Kutadgu Bilig'in sözvarlığı açısından açıklamalı sözlüğü
The annotative dictionary of Kutadgu Bilig in terms of vocabulary
- Tez No: 353145
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Kutadgu Bilig, Karahanlı Türkçesi, Yusuf Has Hacib, Uygurca çevirisi, Reşit Rahmeti Arat, Orta Türkçe, Kutadgu Bilig Dizini
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 858
Özet
Yüksek lisans tezi olarak hazırladığımız bu çalışma Reşit Rahmati Arat tarafından yapılan Kutadgu Bilig III İndeks (İndeksi yayına hazırlayanlar: Kemal ERASLAN-Osman F. SERTKAYA - Nuri YÜCE, İstanbul 1979, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yayınları: 47, Seri: IV, Sayı: A 12)'ine dayanarak ele alınmıştır. Kutadgu Bilig, İslami dönem Türk dili ve kültürünün bilinen ilk eseri olarak her bakımdan zengin verilere sahiptir. Şüphesiz ki Kutadgu Bilig sözvarlığı açısından büyük bir önem taşımaktadır. Eser, yaklaşık 3000 kelimeden oluşmaktadır. Biz bu çalışmada Reşit Rahmati Arat'ın çalışmaları ve Kutadgu Bilig'in Uygurca çevirisine dayanarak bazı kelimelerin etimolojisini incelemeye çalıştık. Bununla beraber kelimeler Türkçe ve Çağdaş Uygurca karşılıkları ile örnekler eşliğinde sunuldu. Dizin ilk kez 1979'da neşredildiğinden bu yana Kutadgu Bilig'in diğer Türk lehçelerine çevirisi yayınlanmasına rağmen o lehçelerdeki dizini henüz yapılmamıştır. Bu sebepten yola çıkarak söz konusu Kutadgu Bilig'in sözvarlığı açısından açıklamalı sözlüğünü sunmayı amaçladık. Yanı sıra dizinde düzeltilmesi gereken noktalar için Semih Tezcan'ın“Kutadgu Bilig Dizini Üzerine”, (Belleten: Ankara 1981 (Nisan) XLV/2. c. 178. sy. 23-78. sf.) adlı eleştirisini dikkate alarak çalışmamıza yön verdik. Çalışmanın giriş kısmında Kutadgu Bilig ve Yusuf Has Hacib hakkında bilgiler verilmiş, eser üzerine yapılan çalışmalar ele alınmıştır. Ve sözlük kısmında sırayla kelime, kelimenin Türkçe- Uygurca karışılıkları, bazı kelimelerin etimolojisi, düzeltileri, daha sonra örnekler ve örneklerin çevirisi yer almaktadır. Çalışamada son olarak sonuç kısmı yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
In this master thesis, we have studied according to“Kutadgu Bilig III İndeks”by Resit Rahmati Arat.“ Kutadgu Bilig”, being the earliest book known from Turkish language and culture of Islamic era, is luxuries with valuable information and has very important position in many fields. No doubt it's a highly important book in linguistics, containing 3000 vocabulary. We tried in this article to reach to the origins of some words with the help of Mr. Resit Rahmati Arat's article and the Uyghur version of Kutadgu Bilig. Meanwhile, Turkish and Uygur versions are compared, examples are given. Although Kutadgu Bilig has published in other Turkic languages since its first index released in 1979, but none of them has given index. Keeping this in mind, we tried to start up the annotated dictionary of Kutadgu Bilig and worked on the points that should to be corrected. On this work, we consulted to Semih Tezcan's article of“About the Kutadgu Bilig Index”. Introduction of this article is about Kutadgu Bilig itself, its author Yusuf Has Hacib and the index; on the vocabulary part, we focused on vocabulary, Turkish-Uygur comparison of the words, origins of some words and correction of mistakes. After that, examples and their translations are given. Lastly, a conclusion about our dictionary is given. Keywords :Kutadgu Bilig, Karakhanid Turkish, Yusuf Has Hacib, Uigur Translation, Reşit Rahmeti Arat, Middle Turkish, Kutadgu Bilig Index
Benzer Tezler
- Menâkıb-ı İslâm Şeyh (İnceleme-Metin-Dizin)
The Menakıb of Islam Sheikh
BAHAR SAMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAHİT TÜRK
- Tezkire-i Satuk Buğra Han [65b-89b] (giriş, dil-yazım özellikleri, transkripsiyonlu metin, dizin-sözlük)
Tezkire-i Satuk Buğra han [65b-89b] (giriş, dil-yazim özellikleri, transkripsiyonlu metin, dizin-sözlük)
NİDA ERİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DilbilimKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜNEVVER TEKCAN
- Kutadgu Bilig'in adbilim bakımından incelenmesi
An investigation of Kutadgu Bilig by onomastics
CEYDA ADIYAMAN
Doktora
Türkçe
2018
AntropolojiPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR KASIM AYDEMİR
- Kutadgu Bilig metaforları
Metaphors of Kutadgu Bilig
ÖZGE EKER
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH KÖK