Geri Dön

Çocuğu koklear implant adayı ebeveynlerin gereksinimlerine dayalı bilgilendirme programı geliştirilmesi

Developing an information program for parents whose children are cochlear implant candidates

PDF İndir

  1. Tez No: 385585
  2. Yazar: NURDAN CANKUVVET
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. MURAT DOĞAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Sağlık Eğitimi, Education and Training, Health Education
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2015
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Anadolu Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İşitme Engelliler Öğretmenliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 314

Özet

Çocuklarda 1990'larda başlayan ve günümüze yaklaştıkça artış gösteren koklear implant (Kİ) uygulamaları, Ulusal Yenidoğan İşitme Tarama Programı'nın ülkenin her yanında işlerlik kazanmasıyla birlikte hem daha geniş kitlelere ulaşmakta hem de çocuğun Kİ yaşı düşmektedir. Küçük yaşlarda ameliyat olmaları gereken çocuklar için bu kararı ebeveynleri vermektedir. Ebeveynler için tanı sonrası karar vermeyle başlayan Kİ süreci birbirini izleyen bir dizi aşamadan oluşmaktadır: aday değerlendirme, ameliyat, işlemcinin açılması, işlemcinin programlanması, cihazın teknik bakımı ve işitsel-sözel eğitim. Tüm bu süreç ebeveynlere son derece karmaşık gelmekte ve onları zorlamaktadır. Ebeveynlerin süreç boyunca karşılaşacakları zorlukların üstesinden gelebilmeleri için süreç hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirilmeleri gerektiği araştırmacılar tarafından tekrarlı olarak vurgulanmaktadır. Ne var ki, ulaşılabilen ulusal ve uluslararası alanyazında şu ana kadar ebeveynlerin süreçle ilgili bilgi gereksinimlerini karşılayacak gereksinim analizine dayalı, bütünlüklü, gerektiğinde bir grup ebeveyne aynı anda sunulabilen ve standart bir bilgilendirme programına rastlanmamıştır. Bu çerçevede araştırmanın temel amacı çocuğu Kİ adayı ebeveynlerin gereksinimlerine dayalı bilgilendirme programı geliştirmektir. Amacı gerçekleştirmek üzere araştırma süreci iki aşamalı planlanmıştır: (1) ebeveynlerin Kİ sürecindeki bilgi gereksinimlerini belirlemeye yönelik gereksinim belirleme aşaması ve (2) programın geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi aşaması. Yöntem olarak bu tür aşamalı çalışmalar için önerilen karma araştırma yönteminin tercih edildiği çalışmaya toplam 149 ebeveyn katılmıştır. Birinci aşama olan gereksinim belirlemede, Kİ ekip üyeleri (n = 6) ve çocuğu Kİ kullanıcısı olan ebeveynlerle (n = 7) nitel veri toplama tekniklerinden odak grup görüşme, farklı Kİ firma temsilcileri (n = 4) ile de yarı-yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler tümevarım anlayışıyla betimsel analize tabi tutulmuştur. Analiz sonucunda bilgi gereksinimlerine ilişkin üç ana tema ortaya çıkmıştır: (1) Programın gerekliliği, (2) Programın yapısı ve (3) Programın içeriği. Programda nelerin olması gerektiğini işaret eden 3. temanın 12 alt teması ise şöyledir: işitme kaybının etkileri, Ki süreci, ameliyat aşaması, işitsel-sözel eğitim aşaması, işitme ve dil gelişimi, çocuğun genel gelişimi, Kİ cihazı, koruma gereksinimleri, yasal haklar, ebeveynlerin psikolojisi, diğer ebeveynlerin deneyimleri, gelecek tedavi/teknoloji olasılıkları. Bu aşamada ayrıca görüşmelerden elde edilen verilere dayanılarak geliştirilen Koklear İmplanta İlişkin Bilgi İhtiyaçları Anketi (KİBA) çocuğu Kİ kullanıcısı 100 ebeveyne uygulanmıştır. Anket sonuçlarına nicel betimsel analiz yapılarak bulgular nitel bulgular ile harmanlanmıştır. Çalışmanın ikinci aşaması program geliştirme, uygulama ve değerlendirmedir. Programın geliştirilmesinde Taba-Tyler Modeli referans alınmıştır. Model çerçevesinde program geliştirme ve alan uzmanları eşliğinde programın amaçları, içeriği, öğretim strateji, yöntem ve teknikleri belirlenmiştir. Dört ana modülden (Kİ süreci, Kİ ile gelişim, Kİ cihazı, ebeveyn deneyimleri) oluşan program araştırmacı tarafından çocuğu Kİ adayı 32 ebeveyne uygulanmıştır. Uygulanan programın etkililiği ön test-son test-izleme testi kontrol grupsuz deneysel desen ile değerlendirilmiştir. Bu bağlamda yapılan İlişkili Örneklemler İçin ANOVA ve Eşleştirilmiş Örneklemler İçin t-Testi sonuçları, ön test ile son test ve izleme testi arasında son test ve izleme lehine anlamlı bulunmuştur. Dolayısıyla geliştirilen programın, kullanılan deneysel desenin ve örneklemin sınırlılıkları dahilinde, etkili olduğu değerlendirilmiştir. Son olarak, programın sosyal geçerlik düzeyini belirlemek üzere ebeveynlere Bilgilendirme Programı Memnuniyet Anketi (BİPMA) uygulanmış ve ankete verilen yanıtlar programın sosyal geçerliğinin son derece yüksek olduğunu göstermiştir. Çalışmanın bulguları, çocuğu Kİ adayı ebeveynlerin Kİ sürecinin tüm aşamalarında çok çeşitli bilgilere gereksinim duyduğunu, analiz temelli bu gereksinimlerini gözeterek geliştirilen bilgilendirme programının ebeveynlerin gereksinimlerini karşılamada etkili olduğunu ve ebeveynlerin programdan memnuniyet duyduklarını göstermiştir. Bu yönüyle programın yeni araştırmalar için bir ilk adım olması umulmakta ve uygulamada önemli bir eksikliği giderme potansiyeli olduğu düşünülmektedir

Özet (Çeviri)

Cochlear Implant (CI) on children have begun in 1990s and recently the number of these applications continues to increase. As the National Newborn Hearing Screening Program became active throughout the country CI became accessible to wider populations and age has shown a decrease. Since children have to be operated on at a very young age this decision is made by their parents on their behalf. For parents the CI process beginning by decision consists of a series of stages: candidate evaluation, speech processor turn-on, mapping, technical maintenance of the device and auditory-verbal training. This whole process can be very complex and hard to cope for the parents. Researchers repeatedly emphasize that in order to ensure the parents can overcome the challenges they will meet throughout the process they should be informed about the process in detail. However, any standard, integrated information program based on analysis of needs and which can be simultaneously presented to a group of parents as necessary could not be found in the available the accessible national and international literature. In this scope, the main purpose of this study is to develop an information program for parents whose children are CI candidates. In order to achieve this purpose a two-staged research process is planned, which include: (1) analysis stage aimed at determining information needs of parents in CI process and (2) program development, implementation and evaluation stage. Mixed methods design was conducted as the research design with 149 participants. In the first stage consisting of analysis of needs, focus group interview, a qualitative data gathering technique, was exercised with CI team members (n = 6) and parents whose children are CI users (n = 7), while semi-structured interviews were conducted with various CI company representatives (n = 4). The data obtained from these interviews were subjected to descriptive analysis by inductive reasoning. In result of the analysis three main themes have emerged in regard of information needs: (1) Program necessity, (2) Program structure and (3) Program content. 12 sub-themes of the 3rd theme indicating which subjects should be included in the program include the following: effects of hearing loss, CI process, operation stage, auditory-verbal training stage, hearing and language development, general development of the child, CI device, protection needs, legal rights, parent psychology, experiences of other parents, and future treatment/technology possibilities. At this stage the Cochlear Implant Information Needs Survey (KİBA) was also practiced with 100 parents whose children are CI users. Results of this survey were subjected to quantitative descriptive analysis and integrated with the qualitative findings. The second stage of the study consists of development, implementation and evaluation of program. Taba-Tyler Model was taken as reference for program development. In scope of this model program development and program goals, content, educational strategy, methods and techniques were determined in collaboration with experts in the field. The program consisting of four main modules (CI process, development with CI, CI device, parent experiences) was applied to 32 parents whose children are CI candidates. The effectiveness of the implemented program was evaluated with the pretest – posttest – follow up test experimental design without control group. In this scope, results of Related Samples ANOVA and results of Paired Samples t-Test were found to be significant for multiple comparisons of pretest – posttest – follow up test scores. Therefore the developed program was evaluated as effective to the extent of limits of the utilised experimental pattern and sample. Finally, an Information Program Satisfaction Survey (BİPMA) was practiced with the parents in order to determine the social validity level of the program, and the answers given to the survey have shown the program has a very high level of social validity. Findings of the study have shown that the parents whose children are CI candidates needs a wide variety of information in all stages of CI process, that the information program developed on basis of analysis to meet these needs was effective for this purpose, and the parents were satisfied with the program. Our hope is this program will serve as a first step towards new studies in this direction and it is our belief this program has the potential to overcome an important deficiency in practice.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    646512

    Koklear implant uygulama sürecinin işitme kayıplı çocuk ailelerinin ve uzmanların bakış açısından incelenmesi

    The analysis of the cochlear implant process based on the perspective of the parents of children with hearing loss and specialists

    SEDA KÜPELİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesi

    Özel Eğitim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN GÜRGÜR

  2. Tez No

    266783

    Okul öncesi eğitim kurumlarına geçiş sürecindeki koklear implantlı çocukların ebeveynlerinin ihtiyaçlarının belirlenmesi

    Determination the needs of the parents having children with cochlear implants during transition to pre-school institutions

    SVETLANA BAYGUZINA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Kulak Burun ve BoğazHacettepe Üniversitesi

    Kulak Burun Boğaz Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ATAŞ

    DOÇ. DR. ESRA YÜCEL

  3. Tez No

    326379

    Üç yaş altında koklear implant takılan çocuklarla normal işiten çocukların erken dönem konuşma üretimlerinin karşılaştırılması

    Comporison of early speech production of children that received a cochlear implant before the age of three with normal hearing children

    SAMİME SONUGÜLER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Kulak Burun ve BoğazEge Üniversitesi

    Kulak Burun Boğaz Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET FATİH ÖĞÜT

  4. Tez No

    690251

    Özel eğitim öncesi ve sürecinde işitme cihazı veya koklear implant uygulanan çocukların deneyimleri

    Experiences of children who received hearing aids or cochlear implants before and during special education

    SONGÜL ÇAKICI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Kulak Burun ve Boğazİstanbul Gelişim Üniversitesi

    Odyoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SELVA ZEREN

  5. Tez No

    523144

    Kaynaştırma eğitimine devam eden koklear implantlı öğrencilerin ebeveynlerinin kaynaştırmaya ilişkin memnuniyetlerinin incelenmesi

    Mainstreaming Education Ongoing Satisfaction of the Parents of Cochlear Implanted Students to Fusion

    BAHAR AKTOP

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Odyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ESRA YÜCEL

Geri Dön