Vernacular architecture of Teke peninsula littoral ( 2 cilt )
Teke yarımadası sahilinde yöresel mimari
- Tez No: 35724
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMÜR BAKIRER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimari Restorasyon Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 478
Özet
öz TEKE YARIMADASI SAHİLİNDE YÖRESEL MİMARİ ÖZCAN, Zühal Doktora Tezi, Mimarlık Ana Bilim Dalı Tez Yöneticisi: Prof. Dr. ÖmürBAKIRER Mayıs, 1994 477 sayfa insanın dünya üzerindeki ilk önemli faaliyeti kendisini doğal ve çevresel etkilerden koruyacak bir barınak geliştirmesidir. Bu eylem bütün insanlık tarihi boyunca iki yönlü olarak gelişmiştir; anonim olarak gelişen geleneksel ve/veya yöresel mimari ile kurumsal mimarlık örnekleri. Geçmişteki fiziksel çevrenin, büyük çoğunluğunu oluşturan anonim mimarlık örnekleri, uzunca bir süre ilgi odağı olmaktan uzak kalmışlardır. Ülkemizde hala irdelenmesi yapılmamış olan ve bulunduğu yöreye özgü örnekleri barındıran Teke yarımadası sahil yerleşimleri bu tezin bütünlüğü içinde tarihsel verilerin ve, bilhassa 19. yüzyılın sosyo-ekonomik yaşamının bir neticesi olarak incelenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Teke yarımadası yöresel mimarlık örnekleri, doğu-Eğe adaları ve en yakın iç yerleşimlerle bağlantılı, ancak Anadolu'nun diğer yörelerinden farklı bir yapı uslübu sergiler. Amaç, hatırısayılır değişimlere uğramakla birlikte, bu yapı stokunun özelliklerini belgelemektir. Bu bölgede, yöresel mimari, politik sınırlar ve dinsel farklılıklarla sınırlı olmadığından, bunları oluşturan iklim, malzeme, sosyo-ekonomik koşullar ve tarihsel gelişimdir. Bu yapılar, dinsel, ırksal ve ulusal bağların dışında gelişen, kültürel sürekliliğin bir sonucudurlar. Tarihsel boşluklar olmakla birlikte, bölgedeki son arkeolojik araştırmalar, Klasik ve Bizans gibi, geçen yüzyılın kıyı yerleşimlerine benzer özellikler sergileyen önceki yerleşimler hakkında, ipuçları vvermektedir. Finike, Kaş, Kalkan ve Fethiye evleri plan organizasyonları, cephe biçimleri, yapım malzemeleri ve mimari süslemeleri açısından incelenmişlerdir. Bu yapı özellikleri bölgede yayıldıkları yörelerde Türkiye sınırları içinde ve en yakın sınır dışı çevrede araştırılmışlardır. Sonuç olarak, Teke yarımadası sahillerinde yaygın olan yapı özelliklerinin Meis, Symi ve Rodos gibi en yakın doğu Ege adalarında sürdüğü tesbit edilmiştir. Ayrıca bazı cephe, plan ve malzeme kullanımı özelliklerinin de Uşak'tan Elmalı'ya kadar hatta İzmir ve İstanbul'a uzanan bir bant içinde değişikler göstererek izlendiği anlaşılmıştır. Bölgenin yapılarını karakterize eden bazı öğeler, küçük değişikliklerle geniş bir bölgeye yayılmışlardır. Güney-italya ve Malta gibi uzak yörelerde bile izlenebilirler. Bu gerçeklik ancak gezici ustalarla açıklanabilir. Uzun bir evrimleşme sonucu elde edilen bu yapı stokunun korunması ve günümüz koşulları içinde değerlendirilerek varlıklarını sürdürebilmeleri bir zorunluluktur. Bu açından tezin son bölümünde tek yapıların korunabilmeleri için restorasyon prensipleri çerçevesinde fiziksel korumaya yönelik öneriler yer almaktadır. Anahtar kelimeler : Teke yarımadası, yöresel mimari, koruma, onarma, yenileme Bilim Dalı Sayısal Kodu: 601. 04. 02. vı
Özet (Çeviri)
ABSTRACT VERNACULAR ARCHITECTURE OF TEKE PENINSULA LITTORAL ÖZCAN, Zuhal Ph. D, in Architecture Supervisor: Prof. Dr. Ömür BAKIRER May, 1994 477 Pages The first activity of human beings, the phenomena of building which is a concrete form of protection against natural and environmental conditions. Throughout history, building activity has developed in two distinct aspects; one being the vernacular (spontaneously evolved) the other institutionalized. Spontaneous architecture of Teke Peninsula composing the great part of the physical environment has not been the focus of interest for a long time. In this thesis, Teke Peninsula littoral settlements retaining characteristics that have not been studied yet, is tried to be examined within the scope of historical data and specially in the socio-economical context of the 19th century. Examples of vernacular architecture at Teke Peninsula reflect a distinct building style among other regions of Anatolia, connected with the East- Aegean islands and the nearest inland settlements. The aim was to document the characteristics of a building stock, showing a historical continuity, although they have survived through considerable alterations. As, in this region, vernacular architecture is not limited with political boundries and religious differences, it is the climate, materials, socio-economical conditions and the historical progress that shape them. These buildings are the result of a cultural progress developing apart from religious, racialist and nationalistic relations. iiiAlthough there are gaps in the historical background, the recent archaeological surveys in the region, give clues about the previous settlements like Classical or Byzantine, exhibiting similarities with the coastal settlements of the last century. Within that scope, plan organisations, elevation forms, construction materials and architectural ornaments of Finike, Kaş, Kalkan and Fethiye houses are studied. The data collected from these buildings are then compared with regions reflecting these characteristics within the boundaries of Türkiye and with the nearest settlements abroad. In conclusion, the research has revealed that continuance of characteristics surviving in the above mentioned settlements are observed in the Dodacanese. Furthermore, some of these architectural merits, although showing varieties exist in a settlement band extending from Uşak to Elmalı, and even upto Izmir and Istanbul. Some of the items characterising the buildings of the region are wide-spread with small variations. They can even be traced abroad as in South-Italy and Malta. This reality can only be explained by travelling master-builders. The preservation and reuse in contemporary conditions for the survival of this building stock, which is the result of a long evolution, is a must. From this aspect the last section of the thesis concentrates on some physical preservation proposals which were developed within the general scope of restoration principles. Key words : Teke peninsula, vernacular architecture, preservation, restoration, renewal. Science code: 601.04.02 IV
Benzer Tezler
- Sinasos yöresel mimarisi ve 19. yy batılılaşma hareketlerinin konut mimarisine etkileri
Vernacular architecture of Sinasos and effects of social organizations in 19th century on dwelling architecture
ZEYNEP ÖZLEM YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. TURGUT SANER
- Doğu Karadeniz bölgesinde geçmişten günümüze vernaküler mimari
Vernacular architecture in Eastern Black Sea region from past to present
ÖMER FARUK BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERİDE ÖNAL
- Arapgir geleneksel konut mimarisi ve Kulubeyoğlu konağı koruma önerisi
Vernacular architecture of Arapgir and protection proposal to Kulubeyoglu mansion
SEMANUR BAYRAM BERKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZELİHA HALE TOKAY
- Büyükdere (Senoz) vadisi örneğinde yöresel mimarlığın tarihsel süreklilik kavramındaki rolü
Vernacular architecture and its role in historical continuity with the example of Buyukdere valley
SALİH CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ORHAN HACIHASANOĞLU
- Irak'ın vernaküler mimarisinin versus kapsamında analizi
Analysis of Irak vernacular architecture in the scope of versus
AMMAR ALABOOSH