Afet riskinin azaltılması problemine çok amaçlı matematiksel model geliştirilmesi ve çözüm yaklaşımları
Developing a multiobjective mathematical model for disaster risk reduction problem and solution approaches
- Tez No: 334773
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET SERMET ANAGÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Afet yönetimi, Çok amaçlı karar verme, Ağırlıklı toplam yöntemi, Epsilon kısıt yöntemi, Analitik Hiyerarşi Süreci, Veri Zarflama Analizi, Disaster Management, Multi Objective Decision Making, Weighted Sum Method, constraint method, Analytic Hierarchy Process, Data Envelopment Analysis
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
İstanbul Türkiye'nin en büyük kenti ve birçok açıdan en önemli kentidir. Fakat fay hatlarına yakın olmasından dolayı tarihte birçok kez yıkıcı depremlerle karşılaşmıştır. Önümüzdeki otuz yıl içerisinde de yüzde 65 olasılıkla yıkıcı olabilecek bir deprem beklenmektedir. Çalışmada İstanbul'un afete maruz kalma riskinin azaltılması için, İstanbul'un ilçelerine bina güçlendirmelerinde kullanılmak üzere ayrılacak parasal kaynağın en uygun yerlere tahsis edilmesi sağlayacak üç ayrı strateji ve bu stratejilerin çok amaçlı matematiksel modelleri önerilmiştir. Modellerdeki parametrelerin elde edilmesinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi raporlarından yararlanılmıştır. Ayrıca İstanbul'un ilçelerinin afet yönetimi açısından önem ağırlıklarının belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yönteminden faydalanılmıştır. Burada İstanbul'un ilçeleri ?Bina Stoku?, ?Altyapı?, ?Sosyo-Ekonomik? ve ?Coğrafi ve Jeolojik Özellikler? açılarından incelenip risk (önem) haritaları belirlenmiş ve her bir ilçenin afet yöntemi açısından önem ağırlıkları ile her bir ilçedeki bina türlerinin önem ağırlıkları hesaplanmıştır. Sonrasında önerilen modellerin çözüm uzaylarına bağlı olarak literatürdeki skalerleştirme yöntemleri incelenmiş, modellerdeki amaç fonksiyonları ?Ağırlıklı toplam Yöntemi? ve ?Epsilon Kısıt? yöntemleriyle skalerleştirilmiş ve Pareto-eniyi çözümlere ulaşılmıştır. Ayrıca elde edilen Pareto-eniyi çözümlerin Veri Zarflama Analizi (VZA) ve süper etkinlik modelleri yardımıyla sıralanabileceği gösterilmiştir. Bunların yanında problemin doğası gereği karar vericilerin belli hedefler belirleyebileceği düşünülmüş ve ?Hedef Programlama? yöntemiyle de çözümler aranmıştır.
Özet (Çeviri)
Istanbul is the biggest and most important city in Turkey. However she is also an earthquake prone city and experienced many earthquakes throughout history, and threatened by a 65 % probability of a devastating earthquake in the next 30 years. In this study, we propose three financial allocation strategies and their multiobjective models for buildings reinforcement in order to reduce disaster risk in Istanbul. Parameters of the models were obtained from the Istanbul Metropolitan Municipality reports. Risk maps of İstanbul and importance of districts of Istanbul in accordance to disaster management, are determined by Analytic Hierarchy Process (AHP) including criteria of socio-economic, building, structure, geographical and geological features, and infrastructure and sub-criteria of these criteria. Scalarization techniques, depending on structure of feasible region space, are investigated in the literature ?Weighted Sum Method“ and ”Epsilon Constraint“ method are used for scalarization of objective functions and Pareto-optimal solutions were obtained. Then, it is shown that the Pareto-optimal solutions can be ranked by Data Envelopment Analysis (DEA), and super-efficiency models. In addition to these, decision-makers can consider set specific targets because of the nature of the problem. ”Goal Programming" method, also is used for this purpose and obtained results are discussed.
Benzer Tezler
- GIS-based multi-criteria decision analysis for optimal urban emergency facility planning
Kentsel optimal acil durum tesis planlaması için CBS tabanlı çok kriterli karar analizi
PENJANI HOPKINS NYIMBILI
Doktora
İngilizce
2022
Coğrafyaİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURAN ERDEN
- Tomorrow's İstanbul: Adaptive urban flood mitigation planning for climate change-induced hydro- meteorological hazards
Yarının İstanbul'u: İklim değişikliğinin neden olduğu hidrometeorolojik tehditlere karşı uyumlu kentsel sel planlaması
BATUHAN GUGUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİME TEZER
- Sürdürülebilir afet lojistiğine yönelik uygun depo seçimi
Selecting the suitable warehouse for sustainable disaster logistics
ZEYNEP YEŞİLLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kamu YönetimiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiAfet Eğitimi ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERKAN ÖZDEN
- Strategies for seismic risk mitigation by considering economic criteria on a regional basis
Bölge bazında ekonomik kriterler göz önünde tutularak deprem risklerinin azaltılmasına yönelik stratejiler
HASAN HÜSEYİN AYDOĞDU
Doktora
İngilizce
2024
Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiDeprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER İLKİ
- Yapılı çevrenin afet riskinin azaltılması, İstanbul-Küçükçekmece
Reduction of disaster risk of the environmental environment, Istanbul-Kucukçekmece
FERHAT NUHOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İnşaat MühendisliğiBeykent Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BURHAN KUBİLAY KAPTAN