Dengbêjlik geleneği ve âşık edebiyatı ile karşılaştırılması
Dengbêj tradition and its comparison with minstrel literature
- Tez No: 354926
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. BİROL AZAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Âşık, Dengbêj, Sözlü Kültür, Gelenek, Anlatı, Tür, Karşılaştırma, Bard, Dengbêj, Oral Culture, Tradition, Narrative, Genre, Comparison
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 310
Özet
Kültür taşıyıcısı konumunda olan halk sanatçıları halk kültürünün sonraki kuşaklara aktarılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Teknolojinin hızla ilerlemesi sonucunda sözlü gelenekler özellikle sözlü kültür anlatıcıları çağa uyarak varlıklarını devam ettirmekte kimi yönleri ile yozlaşıp zamanla yok olmaktadırlar. Günümüzde Türkiye?de sözlü kültür aktarıcıları olan âşık ve dengbêjlerin sayısı gittikçe azalmaktadır. Aynı coğrafyada yaşayan, günlük yaşamın her noktasında ortak paydaları bulunan Türk ve Kürtlerin sözlü kültür aktarıcıları olarak âşıklar ve dengbêjlerin sanatçı kişiliği kazanmaları sırasında geçirdikleri evreler, icra ettikleri ürünlerin ayrı ayrı şekil, içerik ve üslup açısından incelenmiştir. İki gelenek etrafında oluşan tüm uygulamalar etraflıca karşılaştırılmıştır. Yapılan karşılaştırmalar sonucunda usta malı ürün söyleme, irtical yeteneğinin aranması, çırak yetiştirme, hikâye anlatma gelenekleri gibi çeşitli müşterekliklere ve mahlas alma, saz çalma, rüya görme, tarih bildirme vb. farklılıklara ulaşılmıştır. Geleneklerde bulunan müşterekliklerin farklılıklardan çok daha fazla olduğu görülmüştür. Bu da toplumların ne derece birbirleri içe geçtikleri ve ayrılmaz bir bütün hâline geldiğini gösteren bir kanıt olarak karşımıza çıkmaktadır. Âşıklar ve dengbêjler sanatlarını geleneklerinden de kopmayarak varlıklarını zor şartlar altında devam ettirmeye, geçmiş ile gelecek arasında kültürel bağ kurmaya devam ettirmektedirler. Teknolojinin ilerlemesi sonucunda birçok kişi tarafından âşıklık ve dengbêjliğin bitme noktasına geldiği iddia edilse de yeni şartlara göre kendilerini yeniledikleri görülmektedir.
Özet (Çeviri)
The folk artists who being in the position of transferring culture, play important roles in the transferring of folk culture to the next generations. As a result of rapid advancement of technology, oral traditions are in some ways continue to exist adapting to the times and in some ways degenerate and gradually disappearing. Today the number of bards and dengbêjes who being tranmitters of the oral culture in Turkey are gradually decreasing. The stages which the bards and dengbêjs who being the transmitters of the oral culture of Turks and Kurds -living in the same geographical area and having common denominator in every corner of life- faced during acquiring artistic personality and their products have been examined in terms of forms, content and style. The whole practices which occurring around of the two tradition have been compared in detail. As a result of comparisons done it had been obtained differences about varios commons like master-crafted manufacture, requesting of ability for extemporaneous, training of apprentice, storytelling traditions and getting pseudonym, playing reed, seeing dream, reporting date etc. It has been observed that the common aspects in the traditions are much more than differences. This is appeared as an evidence showing how societies pass into each other and has become an integral whole. Bards and dengbêjs are continue to arts under difficult conditions not breaking from the traditions and to establish cultural ties between the past and the future. Although it is claimed that by many people the tradition of minstrelsy and dengbêj have almost run out as a result of advancement of technology, it is observed that they are renewing themselves according to the new requirements.
Benzer Tezler
- Kadın kimliği bağlamında kültürel bellek ve Van merkezdeki kadın dengbêjliği yansımaları
Cultural memory in the framework of women identity and the reflections of women dengbêj at the center of Van
SELDA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DOÇ. SERPİL MURTEZAOĞLU
- Dengbejlik geleneği ve Türkiye'deki Kürt tiyatrosuna etkileri
Dengbêjî tradition and its effects on Kurdish theatre in Turkey
DUYGU ÇELİK
Doktora
Türkçe
2017
Güzel Sanatlarİstanbul ÜniversitesiTiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAVUZ PEKMAN
- Dengbêjnên jin ên Radyoya Erînavê
Erivan Radyosu'nun kadın dengbêjleri
HABİBE POLATTAĞ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Mardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR
- Dengbêjlik geleneği ve toplumsal hafıza: Batman örneği
Dengbêjî tradition and social memory: Batman case
BAYRAM ORHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Mardin Artuklu ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADNAN ÇETİN
- Dengbejlik geleneği ve dönüşümler
Dengbej tradi̇ti̇on and transformati̇ons
FIRAT TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Ankara ÜniversitesiHalk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. MUHTAR KUTLU