Temporal variation in aerosol composition at Northwestern Turkey
Türkiye'nin kuzeybatısındaki aerosol kompozisyonunun zamansal değişimi
- Tez No: 338276
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜRDAL TUNCEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 191
Özet
Türkiye - Bulgaristan sınırına 5 km uzaklıkta konuşlandırılan kırsal bir istasyonda Nisan 2006 ve Mart 2008 zaman aralığında partikül madde örnekleri günlük olarak toplanmıştır. Örneklerin element içeriği Endüktif Eşleşmiş Plazma Kütle Spektrometresi (ICPMS), iyon içeriği İyon Kromotografi (IC) cihazı ve siyah karbon içeriği Atelometre cihazı ile analiz edilmiştir. Böylece Türkiye'nin kuzeybatısı ve Doğu Avrupa'daki partikül maddeyi temsil eden çok parametreli bir veri seti elde edilmiştir. Sülfat, NO3- ve NH4+ iyonlarının aritmetik ortalama derişimleri sırasıyla 5.8, 2.9 ve 2.0 µg m-3 iken toplam partikül madde derişimi 66 µg m-3 olarak bulunmuştur. En yüksek derişimler toprak kaynaklı kirleticilerde yaz mevsiminde, insan kaynaklı kirletilerin çoğunda ise kış mevsiminde ölçülmüşür. Yerel meteorolojik faktörlerden sadece yağmurun partikül madde derişimini etkilediği tesbit edilmiştir. Türkiyenin kuzeybatısına ulaşan hava kütlelerinin hakim yönü yazın kuzeybatı, kışın ise batı-kuzeybatı sektörüdür. Hava kütleleri geliş yönleri ve rüzgar hızlarına göre beş farklı kümeye ayrılmıştır. Çoğu kirletici derişimi kümeler arasında farklılık göstermiştir. Kümeleme analizinde suda çözünebilir K'un orman yangınları belirticisi olarak kullanılmasıyla, Ukrayna ve Rusya Federasyonundaki orman yangınlarının etkisi gösterilmiştir. Partikül maddeyi etkileyen kaynakları bulmak için EPA'nın PMF modeli kullanılmış ve beş kaynak ayrıştırılmıştır. Toprak emisyonları partikül kütlesinin %41'ini oluşturarak en büyük katkıya sahiptir. Katkısı ikinci sırada yer alan uzun mesafeli kirletici emisyonları partikül kütlesinin %26 lık bir kısmını oluşturmaktadır. Trafik emisyonları %16 lık bir katkı ile dikkat çekmektedir. Deniz emisyonları ve sabit kaynaklarda yakıt yanması kaynaklı emisyonlar ise partikül kütleye sırasıyla %9 ve %8 lik bir katkıda bulunmaktadır. PMF ile ayrıştırılan kaynakların kaynak bölgeleri kaynak etki fonksiyonu yöntemi (PSCF) ile belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Daily aerosol samples (PM) were collected at a rural station, which is 5 km away from the Turkish-Bulgarian border between April 2006 and March 2008. Aerosol samples were analyzed for elements by ICPMS, ions by IC and black carbon by aethalometer to provide a multi-species aerosol data set, which can represent aerosol population for Northwestern Turkey and Eastern Europe. Average concentration of SO42-, NO3- and NH4+ was 5.8, 2.9 and 2.0 µg m-3, respectively, while total aerosol mass was 66 µg m-3. Seasonal variation of crustal species had maxima in summer, while most of the anthropogenic species had maxima in winter. Rainfall was found as the only local meteorological parameter affecting aerosols concentrations. The dominant sectors of air masses arriving the Northwestern Turkey were northeast in summer and west-northwest in winter. Air masses were classified into five clusters regarding their wind speed and direction. Most species indicated significant differences between clusters. The influence of forest fires in Ukraine and Russian Federation was identified by cluster analysis using soluble K as tracer. Source apportionment of PM was carried out by EPA PMF model and five sources were resolved. Crustal emissions were found to be the major contributor to PM (41%). The second largest source was distant anthropogenic sources with a contribution of 26%. Traffic was also a remarkable source with 16% contribution. Sea salt and stationary combustion sources accounted for 9% and 8% of PM, respectively. Potential source regions of resolved sources were determined by potential source contribution function (PSCF)
Benzer Tezler
- Comparison of the rural atmosphere aerosol compositions at different parts of Turkey
Türkiye'nin değişik bölgelerindeki kırsal atmosfer aerosol kompozisyonlarının karşılaştırılması
GÜRAY DOĞAN
- Investigation of the relationship between aerosol and rainwater composition
Aerosol ve yağmur suyunun içerikleri arasındaki ilişkinin araştırılması
AHMET TÜRKÜM
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Çevre MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜRDAL TUNCEL
- Identification and source apportionment of trace elements in urban and suburban area of Ankara
Ankara'da eser elementler için kaynak belirleme çalışması
TAYEBEH GOLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Çevre MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN GÜRDAL TUNCEL
YRD. DOÇ. DR. SEDA ASLAN KILAVUZ
- Atmosferik partikül (PM2.5) ve gaz fazlı (O3 ve NOx) kirleticilerin seviyelerinin, kaynaklarının, mekânsal ve zamansal değişimlerinin incelenmesi: Dilovası örneği
Investigation of levels, sources, spatial and temporal variations of atmospheric particulate (PM2.5) and gaseous phase (O3 ve NOx) pollutants: Dilovasi case
MELEK KELEŞ ÖZGÜL
Doktora
Türkçe
2022
Çevre MühendisliğiBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ÖZTÜRK