Kadınlarda yeme stili ve ipucu etkisi arasındaki ilişkinin incelenmesi, ve obezite sorununda maruz bırakma ve tepki önlemeye dayalı psikoeğitim programının etkinliğinin araştırılması (Pilot çalışma)
The investigation of the relationship between eating styles and cue reactivity for women. the investigation of the cue exposure and response prevention psychoeducation programme for obesity: A pilot study
- Tez No: 365035
- Danışmanlar: PROF. DR. GONCA SOYGÜT PEKAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Obezite, yeme stili, tıka basa yeme, maruz bırakma ve tepki önleme, psikoeğitim, obesity, eating style, binge eating, cue exposure and response prevention, pscyhoeducation
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Araştırmanın birinci aşamasının amacı kadınlarda bulimiya belirti düzeylerinin dağılımını; duygusal, kısıtlayıcı ve dışsal yeme stillerinden yüksek düzey elde eden normal kilolu ve aşırı kilo/obezite sorunu olan kadınların çikolata ile ilişkili ipuçlarına (görüntü ve koku) maruz kalmaları durumunda aşerme düzeyleri ve galvanik deri tepkisi ölçümlerinin farklılaşıp farklılaşmadığını araştırmaktır. İkinci aşamasının amacı obeziteye yol açabilecek çevresel ipuçlarının etkisini maruz bırakma ve tepki önleme tekniğini (Jansen, 2010) kullanarak ortadan kaldırmaya yardımcı olmaktır. Birinci aşamada örneklemi Hacettepe, Ufuk ve Çankaya Üniversitesi'ndeki öğrenciler ile akademik ve idari personeli oluşmaktadır. Analizler 321 kadın katılımcının verileri üzerinden yürütülmüştür. Hollanda Yeme Davranışları Anketi'nin üç alt boyutunda en yüksek değerleri alan 60 kişinin (30'u aşırı kilo/obezite sorunu, 30'u normal kilolu) aşerme ve galvanik deri tepkisi değerleri alınarak çikolata ipuçlarına maruz bırakma çalışması yürütülmüştür. İkinci aşamada örneklemi Hacettepe Üniversitesi'nde öğrenim gören öğrenciler ile idari personelinden dört haftalık psikoeğitim programını tamamlayan 7 katılımcı oluşturmaktadır. Her iki aşamada da araştırmaya katılmak için gönüllü olan katılımcılara Demografik Bilgi Formu (Bkz., Ek 2), Edinburg Bulimiya Araştırma Testi (EBAT) (Bkz., Ek 5) ve Hollanda Yeme Davranışları Anketi (DEBQ) (Bkz., Ek 6) uygulanmıştır. Araştırmanın birinci aşamasından elde edilen bulgulara göre zayıf, normal kiloda ve aşırı kilo/obezite sorunu olan katılımcıların bulimiya belirti düzeyleri açısından dağılımları istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Tıka basa yeme davranışının en çok aşırı kilo/obezite sorunu olan kadınlarda görüldüğü bulgulanmıştır. Ayrıca, aşırı kilo/obezite sorunu olan bireylerin normal kilodaki ve zayıf bireylere kıyasla anlamlı olarak daha yüksek düzeyde kısıtlayıcı ve duygusal yeme düzeyi belirttikleri sonucuna varılmıştır. Diğer yandan, normal kilodaki katılımcıların dışsal yeme düzeyinin aşırı kilo/obezite sorunu olan bireylere kıyasla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu görülmüştür. Katılımcılar arasında anormal yeme örüntüsü gösterenlerin kısıtlayıcı, duygusal ve dışsal yeme örüntüsü ortalamalarının tıka basa yeme davranışı göstermeyenlere kıyasla daha yüksek olduğu bulgulanmıştır. Çikolatanın görüntü ve kokusuna maruz bırakma çalışmasına yönelik gerçekleştirilen analizler maruz kalma sonucunda katılımcıların çikolataya yönelik aşerme düzeylerinin arttığını ve galvanik deri tepkisi değerlerinin temel ölçüm düzeyinden daha yüksek olduğunu göstermektedir. Normal kilodaki katılımcıların aşırı kilo/obezite sorunu olan katılımcılardan daha yüksek düzeyde aşerdikleri; aşırı kilo/obezite sorunu olan katılımcıların ise çikolatanın görüntüsü karşısında daha çok galvanik deri tepkisi gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasına yönelik analiz sonuçları, psikoeğitim programı sonrasında gerçekleştirilen maruz bırakma çalışmasındaki aşerme düzeyinin psikoeğitim öncesindekine kıyasla anlamlı düzeyde olmasa da azalma eğiliminde olduğunu; galvanik deri tepkisi ölçümlerinin ise farklılaşmadığını göstermektedir. Psikoeğitim sonrasında katılımcıların bulimiya belirti düzeyleri ile duygusal yeme stili değerlerinde anlamlı düzeyde azalmanın olduğu; psikoeğitimden sonraki iki ay içinde dışsal yeme stili değerlerinde anlamlı düzeyde düşüş olduğu bulgulanmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmış ve gelecekteki çalışmalar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of the first stage is to investigate the prevalence of binge eating among women, and also by exposing the overweight/obese and normal-weight women, who got the highest scores on eating subscales, to the cues (sight and smell) of chocolate it is aimed to inquire whether or not there is a difference in terms of the craving scores and galvanic skin responses. The purpose of the second stage is to use the cue exposure and response prevention technique (Jansen, 2010) in order to assist obese adults to eliminate the effects of the environmental cues. At the first stage of the study, the sample was comprised of students, academic and administrative staff at Hacettepe, Ufuk, and Cankaya University. Analyses were performed by using the data of 321 women participants. Craving scores and galvanic skin responses of 60 participants (30 overweight/obese, 30 normal-weight women), who got the highest scores on emotional, restrained and external eating subscales of the Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ), were used for the analysis of the chocolate cue exposure study. At the second stage of the study, the sample was comprised of 7 undergraduate and graduate students studying at Hacettepe University. All participants completed the four-week of the pscyhoeducation. The DEBQ and Bulimia Investigatory Test Edinburg were used to assess eating styles and binge eating for the both of the stages, respectively. Also, Demographic Information Form was given to all participants. According to the results of the first stage, the severity of the symptoms of bulimia statistically differs among thin, normal-weight and overweight/obese women. Binge eating was the most prevalent among overweight/obese individuals. Overweight/obese individuals reported significantly higher scores than thin and normal-weight individuals on restrained and emotional eating subscales. On the other hand, normal-weight individuals reported significantly higher scores than overweight/obese individuals on external eating subscale. Additionally, participants who reported anormal eating had significantly higher scores on restrained, emotional and external eating than the ones who did not report binge eating. The analyses to investigate the results of chocolate cue exposure study indicated that participants scored significantly higher on craving measure after being exposed to the sight and smell of chocolate. Besides, participants' galvanic skin responses significantly increased during the exposure stages than baseline measure. Normal-weight individuals' craving scores were significantly higher than overweight/obese individuals. However, overweight/obese individuals had significantly higher scores on galvanic skin responses than normal-weight individuals when they were exposed to the sight of the chocolate. At the second stage, craving scores for chocolate were in tendency to decline at the cue exposure study, and participants' galvanic skin responses did not significantly change. In addition, participants reported significantly lower scores on the symptoms of bulimia, and emotional eating after they completed the psychoeducation programme. According to follow-up study, the external eating scores were significantly lower than the previous two months. Results are discussed in the light of relevant literature and some future directions are presented for the future researches.
Benzer Tezler
- Kadınlarda bağlanma stilleri ve yeme bozukluğu eğilimi arasındaki ilişkide şefkat korkusu ve kişilerarası duyarlılığın aracılık rolü
The mediating role of interpersonal sensitivity and fear of compassion in the relationship between attachment styles and tendency to eating disorders in women
ZEYNEP ŞİŞKOLAR
Doktora
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP MAÇKALI
- Üreme çağındaki sağlıklı kadınlarda premenstrüel sendrom belirtileri ile duygusal yeme davranışı arasındaki ilişkide duygu düzenleme güçlüğünün rolü
The role of difficulty in emotion regulation in the relationship between premenstrual syndrome symptoms and emotional eating behavior in healthy women of reproductive age
İREM ELMAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiBEYKOZ ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDAN NOYAN
- Aralıklı ve devamlı enerji kısıtlaması uygulanan bireylerde beslenmenin davranışsal ve bilişsel bileşenlerine ve vücut kompozisyonuna etkisinin karşılaştırılması
Comparison of the effects of nutrition on behavioral and cognitive components and body composition in individuals with intermittent and continuous energy restriction
DİLAN DALGIÇ GÖRÜCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESEN YEŞİL
- Lise örnekleminde bağlanma stili ve benlik saygısının duygusal yeme ile ilişkisi
The assessment of the relationship among emotional eating, attachment style and self esteem in high school students.
MERVE KUBAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜZİN MUKADDES SEVİNÇER
- Bağlanma stilinin yeme davranışı ve beden imajı ile ilişkisinin incelenmesi
The investigation of the relationship between attachment style and eating behavior and body image
MEHTAP KARADUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Beslenme ve DiyetetikBeykent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SAMURAY ÖZDEMİR