Mâturîdî'de ilâhî hikmet ve insan fiilleriyle ilişkisi
God's wisdom in Mâturîdî and its relation actions of human
- Tez No: 719374
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL YÜRÜK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Mâturîdî, hikmet, akıl, vahiy, gaye, etik, Al-Mâturîdî, Wisdom, Reason, Revelation, Purpose, Ethics
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 252
Özet
Ebû Mansûr el-Mâturîdî, Semerkant havzasında yetişmiş Türk ve İslam dünyasının önemli düşünürlerinden biridir. İmam-ı A'zam Ebû Hanîfe'nin inançla ilgili görüşlerini sistematize eden Mâturîdî, inanç sahasında kendi adıyla adlandırılan“Mâturîdîlik”mezhebinin kurucusudur. Onun Te'vîlatü'l-Kur'an ve Kitâbü't-Tevhid adlı eserlerinde hikmet en temel kavramdır. O, hikmeti her şeyin gayesi, hakikati anlamında kullanmış ve âlemde hiçbir şeyin amaçsız, boşu boşuna var edilmediğini savunmuştur. Ona göre ilahî fiillerin hiçbiri hikmet dışında değildir. Çünkü hikmetin zıddı sefihlik, cehalet ve kendini bilmezliktir. Kelâm âlimleri de hikmeti“gâye, adalet, sebep, bilgi”şeklinde açıklamış; Allah'ın Hakîm, fiillerinin de hikmetli olduğunu ve hiçbir fiilinde zulüm veya sefehin söz konusu olamayacağını ifade etmişlerdir. Mâturîdî'nin düşünce dünyası, yaratıcının âlemde yarattığı her bir varlığı hikmetle var ettiğinden yola çıkarak, insanın Allah'ı bilmesi ve yaşamına hikmet sayesinde anlam katması üzerine kuruludur. Onun hikmet anlayışı epistemolojik ve etik bir yapı oluşturmaktadır. Bu yapı içerisinde akıl vahye rakip değil tamamlayıcıdır. İnsan ilahî hikmetleri ve sorumluluğunu akıl ve vahiy birlikteliğiyle öğrenir. Mâturîdî, kader-kaza, iyilik ve kötülük (hüsün-kubuh), âhiret, hayır ve şer, emir ve nehiy, nübüvvet, nimete karşı şükür gibi yaratılış ve ilahî fiillerle ilgili birçok konuyu hikmet anlayışıyla temellendirmiştir. İlâhî fiillerin hikmeti ya lütuf ya da adalet olarak görülür. Dolayısıyla hikmet, ilahi irade ve kudreti sınırlandırmak anlamına gelmez. Mâturîdî'de hikmet hem Allah'ın irade ve kudretini hem de insanın özgürlüğünü temellendirme çabasıdır. Eş'ariyye mezhebinde ilahî hikmet anlayışının yerini ilahî irade ve kudret alırken; Mu'tezile'de hikmet, yaratıcının bir lütfu değil yaratıcı için bir zorunluluktur.
Özet (Çeviri)
Ebû Mansûr el-Mâturîdî is one of the important thinkers of the Turkish and Islamic world, who grew up in the Samarkand basin. Mâturîdî, who systematized Imam-i A'zam Abu Hanîfe's views on faith, is the founder of the“Maturidism”sect named after him in the field of faith. Wisdom is the most basic concept in his works called Te'vîlatü'l-Kur'an and Kitâbü't-Tawhid. He used wisdom as the purpose and truth of everything and argued that nothing in the world was created without a purpose and in vain. According to him, none of the divine acts are outside of wisdom. Because the opposite of wisdom is debauchery, ignorance and ignorance. Kalam scholars also explained wisdom as“purpose, justice, reason, knowledge”; They stated that Allah is Wise, His actions are also wise and that oppression or mischief cannot be in question in any of his actions. Maturidi's world of thought is based on man's knowing Allah and adding meaning to his life through wisdom, based on the fact that the Creator created every creature he created in the world with wisdom. His understanding of wisdom constitutes an epistemological and ethical structure. In this structure, reason is complementary to revelation, not rival. Man learns the divine wisdom and responsibility with the unity of reason and revelation. Maturidi has based many issues related to creation and divine acts such as destiny-accident, goodness and evil (husun-kubuh), the hereafter, good and evil, order and prohibition, prophecy, gratitude for blessing, with his understanding of wisdom. The wisdom of divine actions is seen as either grace or justice. Therefore, wisdom does not mean limiting divine will and power. Wisdom in Maturidi is the effort to ground both the will and power of God and the freedom of man. In the Ash'ariyya sect, the divine will and power take the place of the divine wisdom; In the Mu'tazila, wisdom is not a gift from the Creator, but a necessity for the Creator.
Benzer Tezler
- Nûreddin es-Sâbûnî'nin Mu'tezile eleştirisi
Nur al-Din al-Sâbûnî's criticism on Mu'tazila
ŞEYMANUR AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİKMET YAĞLI MAVİL
- Mâtürîdî'nin hikmet anlayışı
Conception of Hi̇kmah in maturidi
OSMAN ORAL
Doktora
Türkçe
2014
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEMEL YEŞİLYURT
- İmam Mâtüridî'nin âhiret anlayışı
Hereafter comprehension of Imam Mâtüridî
HACER HAFSA AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER ESEN
- İbn Hümâm'a göre elemler ve ilâhî adalet
Suffering and divine justice according to Ibn Humām
CANAN TEKKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL KAYA
- Kelâmcılar ile usulcülere göre hüsün kubuh meselesi
Problem of husn and kubh by scholars of kalâm and us?ul al-fiqh
BİLAL TAŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA AKÇAY