XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde sanayi ve Zeytinburnu Demir Fabrikası
Industry and 'Zeyti̇nburnu Demi̇r Fabri̇kası' in the Ottoman Empire during the nineteenth century
- Tez No: 375753
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ZABİT ACER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı Sanayi, Sanayi Devrimi, Zeytinburnu Demir Fabrika-i Hûmayunu, Ottoman Industry, Industrial Revolution, Zeytinburnu Demir Fabrika-i Hûmayunu
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dumlupınar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
Tezimizin konusunu XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nde sanayi oluşturmaktadır. Konuya örnek olarak Zeytinburnu Demir Fabrikası verildi. Ekonomi ile siyasi olayların ve ıslahatların birbirine olan etkisinden dolayı bu konulara da yer verildi. Bu tezde Sanayi Devrimi'nin getirileri ve Osmanlı Devleti'nde oluşturduğu yenilik hareketleri sanayinin gelişmesi için yapılan hamleler anlatıldı. Mevcut ekonomik ilişkiler Sanayi Devrimi'nin getirisi ile değiştirdi. Buna ek olarak yapılan ticari anlaşmalardan dolayı uluslararası ticaret değişime uğratıldı. Devlet, sanayiyi geliştirmek için hem özel sermayeyi teşvik etmiş hem de kendisi sanayileşme yoluna gidildi. Esnaf Teşkilatı (Lonca)'nda değişim yapıldı. Şirketler oluşturulmuş ve üretime katkıda bulunmak için fuarlar düzenlendi. Tezimizin konusunu oluşturan fabrikalar Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz döneminde kurulan fabrikalardır. Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz döneminde kurulan tüm fabrikalar değil, dönemine göre farklı özelliklere sahip olan fabrikalar konu olarak alındı. Halı, bez ve cam fabrikaları dönemin yaygın ürünlerini üretmek adına oldukça önemliydi. Gazhaneler, henüz yeni başlayan sokak aydınlatması uygulamasını başlattığından belediyecilik adına önemli bir gelişmedir. Yine gazhaneler, telgraf fabrikası, değirmen, su ve tramvay şirketleri, Zeytinburnu Demir Fabrikası dönemin önemli yenilikleridir. Savaş sanayinde önemli yerleri bulunmaktadır. Mum, kahve, suma, mobilya ve boza üretimleri dönemin sosyal yapısında yenilik oluşturmuştur. Zeytinburnu Demir Fabrika-i Hûmayunu, büyük bir sanayi kompleksi olarak hem silah üretimi hem de tamiri görevlerini üstlendirildi. Ayrıca küçük ölçekte demir doğrama üretimi yapılmaktaydı. Fabrikaya zaman içerisinde ek binalar yapıldı. İlerleyen üretim döneminde savaş sanayisi için oldukça önemli olan topun dünyada ilk kez seri atışlı olarak üretimi de burada yapıldı. XIX. yüzyıl boyunca devlet sanayileşmek için büyük atılımlar yaptı. Yaşanan siyasi olayların etkisiyle ekonomi ve üretim etkilendi. Devlet zor ekonomik şartlar altında dahi sanayileşme hamlelerine önem verdi.
Özet (Çeviri)
The main theme of this study constitutes the industry in the Ottoman Empire during the nineteenth century.“Zeytinburnu Demir Fabrika-i Humayunu”is taken as example in this theme. The economical and diplomatical issues and the reforms which were effected by each other are also stated in this study. It is explained that the profits of the industrial revolution, the innovations formed in the Ottaman Empire and the moves that were made to develop the industry. With the profits of the industrial revolution, the existent economical relations were changed. Because of the commercial agreements made additionaly, international trade went through the changes. To develop the industry, the State not only encouraged the private capital but also they became industrial. The trade guild was transformed. Companies were established and they organized fairs to make contribution to product. The factories which are the themes of our thesis were the first ones in their era. It was fundamental that carpet, cloth and glass factory produce the goods that were common at that times. Gashouses were important developments for municipal works because they started street lighting which was a new prosecution. Once again gashouses, telegram factories, mill, stream and tram factories were very important innovations of the Zeytinburnu Iron Factory Era. It took part in the war industry. The productions of candle, coffee, suma, furniture and boza were socially innovative. As a big industrial complex, Zeytinburnu Demir Fabrika-i Humayunu took on a task to arms production and maintenance. Also there were slighlty iron joinery. In the course of time, additional buldings were built. Over the years, it was the very first factory to produce the quick fire artillery in the world which was so important in the war industry. In the nineteenth century, The Ottoman Empire made a breakthrough to become industrialized. Due to the influence of political events, the economy and the production were affected. In spite of the difficult conditions, the state paid special attention to industrial moves.
Benzer Tezler
- Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesinin transkripsiyonu ve değerlendirmesi (Mayıs-Temmuz 1913)
The review and the transcription of the Ottoman Agriculture and Commerce Newspaper (1913 May-July)
YASEMİN UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TarihKilis 7 Aralık ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERHAT KUZUCU
- Osmanlı Devleti'nde sosyalist faaliyetler üzerine bazı örnek incelemeler
Some sample probes on socialist activities in Ottoman Empire
SERKAN ERDAL
Doktora
Türkçe
2014
TarihAtatürk ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ KILIÇ
- 19. yüzyılda Avrupa devletlerinin Ortadoğu'daki emelleri
The Aims of European states in middle east in the 19 th century
HAKAN İLERİ
- Halep vilayetinin idari, iktisadi ve sosyo-kültürel yapısı (XIX. yüzyıl)
Administartive, economic and socio-cultural structure of aleppo province (19th century)
MUHAMMED ELRESLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihKilis 7 Aralık ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ YILDIRIM
- Osmanlı İmparatorluğu'nda arkeologların casusluk faaliyetleri (1876-1918)
Espionage activities of archaeologists in the Ottoman Empire (1876-1918)
ELİF GİZEM POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihKırıkkale ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ESAT SARICAOĞLU