenlerinin müze ve sanat galerilerinin görsel sanatlar (resim-iş) eğitimi amaçlı kullanılmasına ilişkin görüşleri
Primary and secondary school administrators and art teachers towards the use of museums and art galleries for the purpose of visual arts education
HATİCE NİLÜFER SÜZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. VEDAT ÖZSOY