Dinis Bülekov'un Kilm?şäk ve Ğüm?r B?r G?nä romanlarının üslup ve anlam bilimi açısından incelenmesi
Analysis of Dinis Bülekov?s novels, Kilm?şäk and Ğüm?r B?r G?nä, in terms of sylistics and semantics
- Tez No: 310878
- Danışmanlar: PROF. DR. M. FATİH KİRİŞÇİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Dinis Bülekov, Kilm?şäk (Yabancı), Ğüm?r B?r G?nä (Ömür Tektir), üslup ve anlam bilim, Dinis Bülekov, Kilm?şäk (Stranger), Ğüm?r B?r G?nä (Life is One), stylistics and semantics, Turkish dialects
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1109
Özet
Çağdaş Başkurt edebiyatının önemli temsilcilerinden biri olan Dinis Müzerisoğlu Bülekov (1944-1995); roman, hikâye, povest (uzun hikâye), tiyatro alanında yazdığı eserlerle tanınmıştır. Bu çalışmada yazarın Kilm?şäk (Yabancı) ve Ğüm?r B?r G?nä (Ömür Tektir) romanları; yapı, tema, anlatım, üslup ve anlam bilimi açısından incelenmektedir.Bülekov'un 1994'te kitap olarak basılan Kilm?şäk romanı, Başkurt edebiyatında 1970-1980 yılları arasında sıkça ele alınan toprak sahipleri ve yabancılar arasındaki çatışmalar üzerine kurulu romanların içinde kendine özgü anlatım özellikleriyle öne çıkan bir eserdir. Kilm?şäk, Bülekov'un ilk romanıdır ve yazar bu eserde Başkurdistan'ın o dönemde yaşadığı sorunları yeni bir bakış açısıyla dile getirmiştir. Yazarın ikinci romanı olan, Ğüm?r B?r Ginä'de ?Ömür tektir.? düşüncesi temelinde; siyasi ve ekonomik problemlerden ziyade sosyal yapıya, dile ve doğaya bağlı sorunlar eleştirel bir anlatımla ele alınmıştır. ?Ömrün, kaderin ve namusun tek olduğunu hatırlatan ilâhî bir eser ve parola? olarak değerlendirilen Ğüm?r B?r G?nä romanı Başkurdistan'ın demokrasiye geçiş döneminde yaşanan olumsuzlukları dile getirirken Kilm?şäk'te de bu sürecin hemen öncesi anlatılmaktadır. Bu çalışmada, öncelikle yazarın hayatı, edebî kişiliği, eserleri ile Başkurt edebiyatındaki yeriyle ilgili bilgiler verilmiş, sonra adı geçen iki roman yapı (olay örgüsü, kişiler, zaman, mekân), tema ve anlatım bakımından ayrıntılı olarak incelenmiştir. Romanın yapı unsurları ile dil ve anlatımdaki hususlar, metnin bütünlüğü içinde kazandıkları değer ve işlevler açısından ele alınmıştır.Romanların üslup incelemesinde ise her iki eser ayrı başlıklar altında ele alınmış ve bilgisayar yardımıyla elde edilen sayısal veriler de kullanılarak Bülekov'un Kilm?şäk ve Ğüm?r B?r G?nä romanlarındaki üslup özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmamızda adı geçen her iki roman anlam bilimi açısından da incelenmiştir. Bu bölümde her iki roman ?sözcük anlam bilimi? açısından değerlendirilmiştir. Zengin bir kelime kadrosuna sahip olan romanlarda yer alan aktarmalar (deyim aktarmaları, ad aktarmaları), eş anlamlı ve zıt anlamlı kelimeler, benzetmeler ayrıntılı olarak değerlendirilirken eş adlılık, alt anlamlılık/üst anlamlılık, çok anlamlılık konuları da romanlardan tespit edilen belirgin örneklerle ele alınmıştır. Başkurt Türkçesinin imkânlarıyla devrinin olaylarını, eleştirel bir bakış açısıyla okura ulaştıran Bülekov'un Kilm?şäk ve Ğüm?r B?r G?nä romanlarının tam metinlerinin Türkiye Türkçesine aktarıldığı bölüm de bu çalışmaya eklenmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the significant representatives of Modern Başkurt Literature, Dinis Müzerisoğlu Bülekov (1944-1995) was known with his writings: novel, story, `povest? (long story), and theatre. In this study, author?s novels Kilm?şäk (Stranger) and Ğüm?r B?r G?nä (Life is One) are analyzed in terms of structure, theme, exposition, stylistics, and semantics.Bülekov?s novel Kilm?şäk, which was published firstly in 1994, is a work that is important for its own peculiar exposition features among the novels about the conflicts between landlords and strangers that are handled between 1970 and 1980 in Başkurt Literature. Kilm?şäk is the first novel of Bülekov and the author utters the problems of Başkurdistan at that time in terms of a new point of view. In second novel of the author, Ğüm?r B?r G?nä, the author has handled the problems based on social organism, language, and nature in a critic way instead of political and economic problems on the basis of the conception ?Life is one?. While he represents the problems during the period of transition to democracy in Başkurdistan in Ğüm?r B?r G?nä which is called as ?a divine work and parole that reminds life, destiny, and honour are single?, in Kilm?şäk he displays the period right before that period. In this study, firstly, author?s life, his literary personality, his works, and his place among Başkurt Literature are displayed, and then two mentioned novels are analyzed detailed in terms of structure (event texture, characters, time, and setting), theme, and exposition. Novel?s structure elements and matters of its language and exposition are handled in terms of their values and functions that they gained within the wholeness of the text.In novels? analysis of style, two novels are studied individually, and by using the data got through computer, style features of Bülekov?s novels Kilm?şäk and Ğüm?r B?r G?nä are tried to be identified. Two mentioned novels in the study are also analyzed in terms of semantics. In this chapter, two novels are evaluated according to ?word semantics?. In the novels, while transfers (metaphor, metonomy) synonyms and antonyms, smiles are assessed detailed; homonymy, hyponymy/hyperonymy, polysemy are handled through evident samples from the novels. The chapter that Bülekov?s novels Kilm?şäk and Ğüm?r B?r G?nä?s, which convey his period?s events with Başkurt Turkish to his readers in a critic way, entire translation to Turkey Turkish are also enclosed to this study.
Benzer Tezler
- Türkiye defne (Laurus nobilis l.) populasyonlarının uçucu yağ bileşenleri ve antioksidan aktiviteleri
Essential oil components and antioxidant activities of bay (Laurus nobilis l.) populations in Turkey
GİZEM AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eczacılık ve Farmakolojiİnönü ÜniversitesiAnalitik Kimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATÜMETÜZZEHRA KÜÇÜKBAY
- Yayla muzu (Rheum ribes) ekstraktlarının in vitro fitokimyasal, antioksidan ve antimikrobiyal özelliklerinin araştırılması
In vitro phytochemical, antioxidant and antimicrobial properties of Rheum ribes extracts
MUSTAFA GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyolojiKilis 7 Aralık ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE AYSUN MERCİMEK TAKCI
- Yeni bis-1,2,4-triazol türevlerinin antioksidan aktivitelerinin incelenmesi
The investigation of antioxidant activity of bis-1,2,4-triazole derivatives
HÜSEYİN KARCİ
- Türkiye'de yetiştirilen kumkuat (Fortunella Spp.) meyve ve yapraklarının fenolik bileşikleri ve antioksidan aktiviteleri
Grown in Turkey kumquat (Fortunella Spp.) phenolic compounds andantioxidant activity of fruits and leaves
ÇAĞRI BÜYÜKKORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Kimyaİnönü ÜniversitesiAnalitik Kimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATÜMETÜZZEHRA KÜÇÜKBAY
- Dini yenileme (tecdid) hadisi
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA HEKİM
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ AKYÜZ