Türk tiyatrosundaki tarihsel oyunlarda toplumsal cinsiyet
Gender of historical plays in Turkish theatre
- Tez No: 342405
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FAKİYE ÖZSOYSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Toplumsal Cinsiyet, Tarihsel Oyunlar, Feminist eleştiri, Feminist yapı söküm, Tiyatro Kuramı, Dram, Tiyatro, Gender, Historical plays, Feminist criticism, Feminist deconstruction technique, Theatre Theory, Drama, Theatre
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tiyatro Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Bu tezde, Osmanlı dönemi ve öncesi tarihsel süreci konu alan Türk oyun yazarlarının belirli tarihsel oyunları ele alınmıştır. Konularına ve yapısal özelliklerine göre seçilmiş bu altı oyunun detaylı şekilde metin çözümlemeleri yapılırken, feminist eleştirel bir çözümleme biçiminden ve yapısöküm stratejilerinden faydalanılmıştır. Burada amaç, tarihin görmezden geldiği ve ikincil konuma ittiği kadınları nasıl bir normatif düşünce biçimiyle ördüğünü bulgulamak, cinsler arası iktidar ilişkilerinin metinlerde nasıl işlendiğini keşfetmek ve oyunlarda fark etmeden yaratılmış ?devletin bekası ve bütünlüğünü koruma? ?resmi kaynakların anlatımının dışına çıkamama? ?erkek egemen söylemin yüceltilmesi? gibi belirli ideolojilere dayanan söylemleri ortaya çıkartmaktır. Bilinçsizce içselleştirdiğimiz ve kolektif belleğimize ?doğru? olarak yerleşmiş bu tip kalıplaşmış anlatımlar, çoğunlukla metnin görünür niyetinde veya açıktan ilettiği söylemlerinde varlığını göstermez. Bu şablonlar oyunun dillendirmeden söylediği, metnin alt anlamlarında saklanmış, yapısında barındırdığı kavramların/olguların içselleşmiş birer üretimidir. Bu bağlamda tez içerisinde oluşturulmuş üç ana başlıkta, yazarların söylemek/iletmek istediği dizgelerden bağımsız olarak, oyunlara feminist eleştirel bir bakış getirmek, cinsiyet körlüğüne, hiyerarşi ve iktidar sorunlarına değinerek merkezleşmiş yapının daha fazla çoğaltılmaması için alan yaratmak, yeni bir model oluşturabilmek için geniş çaplı bir irdelemeye ve çözümlemeye gidilmiştir. Bu bağlamda Türk Tiyatrosundaki yazılmış metinlerde söylenmeyenlerin irdelenmesiyle tarih, gelenek, kolektif bilinç ve eril bakış açısı açığa çıkarılarak, metinlerde sorunsallaşmış ideolojilerle çok yönlü bir hesaplaşma içine girilmesiyle, bir ezber bozma, normatif düşüncenin tabularını kırma ve izleyiciye düşünebileceği, tartışabileceği boş ve özgür alanlar yaratma şansı verir.
Özet (Çeviri)
This thesis explores the representation of women in pre-Ottoman and Ottoman era Turkey in plays written by Turkish playwrights. The six plays that have been selected for analysis have been analyzed according to the ways in which they express feminine identity thematically and structurally; in order to achieve this I have blended a variety of different critical approaches. In particular, feminist and deconstructionist criticism have been utilized as a means of unearthing the ways that history has stereotyped and repressed women. One of the aims of this thesis is to investigate how power relations between genders are represented in the texts and to elucidate the patriachal discourses which are represented unconsciously in plays, for example through ideologies like 'protecting state's permanence and unity', 'to be unable to run away from the narrative of legitimate sources', 'glorifying the patriarchal discourse'. These kinds of formulaic narratives, which have been internalized unconsciously and are ensconced to our collective memory, are mostly not the aims of the text but are unintentionally reproduced in the plays as misogynst attitudes were the social norms of the era. Often chauvanistic attitudes are not literally represented in the text but are observable in the structuring of the text or become apparent under sustained literary analysis. With these issues in mind, the thesis will explore Turkish female identity within a feminist framework therefore to expose and prevent the reproduction of anti-feminine discourses such as genderblindness, hierarchy, power relations and to create a new egalitarian model. By scrutinizing the texts and inferring upon the unspoken elements of the plays, this thesis reveals the multifarious ways that plays act as carriers of ideology and strips these away to present the theater as a free space to be able to cogitate and discuss, to break away from internalized chauvanism and the taboos of normative thinking.
Benzer Tezler
- Türk tiyatrosunda tarihsel oyunlar
Historical plays in the Turkish theatre
İHSAN KEREM KARABOĞA
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiTiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ZEHRA İPŞİROĞLU
- Günümüz Türk tiyatrosunda gerçekliğin temsili sorunsalı ve 2000 sonrası oyun metinlerinde yansıması
Problematic of representation of reality in contemporary Turkish theater and its influence on play texts written after 2000
VECİHE ÖZGE ZEREN
Doktora
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. SEMİH ÇELENK
- Türk tiyatrosunda absürt gelenek ve karakter analizi
The absurd tradition in Turkish theather and character analysis
İPEK ÖZALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİDEM ARDALI BÜYÜKARMAN
- Gecekondulaşma ve çarpık kentleşme sorunsalının Türk tiyatrosundaki yansımaları
The reflections of slums and unplanned urbanization in Turkish theater
GİZEM TAŞTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiTiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAVUZ PEKMAN
- Türk Tiyatrosunda trajedi
Tragedy in Turkish Theatre
ZEHRA BALI KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sahne ve Görüntü SanatlarıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜZEYYEN BUTTANRI