Türkiye'de yükseköğretimin genişlemesinin yeni kurumsalcılık perspektifi açısından incelenmesi
An analyis of the expansion of higher education in Turkey by using new institutional theory
- Tez No: 397361
- Danışmanlar: PROF. DR. NEZAHAT GÜÇLÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Bu çalışmanın amacı tüm ülke boyunca yayılan Türk devlet üniversitelerinin yapısal özelliklerini incelemek ve üniversitelerde görev yapan öğretim elamanlarının algılarına göre üniversitelerde ne tür örgütsel modellerin olduğunu ortaya çıkarmaktır. Bu çalışma aynı zamanda yeni kurumsal teori ya da diğer adıyla yeni kurumsalcılıktan yararlanarak Türk yükseköğretiminde nitelik ve nicelik, çeşitlilik ve homojenlik gibi konulara da dikkat çekmektedir. 2015 yılına kadar, Türkiye'deki toplam devlet üniversitesi sayısı 109 devlet üniversitesi, 76 vakıf üniversitesi ve 8 vakıf meslek yüksekokulu olmak üzere toplamda 193' e yükselmiştir (YÖK, 2015). 2006 yılından sonra üniversite sayısı 77'den 185'e yükselerek % 140 oranında; devlet üniversitesi sayısı ise 53'den 109'e yükselerek % 105 oranında bir artış göstermiştir. Bu hızlı yükselişle, Türk yükseköğretim sistemi nitelik ile nicelik ve çeşitlilik ile homojenleşme sorunlarını ile karşı karşıya kalmıştır. Bu çalışmada nitel ve nicel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma yöntem (mixed type methods) kullanılmıştır. Üniversitelerin yapısal ve sembolik özelliklerinden, akademik performans durumlarından, web-sitelerinden elde edilen nitel veriler ile devlet üniversitelerinde görülen örgütsel modelleri belirlemek için elde edilen nicel veriler birleştirilmiştir. Bu çalışmanın evrenini 1982 öncesi ve 2006 yılı sonrası kurulan 78 tane devlet üniversitesi, örneklemini ise kuruluş yılı, yaş ve coğrafi konum gibi kriterler dikkate alınarak amaçlı tabakalı örnekleme yöntemi (stratified purposeful sampling) ile seçilen toplamda 51 tane devlet üniversitesi oluşturmaktadır. Bu çalışmada kullanılan faaliyet raporları ve stratejik gelişim planları, URAP araştırma laboratuvarı (URAP, 2014) ile Webometrics verileri (CSIC, 2014) ve slogan ve misyon ifadeleri gibi nitel veriler üniversitelerin yapılarını bütüncül ve tarihsel açıdan incelemek için doküman analizi yöntemi ile toplanmıştır. Nicel veriler ise, Berger (1997) tarafından geliştirilen ve Aypay (2001) tarafından Türkçe'ye çevrilen 'Örgütsel Davranış Ölçeği' ile elde edilmiş ve amaçlı tabakalı örnekleme metoduyla öğretim elemanı sayısı baz alınarak seçilen 1.072 öğretim elemanına online olarak elektronik posta yoluyla uygulanmıştır. Faaliyet raporları, stratejik gelişim planları, URAP araştırma laboratuvarı (URAP, 2014) ve Webometrics verilerinden (CSIC, 2014) elde edilen nitel veriler tanımlayıcı istatistikler ve çok boyutlu ölçekleme analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Sloganlar ve misyon ifadeleri ise içerik analizi yöntemi ile önce kodlanıp daha sonra temalara ayrılarak analiz edilmiştir. Örgütsel Davranış Ölçeği ile elde edilen nicel veriler ise, geçerlilik çalışması için açımlayıcı faktör analizi ile boyutlara ayrılmış ve elde edilen boyutlara göre çok boyutlu ölçekleme, hiyerarşik kümeleme analizi ve regresyon analizi gibi istatistiksel analizler yapılmıştır. Sonuç olarak, Türk yükseköğretim sistemindeki nicelik ile nitelik konusunda üniversitelerin artan sayısına paralel olarak kalitelerinin de arttığı söylenememektedir. Aynı zamanda, çeşitlilik ve homojenleşme konusunda ise yeni açılan üniversitelerin yüksek derecede bürokratik üniversite modeli sergilemelerinden dolayı giderek eş biçimli ve benzer özellikler göstererek Türk yükseköğretim sisteminin aynılaşmasını sağladığı görülmektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to investigate the structural imperatives of Turkish public universities expanding throughout the country and determine the organizational model of those universities according to perception of academic staff. By using the perspective known as new institutionalism or neo-institutionalism in drawing the conceptual framework, the study also draws attention to the issues of quality vs. quantity and diversity vs. homogeneity on Turkish higher education (THE) system. By 2015, the number of universities has grown to 193 of which 109 are public and 76 are private (foundation) and 8 are vocational private universities. After 2006, the number of universities grew from 77 to 185 and the growth rate approximately went up 140 % and the number of public universities grew from 53 to 109 and the growth rate approximately went up 105 %. With this rapid expansion, the THE system is confronting with the issues of quality vs. quantity and diversity vs. homogeneity. In this study mixed type methods (both qualitative and quantitative methods) were used. Qualitative data obtained by the structural, symbolic imperatives, academic productivity and web sites scores of Turkish public universities and quantitative data obtained by survey through organizational model of those universities were combined. The sample of the study is 51 public universities chosen by stratified purposeful sampling method from 78 public universities founded before 1982 and after 2006 according to some characteristics (e.g. age and geographical region, THE history and the growth rate). Qualitative data were collected by document analysis includes annual reports, strategic plans of universities, URAP Statistics (URAP, 2014), Webometrics Statistics (CSIC, 2014), slogans and mission statement of universities. For the quantitative data, in order to investigate the organizational model of public universities, the 'Survey of Organizational Dimensions (SOD) was conducted via mail to the 1.072 academic staffs who were selected by using the stratified sampling method according to the number of academic staff in each university and their disciplines. In data analysis process, qualitative data obtained through annual reports, strategic plans of universities, URAP Statistics, Webometrics Statistics were analyzed by descriptive statistics and Multi-dimensional Scaling (MDS) analysis methods. For quantitative data, methods such as factor analysis, hierarchical cluster analysis and Multi-dimensional Scaling (MDS) analysis methods were used. Besides, data obtained through slogans and mission statements were analyzed by content analysis methods. As a result, regarding the issues of quality vs. quantity on Turkish higher education (THE) system, although the number of universities increases, the quality of universities is not going parallel with this growth. Also regarding the diversity vs. homogeneity issues, new universities represent a highly bureaucratic model which makes the THE system quitely isomorphic.
Benzer Tezler
- İki darbe arası dönemde Türk eğitim tarihi (1960-1980)
Turkish education history in two impact period (1960-1980)
TURAN KILIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSA KALAYCI
- Türkiye'de Fransızca basın
Başlık çevirisi yok
SEZAİ ARUSOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
Gazetecilikİstanbul ÜniversitesiGazetecilik ve Halkla İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET NİYAZİ ÖKTEM
- Suits every pocket, suits every habitus?: Ethnography of a private university in the social/spatial periphery of İstanbul
Her keseye, her habitus'a uygun (mu?): İstanbul'un toplumsal-mekansal çeperinde bir özel üniversitenin etnografisi
CEREN GÜLBUDAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
AntropolojiKoç ÜniversitesiKarşılaştırmalı Tarih ve Toplum Araştırmaları Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERDEM YÖRÜK
- Türkiye'de neoliberal dönemde vasıflı işgücünün değişen yapısı ve yükseköğretim: Mühendislik örneği
The changing structure of the skilled labour and higher education in the neoliberal era in Turkey: The case of engineering
AYTÜL FIRAT
- Türkiye'de yükseköğretimin geleceği: Stratejik planlar üzerinden bir analiz
The future of higher education in Turkey: An analysis through strategic plans
SERKAN ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kamu YönetimiBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA LAMBA