Geri Dön

CBS ile yerbilimsel açıdan yerleşime uygun alanların belirlenmesi: İstanbul örneği

Determining suitable residental areas of İstanbul province in geoglogical perspective with GIS

  1. Tez No: 295804
  2. Yazar: YASEMİN GAZİOĞLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FATMAGÜL BATUK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2010
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeodezi ve Fotogrametri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 87

Özet

İstanbul'un hızla büyümesi , bir yandan trafik, hava ve yeraltı/yüzey sularının kirliliği, doğal kaynakların yok olması ve kuraklık gibi sosyal ve çevresel sorunların ortaya çıkmasına neden olurken, diğer yandan da üzerinde yer aldığı coğrafyadan kaynaklanan doğal dinamiklerin oluşturduğu olumsuzlukların şehri yoğun bir biçimde etkilemesine yol açmaktadır. Şehrin karşı karşıya kaldığı en önemli yerbilimsel tehlike, Marmara Denizi içerisinden geçmekte olan Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) tarafından oluşturulması olası depremlerdir. Gelecekte Marmara Denizi'nde meydana gelebilecek büyük bir depremin öncelikle Marmara Denizi kıyıları başta olmak üzere şehirde önemli bir yıkıcı etkisinin olacağı öngörülmektedir. Söz konusu yıkıcı etki yapıların, depremin kaynağından olan uzaklıkları yanı sıra, üzerinde bulundukları jeolojik birimlerin özelliklerine göre de değişmektedir. Şehrin üzerinde kurulduğu jeolojik birimlerin özellikleri ayrıca, heyelan oluşma riski ve oluşacak heyelanın türü ile binaların temellerindeki geoteknik sorunlar gibi yapılaşma açısından önemli kriterleri de kontrol etmektedirler. Bunun yanı sıra, yamaç eğimi ve akarsu vadi şekillenmesi de, heyelan ve sel/taşkın oluşumu açısından son derece önemli diğer yerbilimsel kriterleri oluşturmaktadır.Bu çalışmanın amacı genel olarak; İstanbul'da yerleşime uygun alanların yerbilimsel bakış açısı ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) desteği ile belirlenmesidir. Detayda ise bölgenin morfolojik evrimi hakkında bilinen bilgiler Sayısal Yükseklik Modeli (SYM) oluşturularak irdelenmiş, sisteme genel jeolojik veriler ve jeoloji bilgisi de katılarak, ileri düzeyde CBS bilgisi ile birleştirilmiş ve yerleşime uygunluk ile ilgili bir model hazırlanmıştır. Uygulanan model, daha önce yerbilimsel (Jemorfoloji, Jeoloji, Jeofizik, Jeodezik vb.) ve geoteknik metotlar kullanılarak hazırlanmış olan yerleşime uygunluk haritası verileri ile karşılaştırılmış ve modelin geçerliliği araştırılmıştır.Sonuç olarak; bir bölgedeki yerleşime uygun alanların belirlenmesinde, çok uzun zaman ve maliyet alan yatırımlar yerine, veri ve bilgi altyapısının CBS ortamında modellenmesi ile daha verimli ve pratik olarak kullanılabilecek bir model, bu çalışma ile ortaya konmuştur. Buna göre, Trakya-Kocaeli Penepleni olarak adlandırılan ve yüksekliği 50-200 m arasında değişen, 5 dereceden az eğimli alanlar, aynı zamanda çoğunlukla eski kristalin kayaların da üst yüzeylerini oluşturduklarından, sadece yerbilimleri kriterleri göz önünde bulundurularak hazırlanmış olan yerleşime uygunluk haritasında en uygun alanlar olarak seçilmişlerdir. Söz konusu özelliğe sahip alanlardan eğim artışı, yükseklik azalması ve jeolojik birimlerde gençleşme ve kaya niteliğinden zemin niteliğine geçiş özellikleri ile ayrılan bölgeler ise, yapılan sınıflamada yerleşime uygun sınıflamasından sorunlu ve sakıncalı alanlara doğru değişen sınıflama içerisinde değerlendirilmişlerdir.

Özet (Çeviri)

Rapid growth of Istanbul causes social and environmental problems such as traffic, air and ground/surface water pollution, natural resource destruction and drought, on the other hand, due to negativity of the natural dynamics of the geography leads to an intense affects on the city. The most important geological hazard of the city is earthquakes that can be likely generated by the North Anatolian Fault Zone (NAF) which is passed through the Sea of Marmara. A large earthquake may occur in the Sea of Marmara in the future and when it occurs, a significant disruptive effect is expected for the city, especially in the Marmara Sea coast. Destructive effects of such structures change according to the distance from the source of earthquake and the characteristics of geologic units. The features of geological units which the city was founded on control the important criteria for structures such as the risk of landslides, type of landslides and geotechnical problems of the buildings. Besides that, slope gradient and river valleys in shape constitutes an extremely important other geological criteria for formation of landslides and floods/overflow.The purpose of this study is to determine most suitable residential areas in Istanbul with the support of Geographic Information System (GIS) and geological perspective. In detail, known information about morphological evolution of the region was examined by creating Digital Elevation Model (DEM), general geological data and geological information joined to the system and combined with advanced knowledge of GIS, a model of settlement suitability was prepared. Applied model was compared with settlement suitability map data which were prepared by using geological (geomorphology, geology, geophysics, geodesy etc.) and geotechnical methods and the validity of the model were investigated.As a result, in this study, more efficient and practical model is revealed by modeling data and information infrastructure with the environment of GIS instead of very long time and cost of the investment for the case of determining suitable residential areas in a region. According to this, referred to as Thrace-Kocaeli peneplain and height ranging between 50-200 m, less than 5 degrees slope areas that is also formed the upper surface of old crystalline rocks are selected as the appropriate fields in the settlement suitability map which is prepared by considering only geosciences criteria. Increase in slope of the field, height reduction and rejuvenation of the geological units and rock attribute soil quality transition properties are separated by regions that, in the classification, it was evaluated in the classification of troubled and dangerous areas moved towards.

Benzer Tezler

  1. Kentsel dönüşüm süreçlerinde bütünleşik afet tehlike analizi: İstanbul Kartal örneği

    Integrated disaster hazard analysis in the urban regeneration process: A case from Istanbul Kartal

    MUSTAFA İPEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞULE GÖK TÜDEŞ

  2. Bus stop optimization based on AFCS (Automatic Fare Collection System) and demographic data with GIS

    CBS ile otomatik ücret toplama sistemi ve demografik verilere dayanan otobüs durak optimizasyonu

    HANDE TETİK YEDİEL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    CoğrafyaOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ELA BABALIK

    DOÇ. DR. HEDİYE TÜYDEŞ YAMAN

  3. Hydrological analysis of Murat River Basin by gis

    Cbs ile Murat Nehri Havzası hidrolojik analizi

    WARVİN FATTAH

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    İnşaat MühendisliğiGaziantep Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    Assist. Prof. Dr. MEHMET İSHAK YÜCE

  4. Public vehicle tracking system application with GIS

    CBS ile kamu araç takip sistemi uygulaması

    ORHAN FATİH AKÇA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    Bilgi ve Belge YönetimiDokuz Eylül Üniversitesi

    Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VAHAP TECİM

  5. CBS ile eğitim kaynaklarının planlanmasında Sarıyer örneğinin incelenmesi

    Investigation of the Sarıyer sample in planning educational resources with GIS

    OSMAN ŞAHİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesi

    Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HİLAL GONCA COŞKUN