Der Sinnbereich Ironie im Deutschen und im Türkischen Ein Beitrag zum semantischen und lexikologischen Sprachvergleich
Almancada ve Türkçede ironi kavramları anlambilimi ve sözlükbilimi açısından dilsel karşılaştırma
- Tez No: 387621
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜLEYMAN YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: ironi, ironik, söz sanatı, dil bilimi, sözlük bilimi, anlam bilimi, irony, ironic, figure of speech, linguistics, lexicology, semantics
- Yıl: 2010
- Dil: Almanca
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 224
Özet
Gerek yazınsal gerekse sözel her türlü iletişim sürecinde iletişimin amacı doğrultusunda sözbilimsel biçimlere ve söz sanatlarına başvurulmaktadır.Teşbih(Benzetme), İstiare(Eğretileme), Kinaye, Mecaz-I Mürsel (Ad Aktarması), Teşhis(Kişileştirme), İntak(Konuşturma), Tecahül-İ Arif, Hüsn-İ Ta'lil, Mübalağa (Abartma):, Tezat (Karşıtlık), Tevriye (Amacı Gizleme), Telmih (Hatırlatma), Tariz (Taş Atma), Tekrir, Tenasüp (Uygunluk), Leff Üneşr, İstifham (Soru Sorma), Tedric, Nida (Seslenme), Cinas, Aliterasyon, Seci şeklinde sıralayabileceğimiz her bir örneğin de kendine göre işlevi ve özelliği vardır. İlgili çalışmada yine bir söz sanatı olan hatta söz oyunu olarak da adlandırılan ironi incelenmiştir.Genel anlamda bir sözcüğün, anlamı dışında, tam ters bir anlamda kullanılmasıdır şeklinde tanımlanan İroni geçmişten günümüze kadar birçok felsefecinin, dilbilimcinin ve edebiyatbilimcinin konu alanları arasında güncelliğini hep korumuştur. Örneğin Sokrates İronide bir olgu/durum/şey'in iç ve dış cepheleri arasında gerilim yaratan bir zıtlık ilişkisini bulunabileceği ni ileri sürerken Aristoteles eiron şeklinde adlandırdığı İroniyi ?gerçek duygularını saklayarak menfaat elde etme peşinde bir karakter olarak tanımlamıştır. Latin dünyasının büyük retorik üstadı Quintilian ise İroniyi saklayıp gizleme (dissimulatio) ve mış gibi yapma (simulatio) kavramları olarak tanımlamış ve ironiyi salt dile ait bir olgu olmaktan çıkararak, bireyin hayat karşısındaki genel tutumu? olarak değerlendirmiştir. 16. yüzyılda İroni çağdaş ironi tanımlamasıyla Batı dünyasına girmiş ve günümüze kadar genel ironi, spesifik ironi, romantik ironi gibi çağa paralel adlandırmalarla içerikten ziyade biçimsel olarak değişime uğramıştır ve 19. yüzyıldan itibaren ironi zeka ve mizah duygusuyla ilgili bir kavram olarak ele alınmıştır. Sonuç olarak gerek bu tanımlardan hareketle gerekse de çalışmamızda elde ettiğimiz sonuçlara göre ironinin yapısal bir özelliği olan ?görüntü ile içerik arasındaki farklılık ilişkisi? dikkatimizi çekmelidir.Bu çalışmada dikkati çekmek amacıyla, çalışma materyalleri olarak F. Dornseiff'ın, Recai Cin'in ve G. Wahrig'in hazırlamış oldukları sözlüklerdeki İroninin karşılığında geçen sözcüklerin 5 Türkçe ve 5 Almanca olmak üzere toplam 10 orijinal yapıtta ve bunların çevirilerinde kullanım biçimleri olmuştur. Ancak bu tarama sürecinde her iki dilin kendine özgü yerel özelliklerinden ve kültürel yapının bu söz sanatının kullanımındaki etkisi de verilmeye çalışılmıştır.Kavram açısından sözlüklerdeki karşılığının güncelleşmesi açısından da Almanca'dan Türkçeye Karl Steuerwald'ın, Prof. Y. Önen'in C. Z. Şanbey'in ve V. Ülkü'nün Türkçeden Almancaya da yine Karl Steuerwald'ın, A. Güçer'in, M.A. Selçuk'un ve Fono'nun sözlüklerinde karşılıkları taranılarak ve yapıtlardan elde edilen sonuçlarda bunlarla karşılaştırılarak ironi olarak değerlendirilen sözcüklerle ilgili boşluklar tespit edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Both literary and verbal, in all kinds of communication process, rhetoric forms and rhetoric are reffered in accordance with the communication purpose.Each example that we can list as simile, metaphor, allegory, metonym, personification, to make someone talk, rhetorical technique of pretending ignorance, euphemism, hyperbolism, opposition, double entendre, reference, innuendo, reiteration art, harmony, art of making word symmetry, interrogation, regroupment, interjection, pun, alliteration, assonance, have got a qualification and fuction in its own right. In releated study, one of the figure of speech, also called as pun, irony has been examined.Irony,generally identified as a cant word that used in misconstruction, has kept up to date from past to present in the field of many philosopher, linguist and litterateur. For example Sokrates claims that,in irony; there will be a contrast relation between some fact/case/thing that made the fur fly, on the other hand,according to Aristotales, irony,which he called as eiron, is ?a character that tries to obtain benefit by dissembling. On the other hand one of the most important retoric master of Latin world,Quintilian, determined irony concept as ?hiding? (dissimulatio) and pretending (simulatio) and he evaluated irony as ?individuals generally attitude to life? by rejecting ironys being only a literature phenomene. On 16th century irony entered to western world by contemporary irony portray and it has changed stylistically more than contextually, with the parallel naming with the century as general irony, specific irony,romance irony till today. Since 19th century irony has been analyzed in the concept of intelligence and humour emotion. Hereby both by these definitions and the results of our study, as a structural character of irony; the relation between display and contempt?should be remarked.In this study, with the aim of being remarkable, there have been 5 Turkish, 5 German vocabulary usage both in original production and translated production, prensented for irony definition in the dictionary prepared by F.Dornseiff, Recai Cin and G.Wahrig (as study materials). But in this scanning process, local characteristics of both two language and the effect of cultural structure on the usage of this figure of speech have been also indicated.In terms of concept and to update its meaning in the dictionary, by scanning the dictionary meaning from German to Turkish Karl Steuerwald, Prof Y.Onen-C.Z.Şanbey and V.Ülkü, also from Turkish to German Karl Steuerwald, A.Güçer, M.A.Selçuk and Fono Dictionary, and by contrasting the results with these meanings, it has been tried to determine the gap in the words evaluated as irony.
Benzer Tezler
- Der Sinnbereich ironie und ironiebezogene begriffe im Deutschen und Türkischen
Almanca ve Türkçedeki ironinin anlam alanı ve ironiye benzer terimler
NESRİN GÜMÜŞ
- Der sinnbereich ''fußballjargon'' im Deutschen und im Türkischen; ein beitrag zur lexikologie, semantik und soziolinguistik
Almanca ve Türkçe futbol terimlerinin her iki dilde karşılaştırmalı analizi. Sözcükbilim, anlambilim ve sosyodilbilim açısından bir araştırma
BİLHAN DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Almanca
2010
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YILDIZ
- Der sinnbereich ?beglückwünschen? und ?gratulieren? im Deutschen und Türkischen. ein beitrag zur lexikologischen und semantischen sprachanalyse
Türkçe ve Almancadaki ?kutlamak? ve ?tebrik etmek?, anlam alanlarının birbirleri ile karşılaştırılması
MÜCAHİT ERKUL BAKIR
- Der Sinnbereich 'Ehre, Stolz, Würde' im Deutschen und im Türkischen. Eine kontrastive studie zur semantik, lexikologie und lexikographie
Almanca ve Türkçe'deki 'Onur', 'Gurur', 'Şeref' anlam alanlarının karşılaştırılması. Sözlükbilim, sözcükbilim ve anlambilim üzerine karşılaştırmalı bir çalışma
EZGİ DUMAN
- Der sinnbereich 'Justiz' im deutschen und im Türkischen - eine kontrastive studie zur lexikologischen und semantischen sprachanalyse
Almanca ve Türkçede 'Adliye' kavramı anlam alanı - sözcükbilim ve anlambilime dayalı dil analizine yönelik karşılaştırmalı bir çalışma
ÇİĞDEM CANAN DİKMEN
Yüksek Lisans
Almanca
2013
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MELTEM EKTİ