Geri Dön

Two level Uyghur morphology and Uyghur Turkish machine translation

İki düzeyli Uygur morfolojisi ve Uygur Türkçe makine çevirisi

  1. Tez No: 318598
  2. Yazar: RÜMEYSA KESKİN
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ATAKAN KURT
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2012
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Fatih Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 61

Özet

Uygurca Türkçenin ana lehçelerinden bir tanesi olup 20 milyondan fazla Uygur Türkü tarafından konuşulmaktadır. Bu tezde Uygurca-Türkçe morfolojik makine çevirisi sistemi iki adımda geliştirilmiştir. Birinci adım Uygurcanın morfolojisinin tanımlanması ikinci adım morfoloji-tabanlı Uygurca-Türkçe bilgisayarlı çeviridir. Birinci adım Uygurcanın yazım (ortografi) kurallarının Koskemnineni'nin iki düzeyli kuralları ile ifade edilmesi ve Uygurca morfotaktiğinin (ek diziliş kurallarının) sonlu durumlu makinelerle ifade edilmesini kapsar. İkinci adım ise Uygurcadan Türkçeye morfolojik çeviri yapan sistemin geliştirilmesini içerir. Bu adımda morfolojik Uygurca ve Türkçe çözümleyiciler ve üreticiler kullanılır. Morfolojik çeviri üç aşamada yapılmaktadır: (a) Gövde sözlüğü kullanarak Uygurca bir kelimenin morfolojik çözümlenmesi yapılıp olası gövde ve ek katarlarının bulunması; (b) çeviri sözlüğü kullanılarak gövdelerin Türkçelerinin bulunması; (c) Türkçe karşılıkların Türkçe morfolojik üretici ile üretilmesi. Çeviri sırasında Uygurca ve Türkçe sonlu durum makinaları arasında bir morfolojik eşleşme sistemi kullanılmaktadır. İki dil ekleri arasında bire-bir eşleşme olmadığından ve eklerin diziliş sırası farklılıklar gösterdiğinden doğru bir çeviri için ek katarları bazında da eşleştirme yapılması gerekmektedir. Sistemin tümü Maxim Shylov tarafında geliştirilen DILMAÇ Morfolojik Makina Çeviri Çatısı kullanılarak XML ile programlama yapılmadan gerçekleştirilmiştir. Uygurca-Türkçe bir sözlük sistemin veritabanına yüklenilmiştir. Türkçe ve Uygurca ses, yapı, sözdizim ve kelime hazinesi olarak yakın diller olduklarından morfolojik makine çevirisi başarılı sonuçlar üretmektedir.

Özet (Çeviri)

Uyghur is one of the major Turkic languages spoken by more 20 million Uyghur Turks. In this thesis a machine translation system from Uyghur to Turkish is implemented in two main steps. The first step, describing Uyghur morphology, involves two main components Uyghur orthography and Uyghur morphotactics. Uyghur orthography is defined using the two level rules of Koskemnineni. Uyghur morphotactics were defined using Finite State Machines. The second step is to implement morphologic machine translation system between the two languages. It requires an implementation of Turkish morphology using the same approach which was already implemented by Maxim Shylov in his M.S. thesis as the DILMAC morphologic Machine Translation Framework. In this step machine translation is performed in a word by word or word-group by word-group fashion. The translation roughly follows the following steps: (a) morphologic parsing of Uyghur word (or word-group) producing possible stems and suffix sequences; (b) retrieving corresponding Turkish stems from a bilingual translation dictionary; (c) generating possible Turkish equivalents using morphological generation in Turkish. This third step involves morphological mapping of suffix sequences/paths between the Uyghur and Turkish FSAs. The whole system is implemented on DILMAC. The orthography, morphotactics, morphologic mappings are all implemented using XML files without programming. The root lexicon for morphologic parsing and bilingual dictionary for translation were prepared and loaded into the systems database. The translation system is available as an online application.

Benzer Tezler

  1. Farklı iki kültürden kadınlarda doğum sonu döneme uyum ve depresyon düzeyleri

    Başlık çevirisi yok

    AIERKEN PALIZAITI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    HemşirelikMarmara Üniversitesi

    Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE YILDIZ

  2. Mesnevî-i Harâbâtî'de bilgi ve ahlak

    Knowledge and morality in Mathnawi Kharabati

    CEMİLE OĞUZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinMarmara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLHAN KUTLUER

    DR. ALİMCAN BUĞDA

  3. Türkiye'de yaşayan Uygur ve Türk annelerin çocuk yetiştirme tutumlarının karşılaştırılması

    Comparison of child rearing attitudes of Uighur and Turkish mothers living in Turkey

    DUOLIKUN AYINUER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimKarabük Üniversitesi

    Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ASYA ÇETİN

  4. Üniversite öğrencilerinde sosyal anksiyete düzeyinin erken dönem uyumsuz şemalar ve üst bilişler ile ilişkisinin incelenmesi

    The analysis of the relationship between the level of social anxiety of university students and early maladaptive schema and metacognitions

    MİYESE UYGUR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Psikolojiİstanbul Gelişim Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAL ERZİNCAN

  5. Fiyat düzeyinin mali teorisi (FTPL): Türkiye'nin 1980-2005 dönemi için model uygulamaları

    Fiscal theory of the price level (FTPL): Model estimations for Turkey during 1980-2005

    DİLEK TEMİZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    EkonometriAnkara Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERCAN UYGUR