Geri Dön

Tasavvufun derinliklerinden modernist romana açılan kapı: A'mâk-ı Hayâl

From the depths of mysticism to the gateway of modernist novel: A'mâk-ı Hayâl

  1. Tez No: 327599
  2. Yazar: DAMLA SAĞDIÇ
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. GÜNİL ÖZLEM AYAYDIN CEBE
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2013
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Nevşehir Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 132

Özet

Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi (1865-1914), II. Meşrutiyet döneminin önemli fikir adamlarından biri olarak bilinmektedir. Ölümüne kadar geçen sürede kırkın üzerinde eser ve yüzlerce makale kaleme almış olan yazar hakkında genellikle din, felsefe, tarih gibi alanlarda çalışmalar yapılmıştır. Ahmet Hilmi, aynı zamanda Öksüz Turgut ve A'mâk-ı Hayâl adlı kurmaca yapıtların yazarıdır.A'mâk-ı Hayâl, Millî Edebiyat dönemi eserleri içinde yer alır ancak konusu ve tekniği bu dönem anlatılarından farklı bir yapı sergiler. Klasik ve geleneksel türlere benzeyen anlatı, bireyin psikolojisine yönelen içeriğiyle roman çizgisine yaklaşır. Bu durum Türk edebiyatında bu ve buna benzer anlatıların hangi türe dâhil edileceği sorununu ortaya çıkarmaktadır. Bu tezin amacı, Türk edebiyatı alanında hakkında yapılmış ayrıntılı bir çalışma olmayan A'mâk-ı Hayâl'in hangi türe dâhil edileceğini bulmak ve modernist roman sayılıp sayılamayacağını tartışmaktır.Tezde öncelikle Aristoteles, Georg Lukacs, Mihail Bahtin, Franco Moretti ve Jacques Derrida'nın edebî türler ve roman ile ilgili görüşleri tartışılmıştır. Tür tespiti yapılırken A'mâk-ı Hayâl'in mesnevi, menakıpname, halk hikâyesi gibi türlerin özelliklerini barındırdığı görülmüştür. Bu nedenle tezin birinci kısmında geleneksel ve klasik türlerle A'mâk-ı Hayâl arasındaki benzerlikler ve farklar üzerinde durulmuştur.A'mâk-ı Hayal'in pek çok bölümünün kahraman anlatıcı tarafından anlatılması, yazarın insan ruhuna yönelen tavrı, rüyalar yoluyla bireyin kendini gerçekleştirmesi, eserde modernist romana dair bazı özelliklerin bulunduğunu göstermektedir. Bu nedenle tezin ikinci bölümünde A'mâk-ı Hayâl ve modernist roman arasındaki ilişki sorgulanmıştır.Olağanüstü ögelere yer veren ancak geleneksel ve klasik türlere de dâhil edilemeyen anlatıda, akıl ve modernizm arasındaki ilişkiyi kavramak amacıyla tezin üçüncü bölümünde, anlatıda yer alan dokuz rüya, tasavvuf sembolleri ve Arketipçi Eleştiri bağlamında incelenmiştir.Bu incelemelerin sonucunda A'mâk-ı Hayâl'in klasik gerçekçi roman ile modernist roman arasında bir geçiş eseri olduğu sonucuna ulaşılmış, Türk edebiyatında ilk modernist kırılmanın Cumhuriyet döneminden daha önce A'mâk-ı Hayâl ile ortaya çıktığı kanıtlanmıştır.

Özet (Çeviri)

Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi (1865-1914) is known to have been among the most prominent intellectuals of the Second Constitutional Era. He authored more than forty books and hundreds of articles in the period his death. Research about the author has generally centred on fields such as religion, philosophy and history. In addition to being an intellectual, having written Öksüz Turgut and A?mâk-ı Hayâl, Ahmet Hilmi is a fiction writer.A?mâk-ı Hayâl is among the literary works of the National Literature Era, however it differs from the works of the period in terms of its subject matter and the techniques it employs. The narrative, which is similar to classical and traditional genres, also displays qualities of a novel through its attempt of demonstrating the individual?s psychology. Thus arises the problem of determining the literary genre of works similar to A?mâk-ı Hayâl. The purpose of this thesis is to determine the literary genre of A?mâk-ı Hayâl which has not been studied thoroughly before and discuss whether it can be considered a modernist novel.In this thesis, first, the ideas of Aristoteles, Georg Lukacs, Mikhail Bakhtin, Franco Moretti and Jacques Derrida on literary genres and novel have been discussed. When analysing the text generically, it has been observed that A?mâk-ı Hayâl embodies the qualities of the genres mesnevi, menakıpname and folk tale. Therefore in the first part of the thesis, the similarities and differences between A?mâk-ı Hayâl and the classical and traditional genres have been examined.The facts that many chapters in the book are told by first person narration, the inclination of the author to discover human spirit, and the self-realization of the individual through dreams show that A?mâk-ı Hayâl embodies the qualities of a modernist novel. Consequently in the second part, a comparison is drawn between A?mâk-ı Hayâl and the modernist novel.In the third part of the thesis, nine dreams that are told in the book are analysed within the context of mystic symbols and Archetypical Criticism in order to unearth how intellect and modernism is related in the narrative, which contains supernatural aspects, yet still cannot be classified exactly under any classical or traditional genre.As a result, it has been concluded that A?mâk-ı Hayâl is a narrative that has the qualities of both a realist and a modernist novel, hence a transitional work. Furthermore, it has been proved that through A?mâk-ı Hayâl, the first modernist step in Turkish literature was taken before the Republican Era.

Benzer Tezler

  1. Aynü'l-Kudât-ı Hemedânînin tasavvuf müdâfaası (Şekva'l-Garîb örneği)

    The defence of ayn al-Godat Hemedani̇'s İslami̇c sufi̇sm (Sample of Sekval Gari̇b)

    MEHMET EMİN BENER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    DinDicle Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ABDURRAHİM ALKIŞ

  2. Harput kaynaklı bir Cönk üzerine (İnceleme-metin)

    On a Harput-based Cönk (Review-text)

    HAMDİ TANER TÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Halk Bilimi (Folklor)Fırat Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BİROL AZAR

  3. Arap edebiyatında peygambere (SAV) salavat metinleri yapı ve unsurlar

    نصوص الصلاة على النبي صلى الله عليه وسلم في الأدب العربيالبنية والعناصر

    MOULAY EL HASSAN EL HAFİDİ

    Doktora

    Arapça

    Arapça

    2022

    DinVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDULHADİ TİMURTAŞ

  4. Mahmud Devletâbâdi'nin Sülûk romanının tercümesi ve Filibeli Ahmed Hilmi'nin A'mâk-ı hayâl romanıyla karşılaştırılması

    Translation of Mahmud Devletâbâdi's Sülûk novel and comparison with the novel A'mâk-i hayâl by Ahmed Hilmi

    VESİLE BAŞAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıKırıkkale Üniversitesi

    Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FAHRETTİN COŞGUNER

  5. Türklerde Ejder ve Simurg motiflerinin grafik gelişimi

    The Graphic development of the motifs of the Dragon and Simurg in the Turkish society

    CAN ŞAHİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Güzel SanatlarSelçuk Üniversitesi

    Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NİHAT BOYDAŞ