On stress, types of extrametricality and the phonological structure of the extrametrical syllable in Turkish simplex words
Türkçe basit sözcüklerde vurgu, ölçü dışı olma türleri ve ölçü dışı hecenin sesdizimsel yapısı üzerine
- Tez No: 368710
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ASLI GÖKSEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Bu tezin amacı Türkçe'deki basit sözcüklerde vurgunun nasıl yerleştirildiğini araştırmak ve basit sözcüklerde vurgunun yerleştirilmesinin kurallı olup olmadığım bulmaktır. Tezin kuramsal çerçevesi Sözcüksel Sezdizimdir. Bu tezde Türkçe'de son heceden iki hece önceki heceye düşen vurgunun büyük oranda kuralsız olduğu ve kurallı vurgunun ya son heceye, ya da sondan bir önceki heceye düştüğü iddia edilmektedir. Bu durumda son hecenin ölçü dışı olması ve en sağdaki heceyi vurgulayan bir Uç Vurgu [Sağ] kuralı Türkçe'deki kurallı vurguyu açıklamaya yeterli olacak ve Türkçe'de vurgunun son heceye düşmediği tüm durumları ikili ayaklar kurarak açıklayan önceki çalışmaların aksine, ikili ayak oluşturmaya gerek kalmayacaktır. Bu tezde ayrıca Türkçe'de iki farklı ölçü dışı olma türü bulunduğu iddia edilmektedir: (a) çok heceli yer adlarında, çok heceli olup kökeni Türkçe, Farsça ya da Arapça olmayan Özel isimlerde ve tek bir sözcük olarak okunan akronimlerde gözlemlenen, sözcüksel şartlara bağlı ölçü dışı olma ve (b) vurgusunun son hecede olmamasının nedeni sesdizimsel unsurlar olan sözcüklerde gözlemlenen ve son hecenin sesdizimsel yapısından kaynaklanan sesdizimsel şartlara bağlı ölçü dışı olma. Bu ikinci tür ölçü dışı olma durumunun uzun ünlü içermeyen ve dar olmayan bir ünlüyle biten basit sözcüklerin son hecesini ölçü dışı yaptığı ve sözcükte uzun bir ünlünün bulunması durumunda engellendiği savunulmaktadır. Bağlaçlarda ve çekimsiz zarflarda gözlemlenen ve her zaman ilk heceye düşen vurgu sınırsız sayıda heceden oluşan sol-başlı ayaklar kurularak açıklanmıştır. Son olarak, Türkçe'de basit sözcüklerdeki vurgunun yerleştirilmesi için bir vurgu algoritmi önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this thesis is to investigate the assignment of stress in Turkish simplex words and to determine whether the placement of stress in simplex words is rule-governed or not, within the framework of Lexical Phonology. It is clairaed in this thesis that antepenultimate stress in Turkish is for the most part idiosyııcratic, and that systematic stress is either final or penultimate. According to this approach, final syllable extrametricality, together with an End Stress [Right] rule that projects the right-most asterisk, will be suffıcient to account for systematic stress in Turkish, and binary-foot construction will not be necessary, unlike the previous accomrts of Turkish word stress, where every instance of non-fmal stress assignment is aecounted for by constructing binary feet. It is also claimed in this thesis that there are two different types of extrametricality in Turkish: (a) lexically-conditioned extrametricality5 which is observed in polysyllabic place names, polysyllabic proper nouns of unfamiliar origin and polysyllabic acronyms that are produced as single words and (b) phonologically-condıtioned extrametricality, which is observed in words whose non-fmal stress is due to phonological factors and which results from the phonological structure of the final syllable. It is argued that the latter type of extrametricality makes extrametrical the fmal syllable of the simplex words that do not contain a long vowel and end with a non-high vowel, and is bîocked by the presence of a long vowel in the word. The initial stress observed in conjunctions and uninflected adverbs is accounted for by constructing unbounded left-headed feet. Finally, a stress algorithm is proposed to account for the placement of stress İn Turkish simplex words.
Benzer Tezler
- Broyler yetiştiriciliğinde yakalama alıştırmalarının ve çeşitli taşıma şekillerinin kesim öncesi stres oluşumu üzerine etkileri
The effects of regular handling and different handling types during transportation on pre-slaughter stress in broiler production
TAYFUN ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Veteriner HekimliğiAdnan Menderes ÜniversitesiZootekni Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET KENAN TÜRKYILMAZ
- Embriyo transferi yapılan infertil kadınlara iki farklı müzik eşliğinde uygulanan mandala aktivitesinin stres düzeyi ve stresle baş etmeye etkisi
The effects of mandala activity with two different types of music on stress levels and coping with stress in infertile women undergoing embryo transfer
BANU ŞİŞLİ
Doktora
Türkçe
2023
Hemşirelikİstanbul Okan ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KERİME DERYA BEYDAĞ
- Terpinolen'in insan glioma hücrelerindeki stres proteinleri üzerine etkileri
Effects of Terpinolene on stress proteins in human glioma cells
ALPER ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Biyolojiİstanbul ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EVREN ÖNAY UÇAR
- Farklı kemik tipine sahip mandibulalara yerleştirilen locator tutucuların lokalizasyonunun uygulanan implant üstü hareketli protezlerin kemikte oluşturduğu streslere etkisinin sonlu elemanlar analizi ile incelenmesi
Finite element analysis of stress distribution in mandibles with different bone types loaded by implant supported overdentures with different localizations of locator attachments
RECEP SEZER YILDIRIM
Diş Hekimliği Uzmanlık
Türkçe
2017
Diş HekimliğiNecmettin Erbakan ÜniversitesiProtetik Diş Tedavisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE BEGÜM BÜYÜKERKMEN
- Plakalı eşanjörlerde gerilmeli korozyon çatlamasının incelenmesi ve bunun için test düzeneğinin hazırlanması
A study on stress corrosion cracking of plate-like heat exchangers and preparation of a test stand to investigate it
HALUK ERDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Metalurji MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAZIM ÖNEL