Osmanlı barut üretim teknolojisinde modernleşme: Azadlu Baruthanesi (1794- 1878)
Modernization in the Ottoman gunpowder production technology: Zadlu Gunpowdermill (1794-1878)
- Tez No: 337688
- Danışmanlar: PROF. DR. ALAATTİN AKÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 366
Özet
İnsanın temel fizyolojik ihtiyaçlarının başında korunma ve beslenme gelir. Özellikle korunma ihtiyacı ilk silahların yapımını sağlamıştır. Atış teknolojisindeki en büyük ilerleme barutun icadı ile birlikte olmuştur. Ateşli silahların yaygınlaşmasıyla birlikte dünyadaki pek çok devlet bu teknolojiye sahip olma arzusunda olmuştur. Barutun kullanımı bakımından devletleri mucitler, var olan teknolojiyi geliştirenler (inovasyon) ve tüketiciler olmak üzere üçe ayırmak mümkündür. Osmanlı Devleti de Türk-İslâm devletleri içerisinde ateşli silahları kullanma konusunda oldukça başarılı olmuştur. Bu nedenle bir çok araştırmacı tarafından bir barut imparatorluğu olarak nitelendirilmiştir. XIII. yy?ın ikinci yarısına kadar barut üretimi alanında miktar ve kalite itibariyle ihtiyacı oranında üretim yapan Osmanlı Devletinin bu dönemden sonra istenilen nitelikte üretim yapamadığı görülmektedir. Bu nedenle III. Selim zamanında hayata geçirilen Nizam-ı Cedid reformları çerçevesinde Küçükçekmece Gölü yakınlarında, Arakel Dadyan tarafından geliştirilen su gücü ile döndürülen çarklara sahip Azadlu Baruthanesi kurulmuştur. Dadyan Ailesinin Arakel?den sonra iş başına gelen üyeleri daha iyi barut üretim tekniklerini öğrenmeleri amacıyla İngiltere?ye gönderilmiştir. Gönderilen bu kişiler barut üretimi dışında da farklı alanlarda bilgi edinerek Osmanlı topraklarına dönmüşlerdir. Özellikle II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerinde Dadyan Ailesi üyeleri vapur inşasından, top ve tüfek imaline, iplik imalinden fes üretimine hatta demir fabrikası kurulmasına kadar pek çok alandaki sanayileşme faaliyetinde etkin rol üstlenmişlerdir. Azadlu Baruthanesi 1877-1878 Osmanlı Rus harbinde Rus askerleri tarafından tahrip edilmiştir. Ancak dumansız barut teknolojisinin yaygınlaşması baruthanenin sonunu getiren asıl gelişmedir.
Özet (Çeviri)
Security and nutrition are the first physiological necessities of humanity. Especially need of security provided the production of first weapons. Accordingly, the greatest progress in shooting technology was with the invention of gun powder. With the spread of firearms, many countries in the world demanded to own this technology. In terms of the usage of gun powder, it is possible to divide countries into three categories as inventors, developers of the available technology (innovation) and consumers. Ottoman Empire was also quite a successful state among Turkish-Islamic countries at using firearms. For this reason, it was always regarded as an empire of gun powder by many researchers. Ottoman Empire, who produced gun powder in proportion to its need regarding the quantity and quality until the second half of 18th century, is known to have failed to produce demanded quality and quantity after this period. Hence, within the framework of Nizam-ı Cedid (New Order) reformations actualised during III. Selim?s ruling, Azadlu Powder Mill which had mills functioning with hydropower and developed by Arakel Dadyan was founded. Other members of Dadyan family following Arakel were sent to Britain in order to learn better techniques of gun powder production. These people who were sent to Britain returned to Ottoman territory having acquired knowledge in other fields as well. Especially during the ruling of Mahmud II and Abdülmecid, members of Dadyan family took active part in many industrialisation activities ranging from vapour building, artillery and gun production and fibre production to tarbush production, even founding a factory of railways. Azadlu Powder Mill was destroyed by Russian troops during the Ottoman-Russia War in 1877-1878, but it is the spread of smokeless powder technology which actually brought the end of powder mill.
Benzer Tezler
- İstanbul, küçükçekmece, azadlı baruthanesi tarihsel gelişimi ve Kasr-ı Hümayun yapılarının yeniden değerlendirilmesi
Historical development of istanbul, kucukcekmece, azadli gunpowder factory and reconsidering of Kasr-ı Humayun buildings
CANER ÖNGÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. UZAY YERGÜN
- Klasik dönem Osmanlı Ülkesi'nde endüstriyel üretim organizasyonu (Osmanlı kanunnameleri ve mühimme kayıtlarına göre)
The industrial product organization in the ottoman country in classical period (the Ottoman code laws and mühimme register)
YÜKSEL DURMAZ
- II. Murad dönemi Osmanlı topçuluğu ve top döküm teknolojileri
Ottoman artillery and cannon casting technologies during the reign of Murad II
SALİH KADIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERDAL SOYLUER
- Bir osmanlı sanayi teşebbüsü olarak Tokat kalhanesi (1840-1920)
Tokat foundry as an Ottoman industrial enterprise (1840-1920)
ENGİN ARAS
Doktora
Türkçe
2019
EkonomiTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH BARIŞIK
- Okmeydanı Baruthanesi'nin tarihsel süreci ve yeniden değerlendirilmesine yönelik çözüm önerileri
The historical progress and the proposals for the reevaluation of the Okmeydani Gunpowder Factory
ÖZGÜR TURAN AKŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CENGİZ CAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ UZAY YERGÜN
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜM TANYELİ