Geri Dön

Edebiyat ve marjinallik: Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında (1940-1980) marjinallik ve marjinal tiplerin toplumsal kökenleri

Literature and marginality: Marginality and social origins of marginal types in Republic Period Turkish literature (1940-1980)

PDF İndir

  1. Tez No: 300372
  2. Yazar: CAFER BİDAV
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. CEM DOĞAN YAŞAT
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sosyoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Sociology, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2011
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Sosyoloji ve Metadoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 158

Özet

Birçok disipline ait bir kavram olan marjinal, Latincede margo, margin biçiminde olan ve“işaret, sınır, sınır işareti”anlamına gelen marj kökünden türemiştir. Latince margo, margin; Fransızcaya marge biçiminde geçmiş ve bu dilde de“kenar/sınır”anlamını korumuştur. Latincede margo, margin'den türeyen marginalis ise Fransızcaya marginal olarak geçmiştir. Marjin kavramı, Fransızcada 13. yy.dan, İngilizcede ise 16. yy.dan itibaren kullanım alanı bulmuştur.“Kenar/sınır”anlamına gelen marj'dan türeyen marjinal'in sosyolojik anlamı ise, genel bir söyleyişle, herhangi bir toplumsal sistemin kenarında konumlanan, bu nedenle de o toplumdaki bireylere tanınan ayrıcalıklardan yararlanamayan kişi veya grup şeklindedir. Kavram, bir başka deyişle farklı, uçlarda (marjda) yaşayan, toplumdışı gibi anlamları da taşımaktadır ve bu anlamlarıyla 1960'lı yıllardan sonra artan modernlik tartışmaları çerçevesinde sosyal bilimcilerin ilgi odağı hâline gelmiştir. Fransızca marge, Türkçede marj; marginal ise marjinal biçiminde kullanılmıştır. Bununla birlikte, bu çalışmanın araştırma süresince Türkiye'de marjinal kavramı üzerinde yeterince durulmadığı ve kavramın çoğu kez gündelik dildeki anlamıyla kullanıldığı görülmüştür. Bu bağlamda marjinal'in dar bir çerçevede ele alınamayacak kadar geniş bir kavram olduğundan ve birçok disiplinin alanında bulunması nedeniyle de kavramı bir zemine yerleştirmenin zorluğundan da söz etmekte yarar var. Kavramın açık dokulu yapısı unutulmadan, bu çalışmanın“Marjinal Kavramının Sosyolojik Açılımları”adını taşıyan ikinci bölümünde, marjinalin etimolojisi, tarihsel gelişimi ve sosyoloji dışında kalan disiplinlerdeki kullanımlarına bakılmış, sonra da“Grup marjinalliği”ve“Marjinal Birey”başlıkları altında sosyolojik bir tartışma yapılmıştır. Üçüncü bölüm olan“Edebiyat ve Marjinallik”bölümünde de, sosyolojinin olanaklarından yararlanarak marjinal kavramının edebiyatla olan ilişkisi disiplinlerarası bir bakışla ele alınmış ve sosyologlarla edebiyat eleştirmenlerinin görüşleri ışığında çalışmanın dördüncü bölümü olan“Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında (1940-1980) Marjinallik ve Marjinal Tiplerin Toplumsal Kökenleri”başlığını taşıyan bölümde kullanılacak bazı verilere ulaşılmıştır. Bu verilerden hareketle, örneklem olarak Cumhuriyet döneminde 1940-1980 arasında yazılan modernist romanlar ve bu romanların marjinal (anti-) kahramanları seçilmiştir. Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam romanının başkarakteri Aylak Adam C., Attilâ İlhan'ın Sokaktaki Adam'ı, Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar romanının başkarakterleri Selim Işık ve Turgut Özben, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur romanının karakterlerinden Suat, Sait Faik Abasıyanık'ın Kayıp Aranıyor romanının başkarakteri Nevin ve Leylâ Erbil'in“Tuhaf Bir Kadın”ı marjinal kavramı odağında incelenmiş ve romanların bağlamı içinde karakter özellikleri ağır basan bu roman kişilerinin analojik özelliklerinden hareketle bir marjinal tipolojisi oluşturulmaya çalışılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Marjinal, Marjinallik, Grup Marjinalliği, Marjinal Birey, Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı, Marjinal Tipler

Özet (Çeviri)

Being a concept which belongs to several disciplines, marginal derived from the root marj which means ''marking, border, boundary mark'' and which has the form of margo, margin in Latin. The Latin margo, margin passed on to French as marge, keeping the meanings ''boundary/border''. Marginalis, which derived from the Latin margo, margin, passed on to French as marginal. The concept margin has been in use since the 13rd century in French and 16th century in English. The sociological meaning of marjinal, deriving from marj which means ''boundary/border'', is a person or a group who is positioned on the boundary of any social system, and thus cannot benefit from the privileges bestowed upon the individuals of that society. The concept also bears the meanings unusual, living on the edge (margin), estranged from society and with these meanings, it has been a focus of interest for the social scientists within the framework of increasing modernity debates since the 1960s. The French marge has been used as marj and marginal has been used as marjinal in Turkish. Nonetheless, during the research period of this study, it has been seen that the concept marjinal has not been sufficiently dwelled on in Turkey and the concept is mostly used with its meaning in colloquial speech. In this sense, it will be beneficial to mention that marjinal is a concept too broad to consider in a narrow frame and it is difficult to position the concept on a single base owing to the fact that it is existent in many fields of disciplines. Taking for the open ended structure of the concept, in the second part of this study bearing the name“Sociological Extensions of the Concept VIII Marginal”, the etymology, historical development of marginal and its usages in the disciplines apart from sociology have been considered and afterwards a sociological discussion has been done under the topics of“Group Marginality”and the“Marginal Individual”. In the third part“Literature and Marginality”, the relationship of the concept marginal with literature has been addressed with an interdisciplinary view by making use of the facilities of sociology and it has been reached to some data which will be used in the fourth part“Marginality and Social Origins of Marginal Types in Republic Period Turkish Literature (1940-1980)”, in the lights of the views of sociologists and literary critics. From this data forth, modernist novels written in Republic Period, between 1940-1980 and the marginal (anti- ) protagonists of these novels have been chosen as a sample. The protagonist Aylak Adam C. in Yusuf Atılgan' s novel Aylak Adam, Attila İlhan's Sokaktaki Adam, the protagonists Selim Işık and Turgut Özben in Oğuz Atay's novel Tutunamayanlar, Suat as one of the characters in Ahmet Hamdi Tanpınar's novel Huzur, the protagonist Nevin in Sait Faik Abasıyanık's novel Kayıp Aranıyor and Leylâ Erbil's“Tuhaf Bir Kadın”have been examined in the limelight of the concept marginal and from the analogical features of these novel characters whose characteristics have a strong influence in the contexts of the novels, it has been attempted to compose a marginal typology. KEYWORDS: Marginal, Marginality, Group Marginality, Marginal Individual, Republic Period Turkish Novel, Marginal Types

Benzer Tezler

  1. Tez No

    405759

    L. N. Andreyev'in öykü sanatı

    L. N. Andreyev's fiction art

    MEHMET ÖZBERK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Batı Dilleri ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE ZEYNEP GÜNAL

  2. Tez No

    160819

    The imaging of women in Bertolt Brecht's 'the good person of Szechwan' Friedrich Durrenmatt's 'the physicists'

    Bertolt Brecht'in 'Sezuan'ìn iyi insanı' ve Friedrich Durrenmatt'in 'fizikçiler' oyunlarında kadın durumu

    MAHPERİ MERTOĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2005

    Sahne ve Görüntü SanatlarıYeditepe Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CEVAT ÇAPAN

  3. Tez No

    814183

    Ziyâüddîn İbnü'l-Esîr öncesi ve sonrası İlm-i Beyân

    ʿIlm al-Bayân before and after Diyâʾ al-Dîn Ibn al-Athîr

    NOURA NEZİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıArdahan Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALİT BOZ

  4. Tez No

    664952

    Moritanya'da görsel kültür; etnografik bir çalışma

    Visual culture in Mauritania; an ethnographic study

    EL HAJ EL HAJ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Antropolojiİstanbul Üniversitesi

    Radyo Televizyon Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE NİLÜFER PEMBECİOĞLU

  5. Tez No

    558953

    Magic realism: Amplification of the voice of the oppressed andimarginal

    Sihirli gerçekçilik: Mazlum ve marjinal sesinin yükseltilmesi

    PEİMAN PARİROU

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Alman Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. Gillian.M.E. Alban

Geri Dön