Türkiye'de özelleştirme uygulamaları ve PTT'nin telekominikasyon hizmetlerinin özelleştirilmesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 30404
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RECEP TARI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
ÖZET VE SONUÇ 1929 ekonomik bunalımından sonra, 1930'lu yıllarda izlenen devletçilik politikası çerçevesinde kamu iktisadi teşebbüslerinin sayısı giderek artmış ve genel ekonomi içerisinde üretim, istihdam, yatırım v.b. yönlerden payları yükselmiştir. Ancak gerek bu denli büyümenin yarattığı f: sorunlar, gerekse kamu iktisadi teşebbüslerinin devlete bağımlı olmalarından kaynaklanan hukuki, ekonomik ve yönetim sorunları bu kuruluşları sürekli.tartışılan ve etkinlikleri, verimlilikleri konusunda farklı değerlendirmeler yapılan kuruluşlar haline getirmiştir. Aynı zamanda, bu kadar önemli boyutlara ulaşan kamu işletmelerinin, finansman gereksinmeleri de giderek artmış ve KiT'ler genelde klasik muhasebe ilkelerine göre hesaplanan kar- zarar durumlarıyla değerlendirilip, yarattıkları katma değer ve sosyal fayda, diğer sektörlere sağladıkları dışsal ekonomiler dikkate alınmamıştır. Büyümeyi hızlandırmak ve ulusal birikimlere katkıda bulunmak üzere girişilen bazı kamu yatırımları, bütçe üzerinde yük olmaya başlamıştır. özelleştirme konusunun dünyada 1970'li yıllarda yoğun biçimde gündeme gelmesinin nedeniyse; 1960'lı yılların başından beri olumsuz etkileri görülen ve 1974'de petrol fiyatlarındaki aşırı artışla belirgin olarak ortaya çıkan dünya ekonomik krizidir. Sözkonusu kriz ve krize karşı çözüm arayışları, devletin ekonomik ve sosyal yaşamdaki işlemlerinin tartışılmasına, yeniden gözden geçirilmesine neden olmuştur. Bu tartışma çerçevesinde liberal görüşten etkilenen arzcı ekonomistler ve monetaristler--190- krizin asıl nedeninin, devletin ekonomik hayata aşırı müdahalesi olduğunu ileri sürmektedirler. Bunlara göre ekonomide devlet müdahaleleri azaltılıp piyasa mekanizması yaygınlaştırılırsa, tek tek işletmelerin dolayısıyla ulusal ekonomilerin etkinliği, rekabet gücü artacak ve kriz önlenecektir. işte bu görüş doğrultusunda özelleştirme, devletin ekonomik yaşamda işlevlerinin K sınırlanmasının, buna karşılık özel kesimin payının artırılmasının ve piyasa mekanizmasının yaygınlaştırılmasının bir aracı olarak ele alınmaktadır. Aynı konuya bir diğer yaklaşım da ekonomik krizden çıkmak amacıyla güçlü devletlerin özelleştirmeyi desteklediği ve diğer ülkelerdeki özelleştirmelerden yararlanarak bu ülkelerdeki etkinliklerini artırdıkları, böylelikle bu ülkelerin pazarlarından daha geniş biçimde yararlanarak krizi atlatmaya çalıştıkları yaklaşımıdır. ülkemizdeki özelleştirme olgusu dünya ekonomik konjonktüründen şüphesiz ayrı tutulamayacak bir konudur. 24 Ocak 1980 tarihinden itibaren karma ekonomiden liberal ekonomiye geçiş aşamasında, KiT'ler yeni bir anlayışla ele alınmış ve Türkiye'de KiT'lerin özelleştirilmesi, 1983 yılında iktidara gelen siyasal görüş tarafından gündeme getirilmiş ve 1991 ile 1993 yıllarında kurulan koalisyon hükümetleri de programlarında özelleştirmeye yer vermiştir. Bu doğrultuda önce KiT'lerin serbest piyasa ekonomisi kurallarına göre faaliyet gösterebilmelerini sağlamak amacıyla ilgili mevzuatta değişiklikler yapılmıştır. Mevzuatta bu değişiklikler yapılırken dar anlamda özelleştirmeye yönelik-194-191- çalışmalar da sürdürülmüştür. Organizasyon ve idari alanlardaki hazırlıklar da tamamlandıktan sonra, bazı yarım kalmış tesisler özel sektöre satılmış, halka arz yoluyla TELETAŞ'taki %22 kamu hissesi özel kişi ve kuruluşlara devredilmiştir. Daha sonra ANSAN ve MEDA isimli şirketler ile çimento fabrikaları, yem fabrikaları, et ve (- balık kurumuna ait işletmeler 've USAŞ'taki kamu hisseleri blok satış yoluyla satılmıştır. Türkiye'de özelleştirme uygulamalarına başlanıldığı zamandan itibaren 8 yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen, özelleştirilen kamu işletmeleri, toplam KiT'ler içinde hacim olarak fazla bir yer işgal etmemektedir. Bugüne kadar sermaye yapısı ve iş hacmi büyük olan KiT'lerden hiçbirisinin özelleştirilmesi gerçekleştirilememiştir. Bu KiT'lerden birisi olan PTT'nin telekominikasyon hizmetlerinin özelleştirilmesinin başarıyla uygulanması, hem şuanda ki hükümete diğer büyük KiT'lerin özelleştirilmesi konusunda cesaret verecek ve tecrübe kazandıracak hem de özelleştirme konusunda kamuoyunun desteğini kazanmakta yarar sağlayacaktır. Bu çalışmada yer alan üç bölümden ilk bölüm, özelleştirmeye ilişkin genel bilgileri içermektedir. Özelleştirmenin ne olduğu, neyi amaçladığı, neden özelleştirmeye ihtiyaç duyulduğu konuları üzerinde durulmuş ve geniş anlamda özelleştirme yöntemleri ile özelleştirme sürecinde yapılması gereken çalışmalar anlatılmıştır. Ayrıca bu bölümde çeşitli ülkelerden özelleştirmeye ilişkin örnekler verilerek, özellikle-192- İngiltere'deki özelleştirmeler daha ayrıntılı incelenmeye çalışılmış ve ülkeler arasında karşılaştırmalı bir değerlendirme yapılmıştır. ikinci bölümde Türkiye'deki özelleştirme çalışmaları ve uygulamalarına ilişkin hukuki düzenlemeler, inceleme ve araştırmalar, özelleştirme ana planı ve sektörel düzeydeki ?* çalışmalar ile özelleştirme çalışmalarına yapılan eleştiriler hakkında bilgiler verilmiş ve Türkiye'deki özelleştirme uygulamaları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Ayrıca bu bölümde özelleştirmede uygulanan yöntemler arasında yer alan halka arzın bir örneğini teşkil eden TELETAŞ'ın özelleştirilmesi hakkında, hisse senetlerinin kimler tarafından alındığı, ne kadar süre ellerinde tuttukları v.b. konularda daha teferruatlı bilgiler verilmiş ve Türkiye'deki özelleştirme uygulamalarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise Türkiye'nin gündeminde çok uzunca bir süre işgal edecek olan PTT'nin telekominikasyon hizmetlerinin özelleştirilmesi konusu ele alınarak, PTT'nin yapısı,ekonomimizdeki yeri, telekominikasyon hizmetlerinin PTT içindeki yeri, yasal düzenlemeler, özelleştirmeyle ilgili olarak kimlerin yetkili kılındığı konuları tartışılmaya çalışılmış ve konu hakkında bir değerlendirme yapılarak bazı önerilerde bulunulmuştur. İkinci ve üçüncü bölümlerin sonunda genel değerlendirmeler yapılarak bazı öneriler sunulmuştur. Bu nedenle burada bunları tekrar etmekten kaçındık ve özelleştirmeye ilişkin çok önemli--193- gördüğümüz bazı hususları vurgulamakla yetindik. i) Türkiye' de herşeyden önce özelleştirmenin başarısı için enflasyon, faiz, ücret dağılımı gibi genel ekonomik göstergelerin ele alınıp olumlu gelişmeler sağlanmalıdır. ii) özelleştirme ile elde edilen kaynakların bütçe açıklarının kapatılması ve borçların ödenmesi gibi üretken olmayan alanlara yatırılmamalı, verimli ve karlı istihdamı artırıcı ve özel sektör tarafından tercih edilmeyen alanlara yatırım yapılmalıdır. iii) Sağıklı çalışan ve spekülasyonlardan mümkün olduğunca az etkilenen halkın güvenini sağlamış ve istikrarlı bir menkul kıymetler borsasının teşekkülü gerçekleştirilmelidir. iv) özelleştirme için net ve tartışmasız bir karar zinciri oluşturulmalıdır. Yetkili mercilerin tam olarak belirlenmemesi ve işin muallakta bırakılması, bütün ülkelerde başarısızlığın en önemli nedenini oluşturmaktadır. v) özelleştirme politik bir tercihdir ve politik kararlılık ister. Ancak politik kararlılığın uygulamaya aynı şekilde yansıması her zaman mümkün olamamaktadır. Özelleştirme kararları yakmen takibedilmediği takdirde başarı şansı düşük olacaktır. vi) özelleştirmenin yürütülmesinden sorumlu merkezi örgütün güçlendirilmesi ve özelleştirilecek kuruluşların da katılımlarının sağlanmasıyla daha etkin bir karar ve uygulama mekanizması oluşturulmalıdır.-194- vii) özelleştirme kapsamına alman kuruluşların piyasa koşullarında rekabete hazır olabilmelerine yönelik rehabilitasyon ve modernizasyon çalışmaları yapılmalı ve bunun gerekli kıldığı organizasyon etkin bir şekilde sağlanmalıdır. viii) Tekel konumundaki KİT'lerin özelleştirildikten sonra özel sektör tekeline dönüşmemesi ve yabancı sermayenin özellikle stratejik önemi olan kuruluşlarda çoğunluğu ele geçirmemesi için gerekli önlemler alınmalıdır.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Dünya'da ve Türkiye'de özelleştirme uygulamaları
Application of privatization in world countries and Türkiye
SÜLEYMAN İLHAN
- Türk telekomünikasyon sektöründe özelleştirme
Privatization in Turkish telecomunication sector
HÜLYA BEŞİROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
İşletmeKaradeniz Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. COŞKUN ATAYETER
- Kamu İktisadi Teşebbüslerinin özelleştirilmesi ve SEK Süt Endüstrisi A.Ş. Edirne Havsa işletmesi incelemesi
Başlık çevirisi yok
GÜLŞAHİDAN DURUCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Ekonomiİstanbul ÜniversitesiPersonel Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL DURAK ATAAY
- 1990'dan günümüze PTT de insan kaynağı yönetimi, istihdam, emek, ücret, çalışma hayatı ve sendikal faaliyetler
Human resources management in PTT from 1990 to present: Employment, wages, working life and unions
AYHAN AÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Ortopedi ve TravmatolojiNişantaşı ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN YILDIZ