Geri Dön

Anne-babalara sunulan otizm spektrum bozukluğu gösteren çocuklara yönelik ayrık denemelerle öğretim programının (ADÖSEP) etkililiği

Effectiveness of discrete trial teaching training program for parents of children with autism spectrum disorder

PDF İndir

  1. Tez No: 322032
  2. Yazar: EMRE ÜNLÜ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SEZGİN VURAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Otizm spektrum bozukluğu, aile eğitimi, anne baba eğitimi, ayrık denemelerle öğretim, baba, anne, alıcı dil, taklit, Autism spectrum disorders, parent trainig, family education, discrete trial teaching, father, mother, receptive language, imitation
  7. Yıl: 2012
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Anadolu Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Zihin Engellilerin Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 196

Özet

Otizm Spektrum Bozukluğu(OSB) gösteren çocukların dil ve iletişim, sosyal beceriler, özbakım becerileri ve akademik beceriler gibi alanlarda normal gelişim gösteren akranlarından daha düşük seviyede performans sergiledikleri bilinmektedir. OSB gösteren çocukların normal gelişim gösteren akranlarına göre yetersiz oldukları beceri alanlarında ilerleme göstermeleri için en önemli etken almış oldukları eğitimdir.OSB gösteren çocuklarla gerçekleştirilecek eğitim çalışmalarında kullanılacak uygulama ve yöntemlerin mutlaka bilimsel dayanaklara sahip olması gerekmektedir. OSB gösteren çocuklarla çalışılırken kullanılabilecek olan bilimsel dayanaklı uygulamalara yönelik olarak, araştırmacı grupları, sivil toplum örgütleri ve dernekler çalışmalar gerçekleştirmekte ve alanda çalışanların kullanmasını tavsiye ettikleri uygulama ve yöntemlere ilişkin listeler yayınlamaktadırlar. Ayrık Denemelerle Öğretim(ADÖ)sözü geçen bilimsel dayanaklı uygulama listelerinin tamamında ilk sıralarda yer alan bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır.Bilimsel dayanaklara sahip olduğunu bildiğimiz pek çok uygulamanın, üniversiteler tarafından gerçekleştirilmiş olan çalışmalarla sınırlı olduğu, OSB gösteren çocukların eğitim almış oldukları kurumlara ve doğal ortamları olan evlerine taşınmasında ciddi problemlerle karşılaşıldığı bilinmektedir. Ayrıca OSB gösteren çocuklar için sağlanan eğitim hizmetleri ülkemizde sınırlı kalmakta ve çocukların almış oldukları eğitim sürelerinin artırılması ailelerin bireysel çabası ve ekonomik durumuna bağlı olmaktadır. Anne babaların çocuklarının eğitim öğretim süreçlerine katılmaları yaşanan problemlerin giderilmesi ve iiiçocuk için istenilen sonuçların alınmasında çok önemli bir rol oynamaktadır. ADÖ? nün nasıl kullanılacağı hazırlanmış olan eğitim programları aracılığı ile anne babalar, lisans öğrencileri, öğretmenler, yarı profesyoneller gibi pek çok gruba öğretilebildiği görülmektedir. Anne babaların ADÖ sunma becerisine kazandıkları ve bu becerileri çocukları ile çalışırken kullanabildikleri bilinmektedir. Bu çalışma, anne babalara ADÖ sunma becerisi kazandırılmak üzere hazırlanmış olan Ayrık Denemelerle Öğretim Sunma Eğitim Programı?nın ( ADÖSEP) etkililiği sınanması amacı ile ön-test son-test kontrol gruplu yarı deneysel desenle gerçekleştirilmiştir. Çalışma 14?ü deney 14?ü kontrol grubunda olmak üzere 28 OSBgösteren çocuk anne babası ve onların çocukları ( deney=7, kontrol=7) ile gerçekleştirilmiştir.Çalışmanın bağımsız değişkeni olan ADÖSEP, sekiz modülden oluşmakta ve program sunumunda dersler, yazılı materyaller, video örnekleri, video ile geribildirim verol etkinlikleri oluşturmaktadır. ADÖSEP haftada iki kez düzenlenen toplam sekiz aile eğitimi oturumu ile Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Uygulama Birimi?nde anne babalara sunulmuştur. Çalışma öncesi ve sonrasında çalışmanın bağımlı değişkenlerinden birisi olan, anne babaların ADÖ sunma performansları Ayrık Denemelerle Öğretim Değerlendirme Formu(ADÖDF)ile ölçülmüştür. Diğer bağımlı değişkenlerden çalışmaya katılan anne babaların çocuklarını alıcı dil becerilerinin ölçülmesinde Türkçe Erken Dil Gelişim Testi (TEDİL)kullanılmıştır. Son bağımlı değişkeni oluşturan çocukların taklit becerilerinin ölçülmesinde ise Taklit Becerileri Değerlendirme Aracı (TBDA)kullanılmıştır. Ayrıca bağımsız değişken ve bağımlı değişkenlere ilişkin yüksek güvenirlik bulguları elde edilmiştir. Çalışmaya katılan anne babalardan hazırlanmış olan anne babamemnuniyet formu aracılığı ile sosyal geçerliğe ilişkin veriler alınmış ve çalışmaya katılan anne babaların çalışmanın amaçlarının uygunluğundan, süreçten ve sonuçlarından oldukça memnun oldukları görülmüştür. Çalışmadan elde edilen verilerin analiz edilmesinde SPPS paket programından yararlanılmış ve verilerin analizinde ?t testi, ANOVA, Mann Whitney U Testi, Friedman Testi ve Wilcoxon sıra sayıları toplamı? testleri kullanılmıştır.Çalışmanın bulguları deney grubunda yer alan anne babalar ve kontrol grubunda yer alan anne baların ADÖ sunma ön-test son-test performansları karşılaştırıldığında ADÖSEP programının deney grubunda yer alan anne babaların ADÖ sunma becerilerini kazanmasında etkili olduğunu göstermiştir. Aynı zamanda deney grubunda yer alan anneler ile babaların ADÖ sunma performansları arasında bir farklılık olmadığı görülmüştür. Bu bulgu alanyazında çocuklarının eğitimine katılımında annelere göre daha pasif kaldıkları belirtilen babaların, eğitim aldıklarında en az anneler kadar nitelikli performans sergileyebildiklerini ivgöstermektedir. Ayrıca elde edilmiş olan bulgular, ADÖSEP uygulanmış olan anne babaların çalışma sonrasında da kazanmış oldukları ADÖ sunma performanslarını sergilediklerini göstermektedir. Çalışmaya katılan anne babaların çocuklarına yönelik elde edilmiş olan bulgular ise deney ve kontrol grubunda yer alan çocukların taklit ve alıcı dil düzeylerinde çalışma sonrası anlamlı bir fark olmadığı görülmüş ve bu durum taklit ve dil gibi gelişimsel becerilerin bir ay gibi kısa sürelerdedeğişim göstermemesine bağlanmıştır. Ancak taklit becerilerinde deney grubunda yer alan çocukların ön-test ve izleme puanları arasında anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Taklit becerilerinin gelişimi ile dil becerisi gelişimi arasındaki doğrudan ilişki göz önüne alındığında uzun vadede taklit becerilerindeki gelişimin dil becerilerine yansıyacağı düşünülmektedir. Çalışmaya katılan anne babalar, çalışmanın çocuklarının alıcı dil ve taklit becerilerine katkıda bulunduğunu belirtmişler ve çalışma sonrası evde çocukları ile ADÖ aracılığı ile çalıştıklarını belirtmişlerdir. Sonuç olarak programın istenilen amacına ulaşarak anne babalara ADÖ sunam becerini kazandırdığı ve anne babaların bu becerileri çocukları ile kullanarak olumlu sonuçlar alındığı görülmüştür.

Özet (Çeviri)

Children with autism spectrum disorder (ASD) are known to present lower performances on language and communication, self-care and academic skills compared to their normally growing counterparts. Education is the most effective factor for progress in problematic skill areas of children with ASD. Educational activities developed for children with ASD must be evidence based. Research groups, non-governmental organizations and institutions conduct studies and publish evidence based recommended practices and methodologies lists for employing in education of children with ASD. Discrete Trial Teaching (DTT) is one of the top-list evidence based methodologies taking place in all of these lists.Most of the evidence-based practices are limited to academic studies and there are numerous problems transferring these activities into educational institutions and homes, which are natural environments for children with ASD. Furthermore, Turkey can offer very little educational opportunities for children with ASD and these children?s educational opportunities depend on individual efforts and economic states of their families. Parental involvement is very important in overcoming problems and achieving desired outcomes in educational activities for children with ASD. DTT employment can be taught to various audiences including parents, undergraduates, teachers and paraprofessionals through instructional programs. It is known that parents can learn and utilize DTT while working with their children.viCurrent study investigated the effectiveness of a Discrete Trial Teaching Education Program (DTTEP), developed for parents, through a pre-test post-test control group design. Study was conducted with 28 parents and 14 children with ASD, which were equally divided into experimental and control groups (7 children and 14 parents in experimental group / 7 children and 14 parents in control group). DTTEP consists of 8 modules and constitutes the independent variable of the study. DTTEP can present the subject matter within text, video, video feedback and role-playing activity formats. DTTEP was presented to parents within 8 sessions taken place in Anadolu University Faculty of Education?s Special Education Practice Unit over 4 week period. Parents? DTT presentation performances, which were one of the dependent variables of the study, were measured using DTT Evaluation Form prior to and after the study. Another dependent variable of the study was children?s receptive language skills and it was measured by using Turkish Early Language Development Test (TELDT). The last dependent variable of the study was children?s imitation skills and it was measured using Imitation Skills Evaluation Form (ISEF). Researcher was able to find high trustworthiness evidences for dependent and independent variables. Furthermore a parental satisfaction form was developed and administered to participant parents for examining social validity of the study. Results showed that participant parents were satisfied with aims, procedures and results of the study. Collected quantitative data were analyzed using Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) Software. Among employed statistical analysis are ttest, ANOVA, Mann-Whitney U and Wilcoxon Tests.Comparison of pre-test and post-test scores of participant parents suggests that participant parents taken the DTTEP intervention (experimental group) performed significantly better than the control group in terms of presenting DTT to their children. Furthermore there were no significant gender differences in DTT presentation skills acquisition within experimental group. While literature suggests that fathers are more passive compared to mothers, this finding implies that fathers can perform as well as mothers when convenient educational opportunities supplied. Moreover follow up examinations revealed that parents who had taken the DTTEP intervention were continued to present DTT to their children after the study. Regarding children performances, there were no significant differences in imitation and language skills development for experimental and control groups. This finding was attributed to limited intervention time of the study (1 month). However, imitation skills scores of the experimental group children were differed from pre-test to posttest. Since there is a linear relationship between these skills, development in imitation skills viimay reflect upon the language development within long-term. Participant parents expressed that the study supported their children?s receptive language skills and imitation skills and they have continued to study with their children with DTT. Current study was able to teach DTT skills to parents and there were positive outcomes when these skills were employed while working with children with ASD.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    688074

    2-6 yaş arasında Otizm Spektrum Bozukluğu tanılı çocuğu olan annelerin özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde sunulan hizmetlere ilişkin deneyimleri

    Experiences of mothers with a child diagnosed with Autism Spectrum Disorder between 2-6 years of age with the services offered in special education and rehabilitation centers

    MAŞALLAH ÖZER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Özel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ OKTAY TAYMAZ SARI

  2. Tez No

    407798

    Öğretmen adaylarınca hazırlanan ve sunulan sosyal öykülerin otizm spektrum bozukluğu olan çocukların sosyal becerileri edinmeleri üzerindeki etkisi

    The effects of preservice teachers generated and delivered social stories on the acquistion of social skills of children with autism spectrum disorders

    DİLAY AKGÜN GİRAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesi

    Özel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YASEMİN ERGENEKON

  3. Tez No

    494212

    Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara robot görünümüyle sunulan öğretimin ortak dikkat becerileri üzerindeki etkililiği

    The effectiveness of teaching presented in robotic appearance on a joint attention skills for children with autism spectrum disorder

    ÖZLEM DALGIN EYİİP

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesi

    Özel Eğitim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEZGİN VURAN

  4. Tez No

    235179

    Sınıf öğretmenlerinin anne ? baba eğitimi konusuna ilişkin yeterlik düzeylerinin belirlenmesi

    Determining the primary school teacher?s proficiency level on the issue of parent education

    ÇAĞLAR GÖKÇE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    İlköğretim Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BÜLENT GÜVEN

  5. Tez No

    485891

    Türkiye'de eğitimde fırsat eşitliğinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesine ilişkin politika önerileri

    Policy recommendations for evaluation and development of equal opportunity in education in Turkey

    HASAN TABAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TEMEL ÇALIK

Geri Dön