Two level Uyghur morphology and Uyghur Turkish machine translation
İki düzeyli Uygur morfolojisi ve Uygur Türkçe makine çevirisi
- Tez No: 318598
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ATAKAN KURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Fatih Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 61
Özet
Uygurca Türkçenin ana lehçelerinden bir tanesi olup 20 milyondan fazla Uygur Türkü tarafından konuşulmaktadır. Bu tezde Uygurca-Türkçe morfolojik makine çevirisi sistemi iki adımda geliştirilmiştir. Birinci adım Uygurcanın morfolojisinin tanımlanması ikinci adım morfoloji-tabanlı Uygurca-Türkçe bilgisayarlı çeviridir. Birinci adım Uygurcanın yazım (ortografi) kurallarının Koskemnineni'nin iki düzeyli kuralları ile ifade edilmesi ve Uygurca morfotaktiğinin (ek diziliş kurallarının) sonlu durumlu makinelerle ifade edilmesini kapsar. İkinci adım ise Uygurcadan Türkçeye morfolojik çeviri yapan sistemin geliştirilmesini içerir. Bu adımda morfolojik Uygurca ve Türkçe çözümleyiciler ve üreticiler kullanılır. Morfolojik çeviri üç aşamada yapılmaktadır: (a) Gövde sözlüğü kullanarak Uygurca bir kelimenin morfolojik çözümlenmesi yapılıp olası gövde ve ek katarlarının bulunması; (b) çeviri sözlüğü kullanılarak gövdelerin Türkçelerinin bulunması; (c) Türkçe karşılıkların Türkçe morfolojik üretici ile üretilmesi. Çeviri sırasında Uygurca ve Türkçe sonlu durum makinaları arasında bir morfolojik eşleşme sistemi kullanılmaktadır. İki dil ekleri arasında bire-bir eşleşme olmadığından ve eklerin diziliş sırası farklılıklar gösterdiğinden doğru bir çeviri için ek katarları bazında da eşleştirme yapılması gerekmektedir. Sistemin tümü Maxim Shylov tarafında geliştirilen DILMAÇ Morfolojik Makina Çeviri Çatısı kullanılarak XML ile programlama yapılmadan gerçekleştirilmiştir. Uygurca-Türkçe bir sözlük sistemin veritabanına yüklenilmiştir. Türkçe ve Uygurca ses, yapı, sözdizim ve kelime hazinesi olarak yakın diller olduklarından morfolojik makine çevirisi başarılı sonuçlar üretmektedir.
Özet (Çeviri)
Uyghur is one of the major Turkic languages spoken by more 20 million Uyghur Turks. In this thesis a machine translation system from Uyghur to Turkish is implemented in two main steps. The first step, describing Uyghur morphology, involves two main components Uyghur orthography and Uyghur morphotactics. Uyghur orthography is defined using the two level rules of Koskemnineni. Uyghur morphotactics were defined using Finite State Machines. The second step is to implement morphologic machine translation system between the two languages. It requires an implementation of Turkish morphology using the same approach which was already implemented by Maxim Shylov in his M.S. thesis as the DILMAC morphologic Machine Translation Framework. In this step machine translation is performed in a word by word or word-group by word-group fashion. The translation roughly follows the following steps: (a) morphologic parsing of Uyghur word (or word-group) producing possible stems and suffix sequences; (b) retrieving corresponding Turkish stems from a bilingual translation dictionary; (c) generating possible Turkish equivalents using morphological generation in Turkish. This third step involves morphological mapping of suffix sequences/paths between the Uyghur and Turkish FSAs. The whole system is implemented on DILMAC. The orthography, morphotactics, morphologic mappings are all implemented using XML files without programming. The root lexicon for morphologic parsing and bilingual dictionary for translation were prepared and loaded into the systems database. The translation system is available as an online application.
Benzer Tezler
- Farklı iki kültürden kadınlarda doğum sonu döneme uyum ve depresyon düzeyleri
Başlık çevirisi yok
AIERKEN PALIZAITI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HemşirelikMarmara ÜniversitesiDoğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE YILDIZ
- Mesnevî-i Harâbâtî'de bilgi ve ahlak
Knowledge and morality in Mathnawi Kharabati
CEMİLE OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN KUTLUER
DR. ALİMCAN BUĞDA
- Türkiye'de yaşayan Uygur ve Türk annelerin çocuk yetiştirme tutumlarının karşılaştırılması
Comparison of child rearing attitudes of Uighur and Turkish mothers living in Turkey
DUOLIKUN AYINUER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimKarabük ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASYA ÇETİN
- Üniversite öğrencilerinde sosyal anksiyete düzeyinin erken dönem uyumsuz şemalar ve üst bilişler ile ilişkisinin incelenmesi
The analysis of the relationship between the level of social anxiety of university students and early maladaptive schema and metacognitions
MİYESE UYGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAL ERZİNCAN
- Fiyat düzeyinin mali teorisi (FTPL): Türkiye'nin 1980-2005 dönemi için model uygulamaları
Fiscal theory of the price level (FTPL): Model estimations for Turkey during 1980-2005
DİLEK TEMİZ