Merinos ve morkaraman kuzuların verim özelliklerine etkili çevre faktörlerinin ve bu özelliklere ait genetik ve fenotipik parametrelerin tahmininde farklı modellerin değerlendirilmesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 356612
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA K. ÖZSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1987
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Zootekni Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Bu araştırmada, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ziraat İşletmesi'nde yetiştirilen Merinos ve Morkaraman sürülerin 11 yıllık kuzu ve toklu verim kayıtları kullanılmıştır. Kuzu ve tokluların doğum, sütten kesim, 90. gün, mer'a sonu, bir yaş, kırkım sonu vücut ve kirli yapağı ağırlıkları ile süt emme, mer'a ve kış dönemi günlük ağırlık artışları ele alınmıştır. Ele alı nan bu veri m özelli kleri, dört ayrı istatisti k modele göre analiz edil mişti r. Model 1 ' de doğum yılı, ananın yaşı, cinsiyet ve doğum şekli ile bunlar arasındaki iki faktör interaksiyonları yer almaktadır. Model 2 ve 3, bunlara ek olarak, sırasıyla kuzu yaşı ve kuzu ağırlığını ayrı ayrı; Model 4 ise, Model 1 'deki faktörlere ve interaksiyonlara ilave olarak, kuzu yaşı ve ağırlığım linear regresyon terimleri olarak birlikte taşımaktadır. Dört istatistik modele göre verim özellikleri analiz edilerek, modellerde yer alan faktörlere ait en küçük kareler ortalamaları ve etki payları ile varyans analiz tabloları elde edilmiştir. Doğum ağırlığının analizinde yalnız Model 1 kullanılmıştır. Varyans analiz tablosunda yer alan, çevre faktörleri ve interaksiyonlar ile regresyon ve hata terimlerinin harbirinin toplam fenotipik varyasyondaki payı, kareler ortalaması ve F değeri, ırk, verim özelliği ve istatistik model ba kı mı nda n m u ka yase edi 1 e re k ta rtı şı 1 mı ştı r. Aynı istatistik modellere şansa bağlı“koçlar”terimi eklenerek, herbir verim özelliğine ait baba-bir-üvey kardeşler korelasyonu metoduna göre kalıtım dereceleri ile verim özellikleri arasındaki fenotipik ve genetik korelasyon katsayıları elde edilmiştir. Elde edilen kalıtım dereceleri ile fenotipik ve genetik korelasyon katsayıları, bu defa, ırk, verim özelliği (korelasyonlarda özellik çifti) ve model ile bunlar arasındaki ikili interaksiyonların yer aldığı istatistik model kullanılarak, korelasyonlarda özellik çifti grubuna göre, tekrar analiz edilmiştir. Bu anali2 sonuçları, kalıtım derecesi, fenotipik ve genetik korelasyon katsayıları için ayrı ayrı olmak üzere, ırk, verim özelliği (veya özellik çifti), ve modellere göre değişi mİ eri mukayese edilerek tartışıl mı ştı r. Analizlerde, Merinoslar için 39-46 arasında değişen sayıda koça ait 692-1488 arasında değişen sayıda kayıt kullanılmıştır. Bu değerler, Morkaraman için, sırasıyla 43-49 ve 885-1396 dır. Araştırmanın amacı, istatistik modele ayrı ayrı ve birlikte regresyon terimi olarak katılan kuzu yaşı ve ağırlığının, diğer çevre faktörlerine, kalıtım derecesine, fenotipik ve genetik korelasyon katsayılarına olan etkilerini ortaya koymanın yanışı ra, bu istatistik modellerden hangisi ni n veya hangileri ni n ele alman özelli kler içi n uygun olduğunu beli rlemekti r. Gerek çevre faktörleri ve gerekse parametre tahminleri için yapılan tartışmalarla, özellikle kullanılan istatistik modeller hakkında bazı sonuçlar çıkarılmaya çalışılmıştır. Varılan sonuçlar aşağıda özetlenmişti r. Kuzu ve tokluların vücut ve kirli yapağı ağırlıkları ile günlük ağırlık artışlarında gözlenen fenotipik varyasyonun, Merinoslarda % 21.3-58.7, Mor karamanlarda % 23.3-54.9' luk kısmı etkileri ölçülebilir çevre faktörlerinden ileri gelmektedir. Hata teriminin toplam fenotipik varyasyondaki payının ve kareler ortalamasının en yüksek olduğu değerler, her iki ırkta da genellikle Model 1' den elde edilmekle birlikte, Merinosların sütten kesim ağırlığı ve günlük ağırlık artışlarında; Morkaramanların 90. gün ağırlığı ile süt emme ve kış dönemi günlük ağırlık artışlarında Model 4'e ait paylar daha yüksektir. En yüksek hata kareler ortalamaları her iki ırkta da mer'a ve kış dönemi günlük ağırlık artışları dışında kalan Özelliklerin tümünde Model 1 ile elde edilmiştir. İstisna gösteren bu ağırlık artışlarının en yüksek kareler ortalamasını Merinoslarda Model 4, Mor kara mani arda sırasıyla Model 3 ve 4vermiştir. Hata teriminin toplam fenotipik varyasyondaki payı ve kareler ortalamasının en yüksek değerlerine ait sonuçlar, varyans analizinin genel hata varyansımn parçalanması ile ilgili prensibine genellikle uygun olduğu şeklinde değerlendirilmiştir. Ancak, en yüksek hata kareler ortalamasının ve toplam fenotipik varyasyonda en yüksek hata payının Model 1 dışındaki modellerden (daha çok Model 4' den) elde edildiği verim özelliklerinde, istatistik modele daha ziyade kuzu ağırlığının regresyon terimi olarak katılmasının, genel hata varyasyonunun parçalanması m bir dereceye kadar engellediği şeklinde yorumlanmıştır. En düşük hata kareler ortalaması ve toplam fenotipik varyasyondaki en düşük hata payının elde edildiği modeller, ırklara ve verim özelliklerine göre değişmiştir. Normal olarak, en fazla terim ihtiva eden modelin (Model 4), en düşük hata değerini vermesi gerekirken, bu değerlerin modellere dağılması, ele alman özelliklerde, regresyon terimlerinin beklenen sonuçlan vermediğini göstermektedir. Doğum yılı, regresyon terimleri bir tarafa bırakılırsa, Merinosların verim Özelliklerinin toplam fenotipik varyasyonlarında, genellikle en büyük, Mor karamanlarda, genellikle ikinci büyük varyasyon kaynağıdır. Bu faktör, Morkaramanların doğum ağırlığı dışında kalan özelliklerinde, Merinosların ele alman özelliklerinin hepsinde ve kullanılan modellerin tümünde 0.005 seviyesinde önemlidir. Doğum yılına ait toplam fenotipik varyasyondaki pay, kareler ortalaması- ve F değerlerinin kullanılan istatistik modellere tepkisi, genellikle ırklar arasında benzerlik göstermiştir. Bu üç kritere ait değerler Model 2'de, Model 1'e göre genellikle azal ma göstermiştir. Aynı kriterlere ait değerler Model 3' de, Model 2' ye göre artma göstermiş ve genellikle Model 1 seviyesine ulaşmıştır. Model 4ise, Model 2' ye paralel sonuçlar vermiştir. Model 1 ve 2* den elde edilen ananın yaşma ait toplam fenotipik varyasyondaki pay, kareler ortalaması ve F değerleri, her iki ırkta, mer'a ve kış dönemi günlük ağırlık artışı dışında kalan verim Özelliklerinde, Model 3 ve 4* den elde edilenlerden daha yüksektir. Mer'a ve kış dönemi günlük ağırlık artışlarında modeller arasında belirgin bir farklılık yoktur. Cinsiyet, Morkaramanların kirli yapağı ağırlığı dışında kalan diğer verim özelliklerinin hepsinde, Merinosların mer'a dönemi günlük ağırlık artışlarından itibaren kirli yapağı ağırlığına kadar olan verim özelliklerinde dört modelle de binde beş seviyesinde önemli bir varyasyon kaynağıdır. Merinosların doğum ağırlığında da çok önemli (P< .005) olduğu gibi, aynı ırkın süt emme dönemi günlük ağırlık artışında ve 90. gün ağırlığının, her iki ırkın kirli yapağı ağırlığının Model 1 ve 2 ile elde edilen analizlerinde de çok önemlidir (P< .025 ve .005). Doğum şekli her iki ırkın doğum, sütten kesim, 90. gün ağırlıkları ile süt emme ve mer'a dönemi günlük ağırlık artışlarında dört modelle de çok önemli (genellikle P< .005) varyasyon meydana getirmiştir. İki ırkın kış dönemi günlük ağırlık artışında ve Morkaramanların kirli yapağı ağırlığında dört modelle de önemsizdir. Sayılan bu özellikler dışında kalanlarda, her iki ırkta, Model 1 ve 2* de % 0.05 seviyesinde önemlidir. Ananın yaşı ve cinsiyette olduğu gibi, doğum şeklinde de Model 1 ve 2' ye ait değerler, Model 3 ve 4' den Önemli derecede yüksektir. Her iki ırkın verim özelliklerinin büyük ekseri yetinde, kuzu ağırlığının tek başına veya kuzu yaşı ile birlikte regresyon terimi olarak yer aldığı Model 3 ve 4 ile elde edilen analizlerde ananın yaşı, cinsiyet ve doğum şekline ait toplam fenotipik varyasyondaki payın, kareler ortalamasının daha düşük değerli ve F değerlerinin özellikle ananın yaşı ve doğum şeklinde genellikle önemsiz çıkması, bu modellerde, faktörlerin bağımsızlığı prensibinin bozulduğu anlamı çıkarılmıştır. Bu nedenle, kuzu vücut ağırlığının 3ürekli bağımsız bir değişken olarak istatistik modele katılması ile kuzu ve toklu verim özelliklerinin çoğunda sapmalı tahminler elde edilmiştir. İncelenen iki-faktörlü interaksiyonlardan anamn yaşı x cinsiyet, her iki ırkta d8 ele alınan verim özelliklerinin ve modellerin hiç birinde önemli çıkmazken, doğum yılı x cinsiyet, mer'a dönemi günlük ağırlık artışından itibaren; doğum yılı x doğum şekli ve ananın yaşı x doğum şekli, mer'a dönemi günlük ağırlık artışında; cinsiyet x doğum şekli ise kış dönemi günlük ağırlık artışında, her iki ırkta da çok önemlidir (büyük ekseriyeti P< .005 seviyesinde). Toplam olarak interaksiyonlar, her iki ırkta da, regresyonlar dışında, genellikle doğum yılı veya doğum şeklinden sonra en büyük varyasyon kaynağıdır. İnterak3iyonlara ait toplam fenotipik varyasyondaki pay, kareler ortalaması ve F değerlerinin modeller karşımda gösterdiği tepki birbirinden farklı değildir. Regresyon terimi olarak, tek başına ve kuzu ağırlığı ile birlikte modele katılan kuzunun yaşı (sırasıyla Model 2 ve 4), sütten kesim, mer'a sonu ve kirli yapağı ağırlıklarında, her iki ırkın Model 2 ve 4* ünde; kırkım 3onu ağırlığında her iki ırkın Model 2' 3İnde; Merinosların 90. gün ağırlığında Model 2 ve 4'de; Morkaramanların 90. gün ve bir yaş ağırlıklarında Model 2' deve mer'a dönemi günlük ağırlık artışında Model 2 ve 4'de genellikle çok önemli (P< .005) seviyede varyasyon meydana getirmiştir. Merinos ve Morkararnamrklarının sütten kesim ve 90. gün ağırlıkları ile mer'a dönemi günlük ağırlık artışında, kuzu yaşının yalnız başına yer aldığı Model 2' ye ait toplam fenotipik varyasyondaki pay, kareler ortalaması ve F değeri, kuzu yaşının ağırlıkla birlikte yer aldığı Model 4' e ait aynı kriter değerleri nden daha yüksekti r. İkinci regresyon terimi olan kuzunun ağırlığı, 90. gün ağırlığı ile mer'a ve kış dönemi günlük ağırlık artışı dışında kalan verim özelliklerinde her iki ırkta, tek başına ve yaşla birlikte yer aldığı, sırasıyla Model 3 ve 4' de çok önemli (P< .005) varyasyon meydana getirmiştir. Kış dönemi günlük ağırlık artışında her iki ırkta ve modelde Önemsiz iken, Merinosların 90.gün ağırlığında her iki modelle, Morkaramanların 90. gün ağırlığı ve mer'a dönemi günlük ağırlık artışında, sırasıyla Model 3 ve "de önemli (P< .05) ve çok önemlidir (P< 0.005). Kuzu yaşında olduğu gibi kuzu ağırlığında da sütten kesim ve 90. gün ağırlığı ve mer'a dönemi günlük ağırlık artışı dışında kalan verim özelliklerinde, kuzu ağırlığının yalnız başına bulunduğu Model 3' e ait toplam fenotipik varyasyondaki pay, kareler ortalaması ve F değeri, Model 4'e ait olanlardan daha yüksektir. Kalıtım derecesinin varyasyonunda ırk, model ve özellik ile bunlar arasındaki interaksiyonlar çok önemlidir (P< .01 ve P< .005). Kalıtım derecesi tahminleri ele alınan özelliklerin çoğunda Merinoslarda Morkaramanlardan yüksektir (P< .05). Bu durum, Merinosların daha fazla genotipik varyasyona sahip olduğu şeklinde yorumlanmıştır. Kalıtım derecesi, verim özelliklerinde önemli (P< .005) derecede farklılaşmıştır. Modeller ortalaması olarak Merinos ve Mor kara man ırklarında kalıtım dereceleri, sütten kesim, 90. gün, rner'a 3onu, bir yaş, kırkım sonu ve kirli yapağı ağırlığı ile süt emme, mer'a ve kış dönemi günlük ağırlık artışlarında, sırasıyla 0.196 ve 0.261, 0.391 ve 0.303, 0.440 ve 0.305, 0.358 ve 0.256, 0.1 i 2 ve 0.059, 0.293 ve 0.385, 0.524 ve 0.315, 0.053 ve 0.157, 0.î 95 ve 0.050* di r. Model 1 en yüksek, Model 4 en düşük kalıtım derecesi tahminlerini vermiştir. Aynı zamanda, kalıtım derecesi tahminleri Model 1' den itibaren Model 2, 3 ve 4* te tedricen azalmıştır. Yine, Model 1 ve 2 ile Model 3 ve 4ayrı birer grup oluşturmuştur. Regresyon terimlerinin yer aldığı modellerle elde edilen kalıtım derecesi tahminleri, hiçbir regresyon teriminin yer almadığı Model 1' den elde edilen kalıtım derecelerinden daha düşüktür. Bu, özellikle kuzu ağırlığının dahil edildiği modeller içingeçerlidir. Fenotipik ve genetik korelasyon katsayılarında ırk, model ve özellik çifti faktörleri ile, ırk x özellik çifti interaksiyonu, analiz gruplarının hepsinde genellikle önemli (P< .05) ve çok önemli (P< .01 ve P< .005) varyasyon meydana getirdikleri halde, fenotipik korelasyonda ırkx model, genetik korelasyonda da model x Özellik çifti interaksiyonları önemsizdir. Ortalama fenotipik korelasyon katsayıları I, II b, III ve IV. grup özellik çiftlerinde Mor karaman, diğer özellik çiftlerinde Merinos kuzularda daha yüksektir. Genetik korelasyon katsayıları ise I, II a,Va,Yı ve VII. özellik çifti gruplarında Merinos, diğerlerinde Morkaraman kuzularında daha yüksektir (P< .05 ve P< .01) Model 1 ve 2 ile elde edilen fenotipik korelasyon katsayıları, özellik çifti gruplarinın hepsinde, Model 3 ve 4 ile elde edilenlerden daha yüksektir. Bunlar, farklı iki grup oluşturmaktadır. Özellik çifti gruplarının çoğunda Model 2 en yüksek genetik korelasyon katsayılarını vermiştir. Bunu, Model 1 takip etmiştir. Model 3 ve 4 genetik korelasyon katsayılarını oldukça düşürmektedir. Buna göre, kuzu ağırlığının regresyon terimi olarak modele dahil edildiği durumlarda korelasyon katsayıları azalmaktadır. Ortalama fenotipik korelasyon katsayılarının tümü mer'a ve kış dönemi günlük ağırlık artışı arasındaki hariç pozitif değerli, genetik korelasyon katsayıları ise kirli yapağı ağırlığının doğum, sütten kesim ve mer'a sonu ağırlıkları; kış dönemi günlük ağırlık artışının sütten kesim ağırlığı, kırkım sonu ağırlığı ve süt emme dönemi günlük ağırlık artışı ile olanları negatif, diğerleri pozitif değerlidir. Birbirine yakın zamanda belirlenen veri m özellikleri ile birbirinin sonucu olan verim özellikleri arasındaki korelasyon katsayıları daha yüksek bulunmuştur. Diğer vücut ağırlıkları ile günlük ağırlık artışları arasındaki ilgiler daha zayıftır. Sonuç olarak, çevre faktörlerinin değerlendirilmesinde ve genetik ve fenotipik parametrelerin tahmin edilmesinde kullanılan istatistik modele, regresyon terimlerinin ve bunlardan özellikle kuzunun ağırlığının dahil edilmesi bekleneni vermemiştir. Genel olarak, ele alınan kuzu verim özelliklerinin çoğunda, istatistik modele regresyon terimlerini dahil etmeden de çevre faktörlerinin güvenle değerlendirilebileceği, kalıtım derecesi, genetik ve fenotipik korelasyonların daha yüksek tahmin edilebileceği söylenebilir. Özellikle kuzunun ağırlığının regresyon terimi olarak modele sokulması halinde, sapmalı tahminlerin elde edildiği göz önünde tutulursa tespit edilen değerlerin sıhhatinin azalacağı düşünülebilir. Ancak, sözü edilen regresyon terimleriyle verim özelliğine etkili çevre faktörleri arasında etki karışması olabileceği dikkatten uzak tutulmamalıdır. Ele alman her ırk ve verim Özelliği için yapılacak ön analizlerden 3onra karar verilmesi yerinde olacaktır.
Özet (Çeviri)
This research was carried out on Merinos and Morkaramans raised at the Experimental Farm of Ataturk University. The production records used in this study had been obtained during eleven successive years from 1 975 to 1986. The lamb and hogget characteristics such as birth weight, pre-weaning avarage daily gain, weaning weight, 90. day weight, avarage daily gain at grazing period, final weight at the end of grazing, avarage daily gain at wintering period, yearling weight, weight at the end of shearing and greasy fleece weight were analyzed by the method of least-squares presented by Harvey (1960) according to four different statistical model. Model 1 were used to determine the effects year of birth, age of dam, sex, type of birth and their two-way interactions. In addition to the factors and interactions mentioned above, age and weight of lamb were included separetely in the Model 2 and 3 as a linear regression terms respectively. These linear regression terms were included together in the Model 4. I n the anal ysis of the bi rth weight was used onl y Model 1. The effects of environmental factors which were obtained from the four different model were compared by using the percentage of the sum squares on the total phenotypic variation, value of sum suquares and F. The heritabilities, phenotypic and genetic correlations of the charecters had estimated by using the 3arne four statistical models. Thi3 time, the term of“rarns”for a random factor were added to each model. The heritability, phenotypic and genetic correlations coefficients obtained were analayzed by using the statistical model in which included breed of lambs, characteristic (pair of characteristics for correlations) and statistical model. The analysises of environmental factors and the heritability and correlations estimates were based on 39-46 rams and 692- 1 488 production records for Merinos. These values were 43-49 and 885- 1 396 for Morkaramans, respectively. The purpose of this study was to evaluate the effects of some environmental factors on the production characteristics and to determine the some phenotypic and genetic parameters of Merino and Morkaraman lambs by using different statistical models. The contribution of environmental factors to total phenotypic variation of body and greasy fleece weight and average daily gain of lambs was 21.3-58.7 % for Merinos and 23.3-54.9 % for Morkaramans. The results indicated that years were the most influential factor on the characters studied. The effect of age of dam on production characters varied in respect to the statistical models. Sex W83 the highly significant (P
Benzer Tezler
- Koç katımı öncesi farklı sürelerde yemlemenin koyunlarda döl verimine, kuzularda büyüme ve yaşama gücüne etkileri
Başlık çevirisi yok
SİNAN BAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1985
ZiraatAtatürk ÜniversitesiZootekni Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KEMAL ÖZSOY
- Atatürk Üniversitesi merinos ve morkaraman sürülerinde döl verimine tesir eden faktörlerin parametre tahminleri
Başlık çevirisi yok
ERDAL KÖPRÜCÜ
- Halk elinde besisi yapılmış akkaraman, morkaraman ve merinos kuzularında bazı kesim ve karkas özellikleri
Some slaughter and carcass characteristics of akkaraman and morkaraman and Turkish merino lambs fattened under field conditions
BÜLENT TEKE
Doktora
Türkçe
2005
Veteriner HekimliğiAnkara ÜniversitesiZootekni Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. NECMETTİN ÜNAL