Türkiye ve Azerbaycan Medeni Usul Hukukunda bilirkişilik
The institution of expertness in Turkish and Azerbaijan Legislation on the Civil Procedure Law
- Tez No: 377707
- Danışmanlar: PROF. DR. RECEP AKCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Hakimin, önüne gelen her davaya ilişkin maddi vakıalara ve hukuki konulara yeterince vakıf olabilmesi mümkün olmadığı halde, uyuşmazlığı sağlıklı bir hükümle çözmekle yükümlü olduğu açıktır. Fakat hakimin, sadece genel hukuk bilgisi ve deneyimi ile hemen her konuda karar vermesi mümkün olamamaktadır. Nitekim mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir. Hakim, ancak davanın çözümünde özel veya teknik bilgiye ihtiyaç duy¬duğu durumlarda bilirkişiye başvurabilir. Özel veya teknik bilgi olmaksızın özellikle hukuki konularda bilirkişiye gitme yetkisi hakime verilmemiştir. Hakimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözülmesi mümkün olan konularda, hakim bilirkişiye başvuramaz. Zira, hukuk kurallarını re'sen araştırıp bulma ve olaya uygulama, zaten hakimin işidir. Ayrıca, hukuki sorunların en yetkin bilirkişisi hakimin bizzat kendisidir. Hakimin hukuki konularda bilirkişiye başvuramayacağı kuralı sadece HUMK ve HMK değil, anayasa ve birçok özel kanunlarda da düzenlenmiştir. Bu nedenle mahkemelerde, özel ve teknik bilgiyi gerektiren durumlarda, çok ka¬rışık ve çelişkilerle dolu hukuki konularda, uzmanlık gerektiren uyuşmazlık konusu olguların çözümünde yaygın bir biçimde bilirkişiye başvurulmaktadır. Hakimlerin de, mesleki yeterlilik (ehliyet) düzeyi itibariyle hangi nitelikte ve inceleme alanı itibariyle hangi konuda bilirkişiye başvurması gerektiğini çok dikkatlice belirlemesi ve bilirkişinin dürüst ve tarafsız kişiliğini çok iyi araştır¬ması ve tarafların görüşünü de alarak hazırlayacağı sorularla bilirkişiyi iyi yön-lendirmesi hatta yönetmesi gerekmektedir. Mahkemelerin hemen her konuda fırsat buldukça ve en küçük duraksamada araştırma ve inceleme yapmadan bilirkişi görüşüne başvurmakta olduğu; bilirkişiye gidilmesi gereken hallerde ise işin bütünü ve tüm sorunlar bilirkişiye bırakılmakta olduğu ve alınan raporların aynen karara aktarılmakta olduğu ileri sürülmektedir. Bu bakımdan, hemen her konuda bilirkişiye başvurma eğilimi gösterdikleri için eleştirilen hakimlerin, gerçekten ihtiyaç duyduklarından bu yola gittikleri kanaatiyle, asıl üzerinde durulması gereken hususun raporların denetlenmesi ve değerlendirilmesi olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle, bir yandan hakimlerin,“hakimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi”ile donanmasını sağlamaya çalışırken, diğer yandan ihti¬yaç duydukları hukuki bilgi alanında da bilirkişiye başvurmalarına izin verilmelidir. Zira, sosyal ilişkilerin neredeyse tamamını kuşatan hukuk gibi kapsamlı bir alanda, hakimin her yönüyle bilgi sahibi olamayacağı kabul edilmelidir. Hangi hallerde bilirkişiye başvurulması gerektiğine hakim kendisi karar verir. Hakim, ilk önce davanın karara bağlanabilmesi için gerçekten özel veya teknik bilginin gerekli olup olmadığını, gerekli ise kendi özel veya teknik bilgisinin o davada yeterli olup olmadığını değerlendirmeli ve bilirkişiye başvurmanın ge¬rekli olup olmadığını kendisi takdir etmelidir. Bilirkişi görüşünün hakimi bağlamamasının anlamı, bilirkişi görüşüne ihtiyaç duyan hakimin, onu göz ardı ederek karar vermesi değildir. her şeyden önce hangi düşünce ve gerekçe ile bilirkişiye başvurma ihtiyacı duyduğunu, hangi hususta özel veya teknik bir bilgiye gerek olduğunu, rapordan ne ölçüde yararlandığını, raporun hangi açılardan yetersiz kaldığını, hangi saikle raporun aksine bir kanaate ulaştığını ikna edici bir üslup¬la ortaya koymak durumundadır. Sahip olmadığı özel veya teknik bilgi alanında bilirkişiye başvuran hakim, bilirkişi raporunu değerlendirirken, bilirkişi raporunu değil, bilirkişi görüşünün davanın çözümüne olabilecek katkısını değerlendirmektedir. Hakimin, raporu diğer delillerle serbestçe değerlendirilmesinin doğal bir sonucu olarak; hakim raporu yeterli görmemekle beraber, raporda yazılı olan özel ve teknik bilgilerden hareketle, bilirkişinin raporunda varmış olduğu sonucun yanlış olduğu kanısına ulaşacak olursa, bunun gerekçelerini açıkça ortaya koymak suretiyle, bilirkişi raporunun aksine de karar verebilecektir. Bilirkişi raporunda yazılı olan özel ve teknik açıklamalardan, bilirkişi raporunda varılan sonucun yanlış olduğu¬nu takdir edebilecek derecede bilgi sahibi olduğu kanısına varabiliyorsa, yeni bir bilir¬kişi incelemesi yaptırmadan, bilirkişi raporunun aksine de karar verebilmelidir. Buna göre, bilirkişi raporlarının değerlendirilmesinde hakimin takdir hakkının bulunması demek, raporu yetersiz bulması halinde mutlaka ek rapor istenmesi veya yeni bir bilirkişi incelemesi yaptırması gerektiği değil, bilirkişiye başvurmanın gerekip gerekmediğine karar verme yetkisinin hakime verilmesi ve gerekçesini göstermek kaydıyla rapordan farklı bir karar verebilmesinin kabul edilmesi demektir. Bilirkişilik müessesesinden beklenen faydanın sağlanabilmesi için, bilir¬kişinin tarafsız ve uzman olması gerekir. Uzman olmayan kişilerce yaptırılan inceleme teknik ve gerçek anlamda kesinlikle bilirkişi incelemesi olarak değerlendirilmemelidir. Bilirkişiler belirlenirken, görüş istenen konunun hangi uzmanlık alanına girdiği ve o konuda ne tür bir mesleki yeterlilik aranacağı ve ne tür vasıflara sahip kişilerin görüşüne başvurulması gerektiği, hakim tarafından titiz bir inceleme ile kararlaştırılmalıdır.
Özet (Çeviri)
In this study, The Institution of Expertness in Turkish and Azerbaijan Legislation on The Civil Procedure Law and its analyze described according to the legal provisions of concept of expert and the decisions of High Supreme Court. The first chapter explains the legal characteristics and definition of the concept of expertise, the reasons why we need to the Institution of Expertness and the importance of the institution and the characteristics of expert. Also the chapter defines the position of the concept in the comparative law and making comparisons with the nearby concepts to the Institution of expertness. The second chapter describes the stages of the Institution of Expertness, the scope of the expertise examination, the duty of the expertise and the report of expert. In the last part of the chapter, the Institution of Expertness, analyzed specifically and the topic is developed with decisions of High Supreme Court. Than it has been investigated in resource, preparing the process of the expert report; the experts powers when the report preparing, report's content, report's form, report's qualities, to entrust the report to court what the judge have to do when the report not prepare, notification the report to the parties and refused the report by parties with which path the judge choose when the admission or refused the report situation. In the last chapter, the problems regarding Institution of Expertness and proposals for the solution are discussed, some of these problems may solve with legal arrangements and judges' efforts are also mentioned. And finally the resource has finished, the expert report which prepared and present of binding priority how investigate in doctrine and in this sense what the concepts' which take form the notable than what the attitude of High Supreme Court.
Benzer Tezler
- Türkistanlı Ceditçi Abdullah Avlânî - Hayatı ve Şiirleri
Abdullah Avlânî, Cedidist, from Turkestan - Life and Poems
ELMUROD KHOLMATOV
Doktora
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞUAYIP KARAKAŞ
- Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti devlet liselerinde çalışan öğretmenlerin iş doyumu açısından karşılaştırılması
Comperative comparison of job satisfaction of teachers employed at state high schools in Republic of Turkey and Republik of Azerbaijan
RAMİN ALİYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAHİDDİN ÖĞÜLMÜŞ
- Türkiye ve Azerbaycan toplumlarında aile tutumunun bireyin kendi kişilikleriyle ilgili ara inançlarını nasıl etkilediğinin incelenmesi
An examination of how family attitudes in the turkish and azerbaijani societies affect the individual's main beliefs about their personalities
AYDAN SABIRLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REFİA ASLIHAN DÖNMEZ
- Azerbaycan Hukukunda fikri haklar ve korunması
The intellectual property rights and it protection in the Azerbaijan Law
NİLUFER ALLAHVERDİYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
HukukGazi ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA FADIL YILDIRIM
- Türk ve Azerbaycan Hukukunda adam çalıştıranın hukukî sorumluluğu
Legal liabılıty of the employers in Turkish and Azerbaijani Laws
ZİYA AHMEDOV