Ceylanpınar Ovası yeraltı suyu kalitesinin ve kirlenme potansiyelinin belirlenmesi
Determination of groundwater quality and pollution potential of the Ceylanpinar Plain
- Tez No: 327162
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET İRFAN YEŞİLNACAR, YRD. DOÇ. DR. ZELİHA SELEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Ceylanpınar Ovası Türkiye'nin en geniş tarımsal ve hayvansal kullanım alanına sahip ovası konumundadır. Ova yaklaşık olarak 2.000 km2'lik yüz ölçümüne sahip olup bunun yaklaşık 1.750 km2'si Tarım İşletmesi Genel Müdürlüğü (TİGEM), Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğü'ne ait arazilerdir. Bu çalışmada yeraltı suyu (YAS) kalitesini izlemek ve kirlenme potansiyelini tespit etmek amacıyla riskli ve hassas olan bölgelere ait mevsimlik ortalama YAS dağılım haritaları oluşturulmuştur. Çalışma, Nisan 2012, Temmuz 2012, Kasım 2012 ve Ocak 2013 dönemlerinde mevsimlik olarak bir yıl süreyle yürütülmüş olup, alınan yeraltı suyu örneklerinde elektriksel iletkenlik (EC), sıcaklık, pH gibi parametreler yerinde (in-situ); Mn, Al, Cd, Co, Cr, Fe, Ni, Pb, Si, Ba ve Zn gibi bir takım ağır metaller ve Ca, Mg, Na, K, klorür (Cl), florür (F), sülfat (SO4), bikarbonat alkalinitesi (HCO3), nitrit (NO3), nitrat (NO2) ve toplam fosfat (PO4) gibi anyon ve katyonlar laboratuvarda ölçülmüş; toplam sertlik, Sodyum Adsorbsiyon Oranı-Sodium Adsorption Ratio (SAR), % Na ve Kalıcı Sodyum Karbonat-Residual Sodium Carbonate (RSC) değerleri de hesaplamayla belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, ulusal ve uluslararası bir takım standart ve sınıflamalarına tabi tutulmuş, yeraltı sularına ait hidrokimyasal fasiyes tipi (Piper ve Schoeller) ve sulama suyu kalitesi (Wilcox ve ABD tuzluluk diyagramı) açısından sınıflamaları yapılmıştır.Sonuç olarak; Ceylanpınar Ovası birçok parametre açısından değerlendirildiğinde boşalma havzasının özellikle Gümüşsu ve Gökçayır İşletmelerine ait bölgelerde yüksek değerler ölçülmüştür. EC ve nitrat değerlerinin yine aynı bölgelerde çok yüksek olduğu ve standart değerleri aştığı, ağır metal açısından herhangi bir tehlikenin olmadığı tespit edilmiştir. Hidrokimyasal fasiyes açısından piper sınıflamasına göre sular; 5. tip Ca-HCO3'lı sular ve 9. tip karışık sular (Ca-Mg-Cl-SO4) olmak üzere 2 farklı tipte sular olarak belirlenmiştir. Sulama suyu kalitesi açısından Wilcox diyagramına göre sular; 1 adet örnekleme noktası ?şüpheli kullanılabilir?, 6 adet örnekleme noktası ?iyi kullanılabilir? ve diğer örnekleme noktaları ise ?çok iyi-iyi? olarak tespit edilmiştir. ABD Tuzluluk diyagramına göre ise sular C4S1 ?bazı özel koşullarda kullanılabilir?, C3S1 ve C2S1 ise ?her türlü sulamada kullanılabilir? sınıfında yer almakta olup, suların tarımsal kullanım için sulama suyu açısından uygun olduğu ifade edilebilir.
Özet (Çeviri)
Ceylanpinar Plain has the largest agricultural and animal breeding area of Turkiye. The plain has a surface area of approximately 2.000 km2, about 1.750 km2 of which belong to the Ceylanpinar Directorate of Agriculture in General Directorate of Agriculture (TİGEM). In this study, seasonal average groundwater distribution maps were prepared for sensitive and risky areas in order to monitor the groundwater quality and to determine the potential risk of contamination. The groundwater sampling was carried out for the terms of April 2012, July 2012, November 2012, and January 2013 as representative of one year period. The groundwater samples were analyzed for parameters such as electrical conductivity (EC), temperature, and pH on-site, some metals Mn, Al, Cd, Co, Cr, Fe, Ni, Pb, Si, Ba, and Zn as well as anions and cations such as Ca, Mg, Na, K, chloride (Cl-), fluorine (F-), sulfate (SO4), bicarbonate alkalinity (HCO3), nitrite (NO3), nitrate (NO2) and total phosphate (PO4) measured in the laboratory. Total hardness, Sodium Adsorption Ratio (SAR), % Na and Permanent Sodium Carbonate- Residual Sodium Carbonate (RSC) values, on the other hand, were determined by calculation. The results obtained were assessed using a number of national and international standards and classification. The groundwater was then classified using groundwater hydrochemical facies types (Piper and Schoeller) and irrigation water quality (Wilcox and the U.S. salinity diagram).As a result of the evaluation of many parameters in the groundwater of Ceylanpinar Plain, higher values were observed in the areas particularly of Gumussu and Gokcayir in the discharge basin. EC and nitrate levels were observed to be very high in the same areas exceeding the standard values while there was found to be no risk in terms of heavy metals. Hydrochemical facies classification (Piper Classification) of waters indicates two types of groundwater; type 5 with Ca-HCO3 and type 9 with mixed-water (Ca-Mg-Cl-SO4). The quality of groundwater in terms of irrigation water was assessed using Wilcox diagram and 1 sampling point was found to be
Benzer Tezler
- Dalgacık dönüşümü kullanılarak zirai-meteorolojik verilerin hata teşhis ve tamiri
Fault diagnosis and repair of agricultural meteorological data using wavelet transform
NİGAR TUĞBAGÜL ALTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgi Teknolojileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. B. BERK ÜSTÜNDAĞ
- Mardin/Ceylanpınar örneğinde sınır aşan akiferler
Transboundary ground waters in the example of Mardin/Ceylanpınar
NEŞE ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Uluslararası İlişkilerHacettepe ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. LEVENT TEZCAN
- Ceylanpınar Ovası topraklarının sulama öncesi agregat stabilitesi ve bazı toprak özellikleri
Agregate stabi̇li̇ti̇es and some selected soi̇l properti̇ess of Ceylanpınar plai̇n' soi̇ls pri̇or to irri̇gati̇on
FETHULLAH KÖSEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
ZiraatHarran ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ RIZA ÖZTÜRKMEN
- Şanlıurfa-Ceylanpınar ovası topraklarının bazı kimyasal özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
PEMBE ÇÜRÜK(EVCİ)