Geri Dön

Likert tipi ölçeklerde madde düzeni ve derecelendirme farklılıklarının psikometrik özellikler ve yanıtlayıcı tutumları açısından incelenmesi

The analysis of psychometric properties and respondents' attitudes in likert scales differing item order and grading styles

PDF İndir

  1. Tez No: 342471
  2. Yazar: GİZEM UYUMAZ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖMAY ÇOKLUK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Derecelendirme Farklılıları, Likert Tipi Ölçek, Madde Düzeni, Tepki Kurulumu, Tutum, Grading Differences, Likert Scales, Item Order, Response Setting, Attitudes
  7. Yıl: 2013
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Ölçme ve Değerlendirme Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 117

Özet

Tutum ile ilgili araştırmaların oldukça eski bir tarihi olmasına rağmen günümüzde hala güncelliğini yitirmeyen tutum ve tutumların ölçülmesi çalışmaları farklı alandan birçok araştırmacı tarafından yürütülmektedir. Tutum ölçekleri bireylerin ölçülen psikolojik özelliğe ne derece sahip oldukları ile ilgili bilgi toplamak ve elde edilen bilgiler doğrultusunda bireyler hakkında çeşitli kararlar vermek amacıyla oldukça sık kullanılan ölçme araçlarıdır. Uygulanan ölçekle elde edilen sonuçların kullanılabilirliği, verilen kararların doğruluğu ve anlamlılığı söz konusu ölçme aracının psikometrik özellikleri ile yakından ilgilidir. Bu çalışmada Likert tipi tutum ölçeklerinin geçerlik ve güvenirliğini etkileyen etmenler araştırılmıştır. Bu etmenlerden kategori sayısı, derecelendirmenin sayısal ya da sözel ifade edilmesi ve maddelerin ölçek içindeki dağılımının ölçeğin psikometrik niteliklerini nasıl değiştirdiği belirlenen bir ölçeğin ilgili özellikleri farklılaştırılarak oluşturulan formları üzerinde karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Araştırmada Likert tipi tutum ölçeklerinde kategori sayısı ve maddelerin ölçek içerisindeki dağılımında yapılan değişikliklerin ve derecelendirmenin sayısal ya da sözel ifade edilmesinin ölçeğin psikometrik özelliklerini ve yanıtlayıcıların tutumlarını nasıl değiştirdiğinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada Gülleroğlu (2008) tarafından öğrencilerin üniversitelerine ilişkin genel tutumlarının belirlenmesi amacıyla geliştirilen 5?li Likert tipi, 33 maddelik ?Okula Yönelik Tutum Ölçeği? kullanılmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda Okula Yönelik Tutum Ölçeği?nin tüm olumlu ve olumsuz maddelerin rastgele dağıldığı (orijinal form), olumlu maddelerle başlayan (olumlu form) ve olumsuz maddelerle başlayan (olumsuz form); her bir derecenin sözel ifadelendirildiği (sözel form) ve her bir derecenin sayısal ifadelendirildiği (sayısal form); 4?lü ve 5?li, 5?li ve 8?li, 5?li ve 9?lu ile 4?lü ve 8?li Likert tipi derecelendirilmiş formları betimsel istatistikler, güvenirlik kestirimleri, geçerlik kanıtları, bireylerin uygulamalardan aldıkları toplam puanlar, yanıtlayıcı tutumlarındaki farklılaşma ve yanıtlayıcılardaki tepki kurulumu bakımından incelenmiştir. Araştırma temel araştırma modelindedir. Çalışma grubunu 2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı II. Yarıyılda Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi lisans programlarının 318?i üçüncü ve 229?u dördüncü sınıfta öğrenim görmekte olan 350?si kadın, 157?si erkek toplam 547 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri onbeşer gün arayla yapılan üç tekrarlı uygulama ile elde edilmiştir. Her bir ölçek formunun betimsel özellikleri belirlenmiş, güvenirlik katsayıları hesaplanmış, güvenirlik katsayılarının arasındaki farkın manidarlığı Fisher?ın Z Testi ile belirlenmiştir. Daha sonra tüm formlar için de madde toplam korelasyonları hesaplanmış, doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Bireylerin uygulamalardan aldıkları toplam puanlar arasındaki ilişki Pearson Korelasyon Katsayısı hesaplanarak incelenmiştir. Yanıtlayıcı tutumları bakımından farkın anlamlılığını belirlemek için İlişkili Örneklemler İçin Tek Faktörlü Varyans Analizi ve İlişkili Örneklemler İçin T-Testi yapılmıştır. Yanıtlayıcılarda tepki kurulumunun söz konusu olup olmadığını belirlemek amacıyla İlişkili Örneklemler için T-Testi yapılmıştır. Çalışmanın sınırlılıkları çerçevesinde, bu çalışma grubundan elde edilen verilerde ölçeğin orijinal formu ile olumlu ve olumsuz formları arasında yanıtlayıcı tutumları bakımından manidar bir fark bulunmazken, sözel ve sayısal formlar arasındaki fark manidardır. Olumlu ya da olumsuz maddelerin ölçek içerisinde bir araya toplanmasının ve yanıtlayıcının aynı yöndeki tüm maddeleri üst üste almasının tepki kurulumuna neden olmadığı görülmektedir. Ayrıca çalışmada ele alınan formlarda hem toplam puanlara hem de alt faktörlere ait Cronbach alfa iç tutarlılık katsayıları karşılaştırılmış ve yapılan analizler sonucunda tüm karşılaştırmalarda kategori sayısı arttıkça ölçeğin güvenirliğinin arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Fakat bu artış istatistiksel olarak manidar değildir.

Özet (Çeviri)

Although the studies related to attitudes have a long historical background, there are so many studies from different science fields on the attitudes and the measurement of attitudes, which are still updated. Attitude scales are used frequently to gather information about to the psychological properties of people and with the help of the data gathered with the scale, many decisions about the people are made. The usability of data gathered by the scales and the precision of the decisions which will be made by using the scale are closely related to the psychometreics features of the scale. In this study, the factors that effect the realibility and validity of Likert attitude scales were investigated. From the factors effecting psychometric features of the scales, the number of category, the type of scaling, using numbers or phrases, and the order of items in the scale were analyzed .These factors effecting the realibility and validity of the scale were analyzed by composing different forms of a scale and comparing these forms. The Attitude Scale toward School consisting of 33 items which was developed by Gülleroğlu (2008) in order to measure the attitudes of the students toward their universities was used in the research. In this study the affects of the differences made in the number of response categories and item order on the person's attitudes and scales psychometric properties were analyzed. In the point of this general goal, some changes were made the Attitude Scale Toward School and different forms of these scale were prepared.In addition to the original form of the scale in which all of the items were ordered randomly, two forms were prepared by changing the order of the items. In the first prepared form, all of the positive items were taken the the first part of the scale. In the second form, the vice versa happened and all of the negative items were taken the the first part and the positive ones were put after the negative ones. Then two extra forms of the scales were prepared. In the third form, the phrases were used in scaling. In the last form, the numbers were used in scaling. Also the number based scaling forms were prepared as four diferent ways. The number of categories were changed to four , five, eight and nine. After composing of these forms, the descriptives, realibility analysis, validity prooves, the ranks the student's according to the scale, the students' total scores gained from the applications, the changes in the attitudes of the students and the response setting of the students were examined. The study has been conducted as a fundamental research. The study group comprised of 547 students studying at different departments of Faculty of Educational Sciences of Ankara University in the II. Term of 2012-2013 academic year. There were 350 female and 157 male students and 318 junior and 229 senior students in the study group. In the data collecting process, this scale was applied three times within the period of 15 days. The descriptive statistics and reliability coefficients of the results obtained through the application of the different forms of the scale were calculated. Significance of the difference between reliability coefficients of the different forms were calculated by using Fisher?s Z Test. Also, item total correlation coefficients of the three forms were estimated and confirmatory factor analysis was done for the three forms.The relationship between the students' total scores calculated from the different applications of the scale were analyzed by using Pearson Correlation Coefficient. In order to determine how the ranks of the students change on applications of the different forms, the students were ranked according to their total points and item?s means of upper 27% and lower 27% points were analyzed. Furthermore, Spearman Brown correlation coefficient was calculated in order to compare the rank of the students on applications of different forms. One Way ANOVA for Repeated Measures and Paired Sample t-test were used to determine the significance of difference between the means of different forms. Paired Sample t-test was used to define whether or not response setting is a questionin the performances of the students, According to results obtained from the data, the difference between the means of original scale form and positive scale form and negative scale was not significant. However, significant difference between the means of original scale form and verbal scale form and numerical scale form was found. Gathering all of the items which are negative or positive together and making the respondents answer the positive or negative items successively did not cause cause response setting. Also, Cronbach Alpha internal concistency coefficient which were calculated for the whole scale forms and the factors of the scale forms were compared. The comparison of the reliability coefficients of scale forms resulted in that increasing the number of the categories of the scale enables to obtain higher reliability coefficients. However, the rise of the coefficients was not statistically significant.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    471861

    Öğretmenlerin örgütsel güven seviyeleri ve motivasyon seviyeleri ilişkisinin incelenmesi (Bursa ili Nilüfer ilçesi örneği)

    Teachers investigation of the relationship between the organizational level of confidence levels and motivation

    DİLEK GÜL GÜLERYÜZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimYeditepe Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İRFAN ERDOĞAN

  2. Tez No

    213735

    Ailelerin konut satın alma tutum ve davranışları üzerinde bir araştırma

    A research on house buying attitudes and behaviours of families

    HAVVA BARAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Ev EkonomisiAnkara Üniversitesi

    Ev Ekonomisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞENGÜL HABLEMİTOĞLU

  3. Tez No

    73864

    Aynı tutumu ölçmeye yönelik likert tipi ölçek ile metrik ölçeğin psikometrik özelliklerinin karşılaştırılması

    A Comparasion on the psychometric properties of the likert type and the metric attitude scale

    YASEMİN YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YAŞAR BAYKUL

  4. Tez No

    696746

    Vatandaşlık okuryazarlığı: Bir ölçek geliştirme çalışması

    Citizenship Literacy: A Scale Development Study

    MEHMET KAPUSIZOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Kamu Yönetimiİnönü Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET KARADAĞ

  5. Tez No

    502493

    Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenmelerini etkileyen faktörler ile mobil öğrenmeye ilişkin tutumları arasındaki ilişki (Sakarya ili örneği)

    The relationship between factors affecting teachers' lifelong learning and their attitudes towards mobile learning

    ERKAN BOZKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimSakarya Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA BAYRAKCI

Geri Dön