Altın Orda İmparatorluğu dış ilişkileri
Foreign relations of the Golden Horde Empire
- Tez No: 354898
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYDIN ÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Altın Orda, İlhanlılar, Memluk, Bizans, Golden Horde, Ilkhanid Khanate, Mameluk states, Byzantine
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Cengiz Han'ın büyük oğlu Cuci soyundan gelen Hanlar tarafından yönetilen Altın Orda devleti, yine Cengiz'in torunu Batu Han tarafından Doğu Avrupa ve İdil (Volga) boyunda, Saray şehri merkez olmak üzere 1241 yılında kuruldu. Berke Han'ın tahta geçmesi ve İslamiyet'i kabul etmesiyle birlikte aslında bölge'de önemli bir güç unsuru olabileceğinin sinyallerini veriyordu. Çünkü yine bölgenin önemli güçlerinden Memluk Sultan'ı Baybars ile Berke aynı dine inanıyor ve ortak bir düşman'a karşı bir ittifak içinde olma ihtimalleri düşünülüyordu. Nitekim İlhanlı hükümdarı yani Cengiz Han'ın torunu olan Hülagu ile Berke Han arasında Azerbaycan'ın kime ait olduğu noktasında çıkan anlaşmazlıktan kaynaklanan husumetten ve 1258 yılında Abbasi halifeliğinin Başkenti Bağdat'a saldırmasından sonra; Hülagu Azerbaycan topraklarının kendisine ait olduğunu iddia etmiş, Berke Han ise bu topraklarda kendi hanlığının da hakkı olduğunu ve Cengiz yasalarına göre, fethedilen toprakların beşe bölünmesi gerektiğini ve bunlardan iki bölümünün Büyük Han'a, birinin Batu Ulusuna, kalan iki kısmında İlhanlı Hanlığına verilmesi gerektiğini beyan etmişti. Üstelik Hülagu'nun bu bölgeyi Berke Han'ın göndermiş olduğu askeri kuvvetler sayesinde kazanmış olduğu apaçık bir gerçekken. Dolayısıyla genç yaşta Müslüman olan Berke, İslam'ı Yakın Doğu politikasının temeli haline getirmiş ve bu da Berke'yi Mısır Memlukları ile dostça ilişkiler kurmaya itmiştir. Bu iki devletin birbirleriyle yakınlaşması karşılıklı elçilerin gidip gelmeleri sayesinde mümkün olurken; Memluk Sultan'ı Baybars, Hülagu'nun Bağdat'ı zaptından sonra Berke'ye müracaat ederek, Hülagu'ya karşı cihat açılmasını istiyordu. Nihayetinde Altın Orda ve Memluk imparatorlukları İran Moğollarına karşı müşterek bir cephe kurmakla Ortadoğu'da siyasi muvazene de değişiyordu. Fakat Bizans İmparatoru Mihail şimdi daha yakın olarak Hülagu'nun ağır baskısını hissedince bu ittifak cephesine karşı siyasetini değiştirdi. Aslında daha önce Baybars'ın elçilerini memnuniyetle kabul eden ve onun İstanbul'da Camii tamiri ve tezyinine yardım eden imparator şimdi Berke Han'a giden Mısır Sultanının elçilerinin 1264'de İstanbul'dan geçerken tevkif ve mallarına el koydurttu. Ayrıca imparator Laskaris, Altın Orda ve Memluk Devletlerinin güçlenmesini istemiyor ve Hülagu devletini himayeye çalışıyordu. Dolayısıyla da bu iki devlet'in müşterek hareket etme eğilimlerini bitirmek için İmparator Laskaris tarafından bu devletlerarasındaki elçileri engellenmeye çalışıyordu. Ayrıca daha sonra Balkan Yarımadasında Bizans'a karşı yürüyen Altın Orda kuvvetlerinin başında Berke'nin başkomutan'ı Nogay bulunuyordu. Berke'nin ölümünden sonra (1266) Mengü Timur Han zamanında Nogay nüfuz'u daha da büyümüştü. Mihail Paleolog, Nogay'ı kendi tarafına çekebilmek amacıyla kızı Efrosinya'yı Nogay'ın zevceliğine verdi. 1271' de Bulgar Kralı Kostantin ile yaptığı muharebe de Mihail, Nogay'dan çok büyük yardımlar görmüştü. Nitekim bu ve buna benzer ilişkilerle devam eden bu münasebetler; 1261'de Bizans İmparatoru Mihail'in İstanbul'u Latinlerden geri almasıyla kısmen başlayan ilişkiler, Altın Orda Devletini farklı bir siyaset takip etmeye yöneltmişti. Dolayısıyla karşılıklı bir takım siyasi, sosyal ve ekonomik ilişkiler içerisine girildi. Yine bu çalışmanın önemli bir kısmını oluşturan Kültür ve Medeniyet Tarihi de Altın Orda Devletinin devlet ve idare teşkilatını, iktisadi ve ticari hayatını, sosyal hayatlarındaki din ve edebiyat algısını anlayabilmek için önemli bir kısımdır.
Özet (Çeviri)
The Golden Horde Empire, which was governed by the Khans who are the descendants of Cuci, the oldest son of Chengis Khan, was established in 1241 by Chengis Khan's grandson Batu Khan in Eastern Europe along the Volga river, with Saray as its central city. As Berke Khan came to the throne and accepted Islam, these signified that the new empire would become an important source of power within the region. This is due to the fact that the Memluk Sultan Baybars who was also another powerful leader in the region and Berke adhered to the same religion and it was believed that they could ally against a common enemy. As a matter of fact after a conflict regarding Azerbaijan arose between Chengis Khan's grandson, Ilkhanid emperor Hulagu and Berke Khan and following the attack of the Abbasid caliphate to the Capital Baghdad in 1258; Hulagu claimed that the land of Azerbaijan belonged to him while Berke Khan argued that his khanate was also entitled to certain rights on these lands and declared that according to Chengis laws the occupied land should have been divided into five and two of these should be given to Great Khan, one should be left to the Batu Nation and the remaining two should be given to the Ilkhanid Khanate. Despite the fact that it was clear that Hulagu had occupied the region with the help of the military forces sent by Berke Khan. As a result Berke who had become Muslim at a young age, had made Islam the basis of his Near Eastern politics and this led Berke to attain friendly relations with the Mameluks of Egypt. The close relations between these two states was possible through mutual visits of ambassadors to the other state; and the V Mameluk Sultan Baybars had also appealed to Berke after Hulagu occupied Baghdad demanding that he declares a jihad against Hulagu. Ultimately the Golden Horde and Mameluk empires had formed a common front against the Mongols of Iran while the political equilibrium was changing in the Middle East. However, as the Byzantine Emperor Mikhail was feeling the pressure applied by Hulagu more intensely, he changed his politics towards this alliance. Actually previously the Emperor had accepted Baybars' ambassadors gladly and helped his attempts to repair and decorate the mosques in Istanbul, but in 1264 he arrested the ambassadors of the Sultan of Egypt who had gone to Berke Khan and seized their property while they were passing through Istanbul. In addition to this, emperor Laskaris did not want the empowerment of the Golden Horde and Mameluk states and was working towards the guardianship of the Hulagu state. As a result, emperor Laskaris was trying to hamper the mutual ambassadorial visits between these two states in order to prevent them from forming an alliance and working collectively. Furthermore, later on as the Golden Horde forces were marching against the Byzantine Empire within the Balkan peninsula, they were led by Berke's general commander Nogay. Following Berke's death (1266) Nogay's power increased even more during the era of Mengu Timur Khan. Mihail Paleolog's daughter Efrosinia married Nogay in order for Nogay to form an alliance with him. In 1271, during a war between the Bulgarian King Konstantin and Mihail, Nogay helped Mihail extensively. Ultimately, these relations that continued with such and similar contacts as well as the relations that started with the occupation of Istanbul once again by the Byzantine Emperor Mihail in 1261 back from the Latins, the Golden Horde State started following a different policy. Therefore, they formed certain mutual political, social and economic relations. Again another significant component of this study, the Cultural and Civilizational History is also important for comprehending the Golden Horde Empire's state and administrative bodies, economic and commercial life, the perception of religion and literature within the social life.
Benzer Tezler
- Altın Orda Devleti'nin İlhanlılar ve Memlüklerle dinî münasebetleri
Religious relations with the Ilkhanids and the Mamluks of Golden Horde state
MERVE SÜRÜCÜ
- Moğol-Bizans ilişkileri ve Moğol istilasının Bizans siyaseti üzerindeki etkileri
Mongolian-Byzantine relations and the effects of Mongolian invasion on Byzantine politics
AYHAN ERİNKARLI
- İlhanlılar'da ticaret (1256-1340)
Trade in Ilkhanids (1256-1340)
AYTAÇ KAYA
Doktora
Türkçe
2023
Tarihİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURHAN KAÇAR
PROF. DR. GAZİ OSMAN ÖZGÜDENLİ
- Altın Orda, İlhanlı ve Çağatay Hanlıklarının münasebetleri, sosyo-ekonomik ve dini durumları
The relations, socio-economic, and religious status of the Golden Horde, Ilkhanate, and Chagatai Khanates
ERKAN GÜLBİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VARİS ÇAKAN