Psikiyatri hastalarının 'zorunlu yatış'ından doğan etik sorunlar ve bu sorunların klinik etik kapsamında değerlendirilmesi
Ethical issues raised from 'involuntary hospitalisation' of psychiatric patients and evaluation of the issues within the scope of clinical ethics
- Tez No: 412472
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE NİL SARI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Medical History and Ethics
- Anahtar Kelimeler: Etik bilinç ve duyarlık, klinik etik, psikiyatri hastası, ruh sağlığı yasası, zorunlu yatış, Ethical consciousness and sensitivity, clinical ethics, psychiatric patient, mental health act, involuntary hospitalisation
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
“Yetersiz”olduğu hükmüne varılan psikiyatri hastasının olası zararlarından toplumu korumak amacıyla hastanın kliniğe zorunlu olarak yatırılması; uygulamanın dayanaklarını, mahiyetini ve sürecini tartışmalı kılmaktadır. Zorunlu yatışı yapılan hastanın yeterlik değerlendirmesinde esas alınan ölçütlerin kısıtlılığı; özerklik ve özgürlük sınırlarının ihlali ve toplumun yararı ile hastanın hakları arasındaki ikilem söz konusu uygulamayla ilgili başlıca etik sorunları oluşturmaktadır. Bu bağlamda zorunlu yatışın salt tıbbi ve etik açıdan değil; hukuki, sosyal ve ekonomik açıdan da sorunlu bir paradoks olarak irdelenmesi ve çözüme ilişkin fikirlerin üretilmesi gerekli görülmektedir. Tez konumuz bu amaçla seçilmiş; konuyla ilgili mevcut sorunların nedenselliği ortaya konulmaya, ulusal ve uluslararası açıdan farkındalık düzeyi sunulmaya ve çözüme ilişkin unsurlar belirlenmeye çalışılmıştır. Bahsi geçen uygulamanın günümüzdeki yorumunu anlamak için öncelikle tarihsel süreci ele alınmış, evrensel olarak dilde bulduğu karşılığını anlamlandırmak amacıyla da kavramsal analizi yapılmıştır. Konuyla ilgili evrensel ve yerel algıyı belirlemek ve toplumsal gerçeklikle ilişkisini yasal açıdan değerlendirmek için ulusal ve uluslararası yasa ve yönetmelikler incelenmiştir. Bahsedilen sorunların nedenlerini, özelliklerini ve“hasta-hekim-toplum üçgeni”nde etkilerini somut kılmak amacıyla araştırma yapılmış ve bu araştırma sonucunda elde edilen vakalar klinik etik usavurma yöntemiyle değerlendirilmeye çalışılmıştır. Sorunların kültürel, ekonomik ve siyasi birçok unsurla şekillenmesi ulusal açıdan farklılıklara yol açarken, uygulamaya dayanak oluşturan etkenlerin aynı olması (tehlikelilik gibi) evrensel koşutluklara da zemin hazırlamıştır. Dolayısıyla ülkemizde uygulamaya ilişkin sınır ve sorumlulukların belirlenmesi yönünde, öncelikli olarak, sınırları evrensel kurallarla belirlenmiş; içeriği ulusal değerlerle temellendirilmiş ruh sağlığı yasasının gerekliliği vurgulanmış ve bu kanı incelenen yasa ve yönetmeliklerin değerlendirilmesiyle içeriklendirilmeye çalışılmıştır. Psikiyatri kliniğine özgü değerlerin oluşturulmasıyla etik sorunların çözülebileceği belirtilmiş ve bu düşünce tıp etiği ve klinik etik bilgisi ile temellendirilmiştir. Nihai olarak, klinikte içselleştirilmiş değer ve normlarla“iyi”ye ulaşmanın, mevcut etik sorunları çözmenin ve olası sorunları önlemenin etik bilinç ve duyarlığı elzem kıldığı, buna da erdem etiği ile ulaşılabileceği öne sürülmüştür.
Özet (Çeviri)
Involuntary hospitalisation of psychiatric patient, who was adjudged as“incompetent”, in order to protect the community from his potential harms makes the basis, essence and process of the implementation controversial. Limitations of the criteria used as a based in the competency evaluation of the patient underwent to the involuntary hospitalisation; violations of boundaries of autonomy and freedom, and the dilemma between social utility and patient's rights are the basic ethical issues pertaining to the implementation. In this context, the involuntary hospitalisation has to be questioned not only by medical and ethical aspects but also as a paradox that includes legal, social and economic problems, and should be generated ideas for solution. Subject of our thesis was selected for this aim; the causality of the current problems on the subject has been tried to reveal, awareness level in national and international sense has been offered and elements for the solution of the issues have been determined. Historical process of the involuntary hospitalisation was, firstly, given to understand the contemporary interpretation of the mentioned implementation, also conceptual analysis was conducted to make sense of its meaning got mutually in language. National and international laws and regulations regarding the subject were examined to determine the global and local perception about the subject and to interpret its relationship with the social reality in legal aspect. In order to make concrete the reasons, characteristics and effects of the mentioned issues on the“patient-physician-society triangle”, a research was carried out, and the cases obtained in result of the research could be evaluated with clinical ethical reasoning method. Despite of the differences raised from issues that are taken form with cultural, economic, political and many other factors in national context, there are also similarities in universal context due to the same bases (such as dangerousness) of the implementation. Therefore, the existence of mental health act, whose boundaries are determined by universal laws and content was based on national values, was emphasized as a necessity to determine the limits and responsibilities regarding to the implementation, and the idea was grounded with interpretation of the examined laws and regulations. It was syllogised that ethical issues could be solved only if creation of ethical values just for psychiatric clinic, and this idea was based on medical and clinical ethics. Finally, it is propounded that the presence of ethical consciousness and ethical sensitivity is a requisite to achieve“good”at the clinics by means of internalised values and rules to solve present ethical problems and to prevent forming the new ones, also this will be enabled with virtue ethics.
Benzer Tezler
- Homisidal suç işleyen adli psikiyatri olgularının zorunlu tedavi sonrası hastalık ve suç seyirleri
The disease and crime prognosis of the forensic pyschiatric patients after their obligatory inpatient treatment
SİBEL İNAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
PsikiyatriSağlık BakanlığıRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
UZMAN FATİH ÖNCÜ
- Şizofreni tanısıyla yatan hastalarda, adli süreçler sonucunda yapılan istemsiz yatışlar ve diğer yatışlarda hastaya, hastalığa ve anahtar bakıcıya ait faktörlerin incelenmesi
Investigation of factors related to the patient, the disease and the patient's relatives in compulsory hospitalizations as a result of forensic processes and other hospitalizations in hospitalized patients with a diagnosis of schizophrenia
MUHAMMED ALPEREN GÜÇLÜ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA UĞURLU
- Samsun Ağır ve Asliye Ceza Mahkemelerince muhafaza ve tedavi kararı verilen olguların değerlendirilmesi (1997-2005)
The evaluation of the facts which are decided to be preserved and treated upon the decision of the Samsun High Criminal Court and Criminal Court of First Instance (1997-2005)
MEHMET KOCAKAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2008
Adli TıpOndokuz Mayıs ÜniversitesiAdli Tıp Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BERNA AYDIN
- Ülkemizdeki ve ABD Texas Eyaletindeki psikiyatri kliniğine istemsiz yatışlara dair mevzuat ve uygulamaların karşılaştırılması
The comparison of legislation and practices regarding involuntary commitments to psychiatry clinics in our country and in Texas State of USA
İBRAHİM ORTANCA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Adli TıpMustafa Kemal ÜniversitesiAdli Tıp Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ADNAN ÇELİKEL
- Adli psikiyatrik tedavide yatış süresinin belirleyicileri olarak hasta karakteristikleri, klinik özellikler ve servis içi saldırganlık parametreleri
Patient characteristics, clinical features, and inpatient aggression parameters as determinants of length of stay in forensic psychiatric treatment
DENİZ ÖZTÜRK ÖNDER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH ÖNCÜ