Bâbürnâme'de fiilimsiler
Nonfinite verbal forms in the Baburnama
- Tez No: 369287
- Danışmanlar: PROF. DR. CLAUS SCHÖNIG
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Bâbür, Bâbürnâme, Çağatayca, Fiilimsiler, Babur, Baburnama, Chagatai, Nonfinite verbal forms
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 255
Özet
Bâbürnâme'de Fiilimsiler" başlıklı bu çalışma, Bâbür'ün, genellikle tercih edilen ve bilinen adı ile, Bâbürnâme (Vekayî, Vekayînâme, Hâtırat vs.) adlı eserinde geçen fiilimsiler üzerine bir incelemedir. Aslında, Yan Cümle Kuran Fiilimsiler tam olarak anlatmak istediğimizi ifade etse de, çok uzun olmasından dolayı Fiilimsiler terimini başlığımızda tercih ettik. Bu çalışmada Bâbürnâme adlı eserde geçen ve yan cümlenin yüklemi olarak kullanılan fiilimsilerin kullanılışları, kurdukları birliktelikleri ve işlevleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Dolayısıyla fiilimsiler, üstlendikleri görevlere göre değil, kurdukları birlikteliklere göre sınıflandırılmıştır. Çalışma hazırlanırken Beveridge'in tıpkıbasımı ile karşılaştırmalı olarak Bâbürnâme'nin Thackston tarafından neşredilen Haydarâbad nüshası esas alınmıştır. Bu metinde bulunan isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil biçimleri tespit edilerek kurdukları birlikteliklerle hem yan hem de ana cümle içinde hangi cümle unsurunu (özne, nesne, tümleç, vs.) oluşturdukları, bu yapı ve birlikteliklerin hangi zaman(ları) ifade ettikleri, vb. konular üzerinde durulmuştur. Çalışma esas itibariyle, şimdiye kadar ele alındığı gibi, isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil olmak üzere üç ana bölümden meydana gelmektedir. Her bölüm kendi içinde alt başlıklara ayrılmış, bu alt bölümlemeler yapılırken fiilimsilerin aldıkları çokluk, iyelik, durum ekleri ve edatlı kullanımları gösterilmiştir. Çalışmada ele alınan fiilimsiler açıklandıktan sonra bu yapılar ve birliktelikler metinde geçtiği cümlede altı çizilerek gösterilmiştir. Örnek cümleler, Arat tarafından yapılan çeviriden faydalanılarak kendi çevirimizle de sadeleştirilerek günümüz Türkçesine aktarılmıştır. Öncesinde verilen Giriş bölümünde ise çalışma hazırlanırken izlenen yöntem, çalışma hazırlanırken karşılaşılan sorunlar, farklı değerlendirme ve eleştirilere yer verilmiş, Çağatayca ve Çağatay Edebiyatı, Bâbür ve Bâbürnâme üzerine ayrıntılı açıklamalar yer almıştır. Türkologlarca verilmiş açıklamalardan yararlanılarak fiilimsiler, isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiiler üzerine yapılan açıklamalar da bu başlık altındaki incelememizde yer bulmuştur.
Özet (Çeviri)
Named as“Nonfinite verbal forms in the Baburnama”research, is about verbals in -with known name, Baburnama (Vekai, Vekainama, Hatırat etc.) We prefer to say verbals creates sentences with mean as nonfinite verbal forms couse its too long to state it. In this study, worked for to explain how verbals- which is used for consequent verbs- made togetherness mean and their functions in Baburnama. Verbals classifeild as what made their togetherness not with function they assumed. When the study was preparing, its compared with Beveridge's facsimile edition and Haydarâbâd copy from Baburnama by the Thackston. In this text type of noun-verb, adjective-verb, adverb-verb, was identified with their togetherness ingredient of both subordinate and basic sentences (subject, object, complement, etc.) and their times about this togetherness and made. Study is come about 3 basic chapter which is explained before, noun-verb,-adjective-verb, adverb-verb. Each chapters splits with own theri heads to subheads, at this subheads shows multipcility, preposition, ownership which is taken by verbals. In this study after the verbals explained, sentences underlined which insides verbal structures and their togetherness mean. Example sentences, translated with arat and with our simplified studies its transfered to present-day Turkish language. Stated before in Chapter of Enterance, there is also detailed explanations on Babur and Baburnama, way of we followed, difficulties of preparing, difference rating and rewievs details. Also mentioned about, general explanations about verbals from the Turcologists under the noun/ adjectives/ adverb-verbs headline.
Benzer Tezler
- Babürnâme'de söz yapımı: İsimler
Word formation at Baburnama: Nouns
İSMAİL ÖZLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP GÜNER
- Babürnâme'de söz yapımı: Fiiller
Word formation at Baburnama: Verbs
MERVE ERARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP GÜNER
- Babürname'de çekim morfolojisi (Tarihî–karşılaştırmalı dil bilgisi incelemesi)
Inflectional morphology on the Baburname (Historical and comparative philology)
NAZAN YAPICI
Doktora
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖNER
- Baburname'de birleşik fiiller
Compound verbs in the Babur-Nama
CENGİZ DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER TEKCAN
- Babürnâme'de isimlerin kavram alanlarına göre sınıflandırılması
Classification of nouns in Baburname according to the conception areas
ŞÜKRİYE DUYGU ÇAĞMA
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GALİP GÜNER