Geri Dön

Azerbaycan Türkçesinde fiillerin istemi

Verb valence in Azerbaijan Turkish

  1. Tez No: 349369
  2. Yazar: HANİFE ÇİÇEKLİ
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. NUH DOĞAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: istem, fiil, Azerbaycan Türkçesi, valency, verb, Azerbaijan Türkish
  7. Yıl: 2013
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ordu Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Çağdaş Türk Dilleri ve Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 852

Özet

Bu çalışmada Azerbaycan Türkçesindeki fiillerin söz dizimsel istemi incelenmiştir. Fiillerin istemi cümlenin temel söz dizimsel yapısını belirler. Her fiil belirli bir istem potansiyeline, dolayısıyla belirli bir söz dizimsel yapıya sahiptir. Bununla birlikte fiillerin sabit bir istem potansiyeli ve söz dizimsel yapısı yoktur. Fiilin istemi ve söz dizimsel yapısı fiilin çatısı ve sözlüksel anlamına göre değişebilir. Çalışmada Azerbaycan Türkçesi fiillerinin söz dizimsel istem yapısı belirlenmeye çalışılmıştır. Fiillerin söz dizimsel isteminin belirlenmesinde Az?rbaycan Milli Elml?r Akademiyası tarafından hazırlanan dört ciltlik ?AZ?RBAYCAN DİLİNİN İZAHLI LÜG?Tİ? adlı sözlükte yer alan fiillerden hareket edilmiştir. Sözlük içerisinde yer alan 1984 fiil çalışmamıza dâhil edilmiştir. Fiillerin istemi belirleyebilmek için fiillerin sözlüksel anlamları ve sözlükteki örneklerinden faydalanılmıştır. Sözlüksel anlamları ve örnek cümleleri bir arada verilen fiillerin dışında, örneği verilmeyen fiillerde bulunmaktaydı. Bu fiillere Azerbaycan Türkçesi?ne ait çeşitli edebi türlerden kırk eser taranarak, derlem tabanlı bir çalışmayla, örnek tespit edilmeye çalışılmıştır.

Özet (Çeviri)

Syntactic valence of the verbs in Azerbaijan Türkish is examined in this study. Valence of verbs determines the basic syntactic structure of the sentence. Every verb has a certain valence potential and thus a certain syntactic structure. However, it has neither a constant valence potential nor a syntactic structure. Valence and syntactic structure of a verb can vary in accordance with its voice and lexical meaning. Syntactic valence structure of the verbs in Azebaijan Turkish changing in regard to its central and lexical meaning has been tried to determine.The verbs in DESCRIPTIVE DICTIONARY OF AZERBAIJAN LANGUAGE prepared by Azerbaijan National Science Academy and consisting of four volume are utilized while determining syntactic valence of the verbs. 1984 verbs existing in the dictionary were involved in our study. Lexical meaning and samples of the verbs were utilized in order to determine the verb valence. There vere also verbs which were not examplified along those presented with lexical meanings and examples. These verbs were tried to examplify by viewing 40 different literary Works in Azerbaijan Turkish in this study.

Benzer Tezler

  1. Türkiye ve Azerbaycan Türkçesinde fiillerin karşılaştırmalı anlam gelişmeleri

    Başlık çevirisi yok

    İDRİS GÖBÜTOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk Üniversitesi

    DOÇ.DR. NAİLE HACIYEVA

  2. Türkiye Türkçesi ile Azerbaycan Türkçesinde fiillerin anlam açısından çeşitlenmesi

    The meaning variety of verbs betwween Turkey Turkish Azerbaijan Turkish

    SEBİNE ABİD

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HAMZA ZÜLFİKAR

  3. Azerbaycan Türkçesinde algı fiillerinin metaforlaşma yoluyla çokanlamlılaşması

    Polysemy of perception verbs through metaphor in Azerbaijani Turkish

    SHAHLA HATAMOVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEMA ASLAN DEMİR

  4. Azerbaycan Türkçesinde mental fiiller

    Mental verbs in Azerbaijan Turkish

    GÖKÇEN BİLGİN AKSOY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET FATİH KİRİŞÇİOĞLU

  5. Dîvânu Lugâti't-Türk'te yer alan fiillerin Türkiye Türkçesi ve Azerbaycan Türkçesi söz varlığıyla karşılaştırmalı incelenmesi

    A comparative examination of the verbs in Divânu Lugâti't-Türk with Turkish Turkish and Azerbaijan Turkish vocabulary

    BUKET ERDOĞMUŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıAydın Adnan Menderes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET NAHMEDOV