Güvenlik kültürünün güvenlik performansına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü
Impact of safety culture on safety performance: İntermediary role of job satisfaction
- Tez No: 382151
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLAVER TENGİLİMOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
İş kazalarının çok sık görüldüğü ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği gittikçe önemi artan bir konu haline gelmiştir. İş sağlığı ve güvenliği konusunda önemli bir çözüm yolu olarak ortaya çıkan güvenlik kültürünün işyerlerinde geliştirilmesi iş kazaları ve meslek hastalıklarını en aza indirmek açısından önemlidir. Yapılan çalışmanın birinci bölümünde genel olarak çalışmaya yön veren kavramlar üzerinde durulmuştur. Çalışma hayatında önemli bir yer tutan iş sağlığı ve güvenliği kavramı, kaza ve iş kazası kavramlarının tanımı yapılarak, kazaların nedenlerini açıklamaya yönelik kaza teorilerine yer verilmiştir. Daha sonra kültür, örgüt kültürü, güvenlik kültürü ve iş tatmini kavramlarına değinilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde güvenlik kültürünün tanımı yapılmış, güvenlik kültürüne ilişkin teorik yaklaşımlar açıklanmış ve sonrasında güvenlik kültürünün boyutları ve modelleri incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde güvenlik iklimi, güvenlik kültürü, güvenlik performansı ve iş tatmini arasındaki ilişkiler incelenmiş ve bu konuda yapılmış çalışmalara yer verilmiştir. Son olarak çalışmanın dördüncü ve son bölümünde konu ile ilgili araştırmaya yer verilmiştir. Araştırmanın temel amacı; güvenlik kültürü, güvenlik performansı ve iş tatmini arasındaki ilişkiyi tespit etmek ve güvenlik kültürünün iş tatmini aracılığıyla güvenlik performansını artırdığına ilişkin bir model önerisi sunmaktır. Araştırmanın diğer amacı ise, iş kazalarına daha çok güvenli olmayan davranışın mı yoksa güvenli olmayan çalışma ortamının mı sebep olduğunun belirlenmesidir. Çalışmanın evrenini Kütahya'da faaliyet gösteren bir maden işletmesinde çalışmakta olan işçiler oluşturmaktadır. Çalışmada 358 çalışan üzerinde anket uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler Yapısal Eşitlik Modellemesi tekniğiyle, Amos 20.0 istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda güvenlik kültürü, güvenlik performansı ve iş tatmini arasındaki ilişkiler anlamlı bulunmuştur. İş tatmininin, güvenlik kültürü ve güvenlik performansı arasındaki ilişkiye kısmi aracılık etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular doğrultusunda önerilen aracı model desteklenmiştir. Ayrıca araştırmaya katılan çalışanların yaklaşık % 52'si iş kazasına en fazla yol açan neden olarak işçinin güvenli olmayan davranışını görmektedir. % 48'i ise güvenli olmayan çalışma ortamını iş kazasına en fazla yol açan neden olarak görmektedir. Bu durum iş kazalarının önlenmesinde en önemli faktörün insan olduğuna işaret etmektedir. Buna göre işletmeler ve işverenlere, örgütte güvenlik kültürünü yerleştirip, yaygınlaştırmak için gereken önerilere yer verilmiştir. Özetle, bu çalışma güvenlik kültürü, güvenlik performansı ve iş tatmini ilişkilerini inceleyerek, sözkonusu alanlarda alan yazına katkıda bulunmuştur. Anahtar Kelimeler : Güvenlik kültürü, Güvenlik performansı, ĠĢ tatmini, Yapısal eĢitlik modeli
Özet (Çeviri)
Occupational health and safety have gained a growing importance in Turkey, where industrial accidents are frequently encountered. It is important to carry out the studies in organizations about safety culture which has been occured as important solution of occupational health and safety problems in the workplace accidents and occupational diseases minimize. The first part of the foregoing study broadly focuses on the concepts that have guided the study. The concepts of occupational health and safety as well as accident and occupational accident which are considered as important parts of the occupational life have been defined while offering a number of accident theories in an attempt to explain the causes of accidents. Next, the concepts of culture, organizational culture, safety culture and job satisfaction have been explored. The second part of the study presents the definition of safety culture, describes the theoretical approaches to safety culture and examines the dimensions and models of safety culture. In the third part of the study, the relation between safety climate, safety culture, safety performance and job satisfaction have been analyzed while presenting a number of relevant studies. The fourth and final part of the study involves the research on the subject in question. The main goal of the research is to establish the relationship between safety culture, safety performance and job satisfaction and come up with a model suggesting that safety culture improves safety performance through job satisfaction. The research also aims to set out whether occupational accidents are caused mainly by unsafe behavior or unsafe working environment. The target population of the study consists of workers from a mine operated in Kütahya. The study involves 358 workers questionnaires. The data from the foregoing study have been analyzed via Structural Equation Modeling techniques using Amos 20.0 statistics software. The results of the study have shown a meaningful relation between safety culture, safety performance and job satisfaction. It has been concluded that job satisfaction partially plays an intermediary role regarding the relation between safety culture and safety performance. The findings have turned out to support the recommended intermediary model. Moreover, around 52 per cent of the respondents have pointed tout to unsafe behaviors by workers as the main cause of occupational accidents, while 48 per cent of the same suggested that the main reason for occupational accidents was unsafe working environment. This can be regarded as a clear indication that prevention of occupational accidents essentially relies on human factor. To this end, the study introduces businesses and employers with recommendations on how to establish and disseminate safety culture in their organizations. In a few words, upon dwelling on the relationship between safety culture, safety performance and job satisfaction the foregoing study has contributed to the literature on the fields in question. Keyword :Safety culture, Safety performance, Job satisfaction, Structural equitation model
Benzer Tezler
- İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının yapısal eşitlik modeli kullanılarak iş ortamındaki parametreler üzerine etkisinin araştırılması: Elektrik-elektronik sektöründe uygulama
Investigation of the effects of occupational health and safety practices on the parameters of work environment using structural equation model: Application in elektrical-electronics sector
BİROL TEMEL
Doktora
Türkçe
2020
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Aydın Üniversitesiİş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE EREN
- Güvenlik iklimi ve kültürünün güvenlik performansına etkisi: Bir tıp fakültesi hastanesi örneği
The effect of safety climate and culture on safety performance: An example of a medical faculty hospital
KEVSER TUNCER KARA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Halk SağlığıFırat ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE FERDANE OĞUZÖNCÜL
- Meyve suyu fabrikası çalışanlarında iş güvenliği kültürünün güvenlik performansına etkisi
The effect of occupational safety culture on the safety performance of fruit juice factory employees
GAMZE TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriGümüşhane Üniversitesiİş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF ÇELENK KAYA
- İmalat sektöründeki güvenlik kültürünün güvenlik performansına etkileri
The effects of safety culture on safety performance in manufacturing industry
ARDA AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
KazalarKocaeli Üniversitesiİş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN PEKEY
- Örgüt kültürü ve inovasyon etkileşiminin firma performansına etkisi: Sivas ilinde bir araştırma
Effects of organizational culture and innovation interaction on performance of the firm: A study in Sivas city
SUNA ARSLAN