Tarihsel süreç içerisinde bütçe hakkının gelişimi
The evolution of the power of purse in the historical process
- Tez No: 369078
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN GÜÇLÜ ÇİÇEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 198
Özet
Bu çalışmada modern bütçenin tarihsel gelişiminin, bütçe hakkı kapsamında incelenmesi ve araştırılması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda bütçe hakkının tarihsel gelişimi doğup geliştiği ülkeler olan İngiltere, Fransa ve ABD örneklerinde incelenmektedir. Ayrıca Türkiye'deki bütçe hakkının kapsamı ve tarihi gelişimi de araştırılıp değerlendirilmektedir. Kamu gelir ve giderlerinin türü ve miktarını belirleyip onaylama hakkı olan bütçe hakkının kapsamını esas olarak; bütçenin anayasal konumu, ülkelerin hukuk sistemleri, hükümet sistemleri, siyasal parti ve seçim sistemleri, modern ve klasik bütçe ilkeleri, yasama organının bütçede değişiklik yapma yetkisi belirlemektedir. Çalışmada bu unsurların İngiltere, Fransa, ABD ve Türkiye'de bütçe hakkını nasıl etkilediği irdelenmektedir. Parlamenter demokratik sistemlerin gelişmesiyle ortaya çıkan bütçe hakkının tarihsel gelişimi üç aşamada tamamlanmıştır. Birinci aşamada vergilerin parlamento tarafından onaylanması hakkı; ikinci aşamada kamu harcamalarının parlamento tarafından onaylanması hakkı ve üçüncü aşamada kamu gelir ve giderlerinin parlamento tarafından onaylanma işleminin her yıl tekrarlanması hakkıdır. Bütçe hakkının ilk aşaması olan vergilerin parlamento tarafından onaylanması hakkı, İngiltere'de Magna Carta'yla; ikinci ve üçüncü aşamalar olan harcamaların onaylanması ve gelir ile giderlerin her yıl onaylanması hakları ise İnsan Hakları Yasası ile gerçekleşmiştir. 14. yüzyılda Fransa'da halkın rızası olmaksızın vergi alınamaz ilkesi bulunmasına rağmen; bu ilkeye 1789 Fransız İhtilali'ne kadar uyulmamıştır. Fransız İhtilali ile birlikte kamu gelirlerinin parlamento tarafından onaylanması hakkı elde edilmiştir. Kamu harcamalarının parlamento tarafından onaylanması hakkı 1791 ve 1793 Anayasaları; gelir ve giderlerin yıllık olarak onaylanması hakkı ise 1814 Anayasası ile kazanılmıştır. ABD'nin bağımsızlığını kazanmasının temelinde de vergi ve bütçe hakkı yatmaktadır. 1776 yılında kabul edilen Bağımsızlık Bildirgesi ile vergi hakkı elde edilmiştir. Modern anlamda bütçe hakkının elde edilmesi açısından Türkiye, geç kalmış bir ülkedir. Bütçe hakkının parlamentonun yetkisine geçmesi büyük zorluklar sonucu 19. yüzyılda gerçekleşebilmiştir. Bütçe hakkı 1876 Anayasası ile kazanılmış ve anayasada vergilerin kanuniliği, vergilerin ve bütçelerin yıllık olması, gelir ve giderlerin bölümler halinde onaylanması ilkeleri ve kesin hesap kanunu ile Sayıştay denetimi düzenlenmiştir. 1921, 1924, 1961 ve 1982 Anayasaları ile bütçe hakkı Türkiye'de tam anlamıyla yerleşmiştir. Anahtar Kelimeler Bütçe, Bütçe Hakkı, Bütçe Tarihi, Bütçe Hakkının Tarihsel Gelişimi.
Özet (Çeviri)
In the study it is targeted to investigate and analyse the historical development of contemporary budget in the scope of the power of purse. In line with this purpose, the historical development of the power of purse is examined with the cases of Britain, France and the USA where it was born and developed. In addition the scope and historical development of the power of purse in Turkey are researched and reviewed. The scope of the power of purse which may be defined as the right to determine and approve the type and quantity of public revenue and expenditures is determined by the constitutional status of the budget, the judicial systems of the countries, governmental systems, political parties and electoral systems, the principles of contemporary and classical budgets, and the amending authority of the legislative organ on the budget. In the study these factors are examined for Britain, France, the USA and Turkey in terms of affecting the power of purse. The historical development of the power of purse that showed up with the development of the parliamentary democratic systems has evolved in three stages. The first stage is the right of the approval of the taxes by the parliament; the second stage is the right of the approval of the public expenditures by the parliament; and the third stage is the annual renewal of the approval of the public revenues and expenditures by the parliament. The first stage of the power of purse, namely the approval of the taxes by the parliament was recognised with the Magna Carta in the Britain; and the second and the third stages, namely the approval of the expenditures and the annual approval of revenues and expenditures were recognised with the Bill of Rights. Although there was a principle which stated that no tax could be collected without the public consent in France in the 14th century, the principle was not respected until the French Revolution in 1789. Together with the French Revolution, the right of the approval of the public revenues by the parliament was acquired. The right of the approval of public expenditures by the parliament was acquired with the 1791 and 1793 Constitutions and the annual approval of the revenues and expenditures was acquired with the 1814 Constitution. Tax and the power of purse lie behind the independence of the USA. Together with the Declaration of Independence affirmed in 1776 the power of purse was acquired. In terms of the acquisition of contemporary power of purse Turkey is a latecomer. The transaction of the power of purse to the parliament was realised only in the 19th century with serious challenges. The power of purse was acquired with the 1876 Constitution and the supervision of the Court of Accounts was regulated with the principles of the legality of the taxes in the Constitution, annuality of taxes and budgets, the section-by-section-approval of revenues and expenditures, and the Law of final account. With the 1921, 1924, 1961 and 1982 Constitutions the power of purse was entirely settled in Turkey. Keywords Budget, Power of Purse, History of Budget, Historical Development of Power of Purse.
Benzer Tezler
- Milli eğitim bakanları ve eğitim faaliyetleri (1999-2016)
Ministers of education and educational activities (1999-2016)
BİLGİN CANKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimKırıkkale ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ TAŞ
- Pragmatizm progresivism ve ABD'de Demokrat Parti politikalarına yansımaları
Pragmatism progressivism and its reflections on Democrate Party policies in the USA
OKTAY CANSIN EMİRAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Siyasal Bilimlerİstanbul Rumeli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Ekonomi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN KÖNİ
- İkibinli yıllar Türkiyesinde üst politika belgelerine göre ortaöğretim sistemi
Secondary education system in 2000s of Turkey by the high level policy documents
METE CAN GÜRBULAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TARIK SOYDAN