Mineralogy and production technology of Değirmentepe (Malatya) pottery
Değirmentepe (Malatya) seramiklerinin mineralojisi ve üretim tekniği
- Tez No: 305752
- Danışmanlar: PROF. DR. ASUMAN GÜNAL TÜRKMENOĞLU, PROF. DR. EMİNE HALE GÖKTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeometri, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Kalkolitik, Obeyd Dönemi, Çanak ? Çömlek, Optik Mikroskop, XRD, SEM ? EDX, ICP ?OES, Chalcolithic, Ubaid Period, Pottery, Optical Microscope, XRD, SEM ? EDX, ICP ? OES
- Yıl: 2011
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Değirmentepe (Malatya) Höyüğünde yapılan yüzey araştırması ve kazı çalışmalarından elde edilen ve Kalkolitik (Obeyd) Çağ, İlk Tunç Çağı I ve Demir Çağına tarihlenen çanak ? çömlek örneklerin dokusal, mineralojik ve mikro ? yapısal özellikleri, petrografik, X-ışını Kırınımı teknikleri kullanılarak belirlenmiştir. Örneklerin mikro ? yapıları ve yarı kantitatif kimyasal analizleri Taramalı Elektron Mikroskop (SEM) ve Enerji saçınımlı X ? ışını (EDX) spektrometri teknikleri ile de çalışılmıştır. Daha sonra ise bazı örneklerin kimyasal analizleri Endüktif Eşleşmiş Plazma ? Optik Emisyon Spektrometresi (ICP ? OES) kullanılarak yapılmıştır. Hemen hemen bütün örneklerde gözlemlenen kayaç parçalarının, metamorfik ve volkanik kökenli olduğu ve bunun yanında Kalkolitik Dönem örneklerinin Demir Çağı örneklerine kıyasla daha kaba taneler içerdiği ve daha yüksek tane/ çimento oranına sahip olduğu belirlenmiştir. Bütün dönemlere ait çanak - çömleklerden seçilmiş temsili örnekler üzerinde yapılan XRD analizleri sonucunda, kuvars, feldspat ile piroksen grubu minerallerin bütün örneklerde, hematite ve mika minerallerinin ise Kalkolitik ve Demir Çağı örneklerinde bulunduğu ortaya çıkarken, mikalı kilin daha çok Demir Çağında hammadde olarak kullanılmış olabileceği belirlenmiştir. Kalkolitik ve Demir Çağlarına ait hem tane boyu ayrılmamış hem de yönlendirilmiş örneklerde yapılan XRD analizlerinde herhangi bir kil mineraline rastlanmamış olması en düşük pişirme sıcaklığının 800 ? 850 °C lerde olduğunu ortaya koymuştur. XRD ve SEM ? EDX analizlerinde ise müllit fazının bulunması 950?1050°C arası yüksek bir pişirme sıcaklığına Kalkolitik Çağdan itibaren ulaşılmış olabileceğini göstermiştir. ICP ? OES analizleri sonucunda elde edilen ana oksitlerin kimyasal kompozisyonları, Kalkolitik ve Demir Çağı örneklerinde benzer yapıdadır. Gözlenen birkaç farklı kompozisyon bu örnekler için farklı ham madde ve / veya farklı üretim teknolojisi kullanıldığına işaret edebilir.
Özet (Çeviri)
A series of pottery samples provided from the survey investigations and excavations from Değirmentepe Mound (Malatya), belonging to Chalcolithic (Ubaid), Early Bronze and Iron Ages, were investigated by petrographic and X-ray diffraction (XRD) analyses to determine their textures, mineralogical compositions and microstructures. The sample microstructures and chemical (semiquantitative) compositions were also studied by scanning electron microscope with energy dispersive X-ray spectrometry (SEM - EDX). The chemical analyses of some samples were further investigated by inductively coupled plasma ? optical emission spectrometry (ICP-OES). Almost all samples were observed to consist of rock fragments, originating from metamorphic and igneous rocks, although larger grain sizes and higher grain to matrix ratios are recorded for Chalcolithic Age samples compared to those samples belonging to Iron Age. XRD investigations on representative samples of the three periods, revealed high abundances of quartz, feldspar, and pyroxene group minerals in all samples, while the presence of hematite and mica minerals were observed both in Chalcolithic and Iron Age samples, but underlying the use of micaceous raw materials mostly in Iron Age. In the XRD traces of the investigated sherds of Chalcolithic and Iron Ages, the absence of clay fractions both in the bulk and oriented samples, supports a minimum firing temperature of around 800- 850 °C, while the presence of mullite phase both in XRD and SEM ? EDX results showed the possible use of high firing temperatures, in the range of 950?1050° C, starting from Chalcolithic Age. Chemical compositions of major oxides obtained ICP ? OES analyses exhibit similar compositions both for Chalcolithic and Iron Age samples. Few exceptions observed may indicate possible use of different raw material and/or different manufacturing technique.
Benzer Tezler
- Mozaikli villa (Tripolis-Denizli) mekân duvarlarında kullanılan harçların arkeometrik yöntemlerle incelenmesi
Investigation of the mortars used in mosaic villa (Tripolis-Denizli) space walls by archaeometric methods
GÖZDE ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeometriPamukkale ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BARIŞ SEMİZ
- Elaiussa Sebaste Bizans Sarnıcı'nın mineralojik ve mikromorfolojik özelliklerinin araştırılması
Mineralogy and micromorphology of Elaiussa Sebaste Byzantine Cistern
MEHMET KOBANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
ArkeometriÇukurova ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM KAPUR
- Kameo örneğinde süstaşı işlemeciliği
Gemstone jewelling in a cameo example
MERTER YALÇINKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. FÜSUN ÖZPULAT
- A review and evaluation of development in exploration, production, reserves estimation, and research efforts for shale gas and oil
Şeyl gazı ve petrolü için arama, üretim, rezerv kestirimive araştırma çalışmalarının incelenmesi ve değerlendirilmesi
OSMAN MOHAMMED
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiPetrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM METİN MIHÇAKAN
- Türk boksitlerinin kullanılması ile refrakter kalsiyum alüminatların üretimi
Production of refractory calcium aluminates by using Turkish bauxites
CENGİZ KAYA