Muhyî-i Gülşenî Şehd-i Ebrâr (Dil incelemesi-metin-dizin )
Muhyî-i̇ Gülşenî Şehd-i Ebrâr (Language analysis, text, index )
- Tez No: 360044
- Danışmanlar: PROF. DR. AHAT ÜSTÜNER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Türk Dili, Osmanlı Türkçesi, Muhyî- i Gülşenî, Şehd-i Ebrar, mesnevi, Turkish language, Ottoman Turkish, Muhyî- i Gülşenî, Şehd-i Ebrar, mesnevi
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 491
Özet
Muhyî-i Gülşenî, kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre XVI. yüzyılda yaşamış, çok iyi bir eğitim almış, Gülşenî tarikatına intisap etmiş ve 200'den fazla eser bırakmış bir şairdir. Eserlerinden birisi de Şehd-i Ebrar isimli manzum eserdir. Eserde, Allah'a ve Peygambere ve padişaha övgüden sonra, Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz.Ali, Hz Hasan, Hz Hüseyin ve Hz Ali'nin torunu Zeynel Abidin'le ilgili menkıbeler anlatılır ve bu menkıbelerden ders çıkarılır.Söz konusu eser üzerinde yapılan bu çalışma dil incelemesi, metin ve dizin olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Dil incelemesi bölümünde eser imla, ses, şekil özellikleri ve söz varlığı açısından incelenmiş; eserin dönemin genel temayülleri dışında XVI.yüzyıldan itibaren Osmanlı Türkçesinde görülen bazı farklı ses ve şekil özelliklerini taşıdığı tespit edilmiştir. Bazı ekler düz ve yuvarlak ünlülü olarak her iki şekliyle de metinde yer almaktadır. Dizinde eserde geçen sözcükler alfabetik olarak sıralanmış, karşılarına anlamları yazılarak, sözcüğün aldığı çekim ekleriyle birlikte yer aldığı beyitlerin numaraları verilmiştir. Eserde kullanılan sözcüklerin %35.5 Arapça, % 15.8 Farsça, %17 Türkçe kökenli kelimelerden oluştuğu; birleşik kabul ettiğimiz sözcüklerin ise % 11.4 Arapça-Türkçe, % 6 Farsça-Türkçe, % 4.9 Arapça-Farsça, % 3.6 Arapça-Farsça-Türkçe olmak üzere farklı kökenli kelimelerin birleşmesinden oluştuğu anlaşılmaktadır.
Özet (Çeviri)
Based on the reliable sources,Muhyi-i Gülşeni is a very well educated poet who lived in XVI. Century,participated in tariqah(religious order) of Gülşeni and made more than 200 writings. One of his poetic Works is Şehdi Ebrar.In this work,he praised Allah and the Prophet and wrote short stories on Hz.Ebubekir, HzOmer, Hz.Osman, Hz.Ali, Hz.Hasan, Hz.Hüseyin and Hz.Ali's grandson Zeynel Abidin and drawn conclusions from these stories. The present study consist of three parts as;languageanalysis,text and index. His work was analyzed in terms orthography,sound,morphology,and vocabulary in the language analysis part.It was found that this study included some different sound and morphological characteristics could be seen in Ottoman Turkish later than 16.century.Some suffixes were presented as both unrounded and rounded in the text. In the index part the words in the work were listed alphabetically and the couplet number of each word is given together with of the meaning and inflection suffix.The origin of the words are determined as 35.5% Arabic,15.8% Persian and 17% Turkish,but as compound words 11.4% Arabic-Turkish, 6 % Persian-Turkish,4.9% Arabic-Persian and 3.6% Arabic-Persian-Turkish.
Benzer Tezler
- Muhyî-i Gülşenî' nin Şehd-i Ebrār Mesnevîsi: İnceleme - metin
Başlık çevirisi yok
CEREN ULUSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CİHAN OKUYUCU
- Muhyî-i Gülşenî [ö. 1604] Dîvânı (inceleme-metin)
The Dîvân of Muhyî-i Gülşenî [ö. 1604] (analysis-text)
ÖNDER YAŞAR
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMRAN AY
- Muhyî-i Gülşenî, eserleri ve Sîret-i Murâd-ı Cihân (inceleme-metin)
Muhyî-i Gülşenî, works and Sîret-i Murâd-ı Cihân
ABDULLAH ARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. MAHMUT KAPLAN
- Muhyî-ı Guşenî'nın Hüsn ü dil'i ve incelenmesi
Muhyî-i Guşenî 's Hüsn ü di̇l and its textual analysis
ZAHİDE BERRİN ÖZER OKTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET NUR DOĞAN