Ahmed bin Bâlî – Mecma‛ü'l-Mücerrebât (Giriş-inceleme [ses bilgisi]-metin-dizin [1-115. varaklar arası]-sözlük)Birinci cilt
Ahmed bi̇n Bâlî – Mecma‛ü'l-Mücerrebât (Introduction-analysis-[phoneti̇c]-text-grammatical index [between 1st-115th leaves]-dictionary)
- Tez No: 370700
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞABAN DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 646
Özet
Oğuz ağız özelliklerine dayalı bir yazı dili olan Eski Oğuz Türkçesi, 13.–15. yüzyıllar arasında kullanılmıştır. 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı Türkçesi devri başlar. Kimi kaynaklar 16. yüzyılı Eski Oğuz Türkçesinden Osmanlı Türkçesine geçiş devri olarak kabul eder. Yüzyılın bu özelliği dikkate alındığında 16. yüzyılda kaleme alınmış metinler üzerinde yapılan çalışmalar Eski Oğuz Türkçesinden Osmanlı Türkçesine geçiş devrinin özellikleri üzerine yapılacak çalışmalara önemli katkılar sunacaktır. Üzerinde çalıştığımız Mecma‛ü′l Mücerrebāt isimli eser de 16. yüzyıl tıp metinlerinden olması hasebiyle önemli bir çalışmadır. Eser Necmeddîn Mahmud bin İlyas eş-Şirâzî'nin El-Havî fî İlmi't-Tedâvî adlı eserinin tercümesidir. Ahmed bin Bâlî, döneminin ünlü âlimlerinden Molla Arap'ın talebelerinden olup tahsilini tamamladıktan sonra bir süre kadılık mesleğinde bulunmuşsa da sonradan bu meslekten feragat ederek teorik ve pratik olarak tıp ilmi ile iştigal etmeye başladı. Yukarda kısaca tanıtılan Mecma‛ü′l-Mücerrebāt adlı eser (1b-116a varaklar arası) üzerine yapılan bu çalışma giriş, metin, inceleme, dizin, sözlük bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Anadolu'da Türkçe yazılmış tıp metinleri hakkında kısa bilgiler verildikten sonra üzerinde çalışılan eser ve yazarı hakkında daha ayrıntılı bilgiler aktarılmış; yine bu bölümde çalışmanın amacı, kapsamı ve çalışmada kullanılan yöntem hakkında bilgiler verilmiştir. İnceleme bölümü, art zamanlı ve eş zamanlı yöntem kullanılmak suretiyle metnin fonetik özelliklerini tespit etmeyi amaçlamıştır. Bu bölümün nasıl meydana getirildiği yöntem başlığında detaylı olarak anlatılmıştır. Metin bölümü, metnin çeviriyazıya aktarımından ibaret olup bu bölüm metnin her varağına sayfa numarası ve satır numaraları verilmek suretiyle oluşturulmuştur. Çalışmanın son bölümü eserin gramatikal dizininden oluşmaktadır. Bu bölümde eserde geçen her kelimenin eserin hangi sayfasında ve kaç kez geçtiği, hangi işletme eklerini aldığı gösterilmiş ayrıca her madde başı kelimeye anlam da verilmek suretiyle eserin sözlüğü oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
As a literary language Ancient Oğuz Turkish which is based on properties of Oğuz accent had been used between 13th and 15th centuries. The age of Ottoman Turkish begins from 16th century on. Some of the sources accept that the 16th century is the transition period from Ancient Oğuz Turkish to Ottoman Turkish. With the consideration of the properties of this century, the investigations on the texts written in 16th century will contribute to the researches of the transition age from Ancient Oğuz Turkish to Ottoman Turkish. The work we are dealing with named as Mecma‛ü'l-Mücerrebât is also an important work by being among the medical texts from 16th century. The work is the translation of the book El-Havî fî İlmi't-Tedâvî which was written by Necmeddîn Mahmud bin İlyas eş-Şirâzî. Even though Ahmed bin Bâlî was working as a kadhi after the completing his study as a student of Molla Arap who was a famous scholar of his own age, he subsequently relinquished his job of kadhi and dealt with the science of theoretical and practical medicine. This study dealing with the work Mecma‛ü'l-Mücerrebât (from 1b to 116a) that is mentioned shortly above is consisting of introduction, text, analysis, index and dictionary. In the introduction, after giving information about the medicine texts written in Turkish in Anatolia, more detailed information is given about the work studied and its writer; moreover, in this chapter the information about the purpose of the study, the content and the method used on the study are given. The analysis chapter is aiming at the detection of phonetic properties of the text by using diachronic and synchronic methods. It is described in method section in a detailed way that how this chapter was constructed. The text chapter which consists of transcription is generated by giving page and line numbers to the every single leaf of the text. The last chapter of the study consists of grammatical index. In this chapter, the dictionary of the study is generated by showing every word in which pages and how many times they exist and which inflectional suffixes they take and by giving meaning to every entry.
Benzer Tezler
- Ahmed bin Bâlî – Mecma‛ü'l – Mücerrebât (Giriş-inceleme [şekil bilgisi]-metin-dizinler [116-166. varaklar arası]-sözlük)
Ahmed bin Bâlî – Mecma‛ü'l – Mücerrebât (Introduction-analysis [morphology]-text-indexes [from 116 to 166]-dictionary)
DURSUN KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıAbant İzzet Baysal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞABAN DOĞAN
- Ahmed bin Bâlî – Mecma‛ü'l – Mücerrebât (Giriş-inceleme [söz varlığı]-metin-dizin [166b-232a varaklar arası]-sözlük)
Ahmed bin Bâlî – Mecma‛ü'l – Mücerrebât (introduction-analysis[vocabulary]-text-index [166b-232a leaves]-glossory)
MURAT MURATOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ULUHAN ÖZALAN
- Tarih-i Burhaneddin-i Belhi (Lady Sheil'in anıları)
History of Burhaneddin-i Belhi (Memories of Lady Sheil)
NİHAL ÇANKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiFars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KANAR
- Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait satır arası bir Kuran tercümesi üzerine dil incelemesi / Giriş-inceleme-metin-sözlük / 1b-63b
A language analysis on an interlinear translation of the Quran in the old Anatolian Turkish period / Introduction-language analysis-text-index / 1b-63b
EDİBE KÜBRA YILMAZ TÜRE
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET NAİM ÇİÇEKLER
- Türkiye'de bal sektörünün mevcut durum değerlendirilmesi ve tüketici eğilimleri
Assessment of current situation in Turkey's honey industry and consumer trends
AHMET COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatNamık Kemal ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURÇİN BAŞARAN