Menkul kıymet borsalarında fiyat dinamikleri: İMKB örneği
Price dynamics in stock exchanges: The case of İstanbul stock exchange
- Tez No: 337590
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSNÜ ERKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Menkul Kıymet Borsaları, İMKB, Finansal Aktifleri Fiyatlama Modelleri, Finansallaşma, Ekonofizik, Stock Exchanges, İstanbul Stock Exchange (İMKB), Pricing Models of Financial Assets, Financialization, Econophysics
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 382
Özet
Bu çalışmada, menkul kıymet borsalarında oluşan fiyatların kapitalist birikim mantığı açısından anlamı irdelenmiş ve İMKB'de oluşan fiyat dinamiklerinin istatistik mekanik modellemesi yapılmıştır. Fiyat dinamiklerinin incelenmesi için öncelikle menkul kıymet borsaları ile ilgili yapılan kavramsallaştırmalar tartışılmış ve teorik açıdan menkul kıymet borsalarının salt bir piyasa olmanın ötesinde kapitalizm içinde işlevi ele alınmıştır. Sonuç olarak menkul kıymet borsaları kapitalist birikimin belli aşamalarında birikim için bir katalizör, belli aşamalarında birikimin kendisi, belli aşamalarında ise birikimi engelleyen ve kriz dinamikleri yaratan bir olgu olmuştur. Bu çoklu işlev olgusu, tarihsel süreçte kendini göstermiş ve menkul kıymet borsalarının içinde bulunduğu finansal mekanizmalar başat konumda rol oynamışlardır. Menkul kıymet borsalarının teorik açıdan incelenmesinin bir diğer boyutu, fiyat dinamiklerinin belirli modeller altında ele alınmasıdır. Modern finans teorisi kapsamında geliştirilmiş modeller, fiyat dinamiklerinin ortaya çıkarılması açısından yetersizliklere sahip oldukları için ekonofizik yaklaşımı altında geliştirilmiş modeller geleneksel modellere bir alternatif olarak ele alınmıştır. Sonuç olarak İMKB özelinde menkul kıymet borsalarının sermaye birikimi açısından hacminin çok ötesinde işlevi olduğu ve kapitalizme eklemlenme aşamalarında en önemli etmenlerden biri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İMKB 100 endeksi için yapılan istatistik analizler içinde mikroskobik simülasyonlardan elde edilen en önemli bulgu, yatırımcıların heterojenliği ve karşılıklı etkileşimleri, fiyat dinamiklerini belirleyen en temel değişken olarak öne çıkmasıdır. 2001 yılında İMKB yatırımcılarının davranışsal parametrelerinde yapısal bir değişim ortaya çıkmış ve karar alırken ele alınan kişisel etkilerin önemi azalırken, yatırımcılar arası etkileşim artmıştır. Mikroskopik modellemeden elde edilen bir diğer bulgu, yatırımcıların yatırım ufuklarının giderek kısalması ve giderek daha düşük düzeyde ortaya çıkan fiyat değişimlerine tepki vermeye başlamalarıdır. Makroskopik analizlerde ise İMKB 100 Endeksi'nin Cauchy dağılımına uygun dağıldığı sonucuna ulaşılmış ve fiyatların belli bir ölçekleme kalıbına uyduğu tespit edilmiştir. Bu iki bulgu beraber ele alındığında İMKB 100 endeksinin normal dağılıma göre geliştirilmiş modellerin öngördüğünden çok daha riskli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Modern finans teorisi kapsamında geliştirilmiş modellerden hesaplanan risk ve beklenen getiri kavramları, İMKB 100 Endeksi'nin istatistiksel özellikleri dikkate alındığında anlamlarını yitirmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the significance of prices formed in stock exchanges are investigated from the perspective of the logic of capitalist accumulation, and the dynamics of prices formed in the İstanbul Stock Exchange (İMKB) are modelled according to statistical mechanics. In order to investigate price dynamics, first conceptualisations about stock exchanges are discussed and the function of stock exchanges in capitalism, other than being solely a market, is treated theoretically. Ultimately, stock exchanges has become a catalyst for the accumulation, the accumulation by itself, a phenomenon that hinders accumulation and creates crisis dynamics at certain stages of capitalist accumulation. This multi-functional character has unfolded historically, and financial mechanisms in which stock exchanges exist played a dominant role. Another dimension of the theoretical investigation of stock exchanges is the treatment of price dynamics according to certain models. Models based on econophysics approach are considered as an alternative to the traditional models since models developed within modern finance theory are inadequate in the sense that disclosing price dynamics. In the study of the İMKB case, it is revealed that İMKB has a function in capital accumulation well beyond its volume and this is one of the important factors at the stages of articulation to capitalism. Most important finding obtained from the microscopic simulations in the statistical analyses of İstanbul Stock Exchange National 100 Index (XU100) is that the heterogeneity of investors and their interactions appear as the main variable to determine price dynamics. In 2001, a structural change is observed in the behavioural parameters of İMKB investors, interactions between investors increased while the importance of personal influences in decision making decreased. Another finding obtained from the microscopic modelling is the shortening of the investment horizons of investors and starting to react increasingly ever smaller price changes. As for the macroscopic analyses, it is seen that İstanbul Stock Exchange National 100 Index conforms to Cauchy distribution and prices fit a certain scaling pattern. When these two findings taken together, it is concluded that İstanbul Stock Exchange National 100 Index is much more risky than the predictions of the models based on normal distribution. The concepts of calculated risks and expected returns based on modern finance theory lose their meanings when the statistical characteristics of İstanbul Stock Exchange National 100 Index are considered.
Benzer Tezler
- Menkul kıymet borsalarında büyük fiyat değişimleri: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama
Large stock price changes on stock markets: Evidence from the Borsa Istanbul stock exchange
DAIYRBEK KENZHEBAI UULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İşletmeHacettepe Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BAHA KARAN
- Fiyat adımlarındaki değişimin hisse senedi getirileri üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul örneği
The effect of tick size change on the stock return: the case of Borsa İstanbul
RECEP KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BankacılıkNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiBankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN ÖZKAN HAYKIR
- Teoride ve uygulamada istikrar politikaları ve sermaye piyasalarına etkileri
Stabilazation polices and effects of stabilazation policies in capital markets
BERK ABAY
- Hububat borsalarının gelişimi için umumi mağazacılık sistemi ve makbuz senetlerinin incelenmesi
The Research of the system of 'warehouses' and the 'warehouse receipt' for the development of commodity exchange
SÜREYYA KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
EkonomiGazi ÜniversitesiMuhasebe ve Finansman Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET AKSOY
- Stock exchangers as international organizations and İstanbul Stock Exchange
Başlık çevirisi yok
AHMET AKIN
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
İşletmeFatih Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NAZIM EKREN