Geri Dön

Bilinçli tüketici ölçeği geliştirme çalışması

A study on development of conscious consumer scale

PDF İndir

  1. Tez No: 414532
  2. Yazar: ESNA BETÜL BUĞDAY
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MÜBERRA BABAOĞUL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ev Ekonomisi, İşletme, Home Economics, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2015
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Aile ve Tüketici Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 232

Özet

Bu çalışmanın amacı,“bilinçli tüketicilik”düzeyini ölçecek geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Ankara'nın üç farklı sosyo ekonomik düzeydeki ilçesinde (Çankaya (yüksek), Keçiören (orta), Altındağ (düşük)) 800 tüketici ile gerçekleştirilen bu çalışmada, çevre bilinçli tüketim, etik tüketim, sade tüketim ve sosyal sorumlu tüketim olmak üzere 4 boyuttan oluşan bilinçli tüketici ölçeği geliştirilmiştir. Ölçek maddeleri ilgili literatürden yararlanılarak oluşturulmuş ve uzman görüşlerine göre gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Ölçeğin son hali 25 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin yapı geçerliğinin ölçülmesi için açımlayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Veri setinin faktör analizine uygunluğunun belirlenmesi için Kaiser Meyer Olkin (KMO) ve Barlett testi uygulanmıştır. KMO değeri .914 olarak bulunmuş, Bartlett testi sonuçları da istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. (p < .05). Faktör sayısının belirlenmesi için özdeğer, açıklanan varyans oranı ve yamaç-birikinti grafiği kullanılmıştır. 4 faktörün toplam varyansın % 53.073'ünü ölçtüğü saptanmıştır. Uygulanan Varimax döndürme işlemiyle, faktör yükü .50'nin üzerinde olan maddeler belirlenerek, diğerleri ölçekten çıkarılmıştır. Ölçeğin güvenirliği için Cronbach alfa katsayısı ve madde toplam korelasyonuna bakılmıştır. Birinci boyutun Cronbach alfa katsayısı .841, ikinci boyutun .756, üçüncü boyutun .798, ve dördüncü boyutun .858 olarak bulunmuştur. Toplam ölçeğin Cronbach alfa katsayısı ise .856'dır. Madde toplam korelasyonları .308 ve .667 arasında değişmektedir. Verilerle uyumlu daha anlamlı bir faktör yapısının oluşturulması için doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda oluşturulan modelin uyum indeksleri model-veri uyumu açısından tatmin edici olarak bulunmuştur. (CFI (,938), GFI (,934), IFI (,938), RMSEA (,044) and SRMR (,048)). Daha anlamlı ve teorik bir model oluşturmak için ikinci düzey doğrulayıcı faktör analizi uygulanmış ve çalışmanın kavramsal modeli oluşturulmuştur. Uyum indeksleri sonucunda elde edilen modelin iyi bir uyuma sahip olduğu ortaya koyulmuştur. (CFI (,931), GFI (,928), IFI (,931), RMSEA (,046) and SRMR (,056).) Tüm bu bulgulara dayanarak, dört boyutlu bilinçli tüketici ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırma bulguları ile ilgili öneriler ve sonuçlar sonuç kısmında tartışılmıştır.

Özet (Çeviri)

The aim of this study was to develop a valid and reliable scale that measures the conscious consumption level. Using data gathered from 800 consumers living in three district of Ankara with different socio-economic level (Çankaya (high), Keçiören (middle), Altındağ (low)), conscious consumer scale consists of four dimensions which are environmentally conscious consumption, ethical, consumption, simple consumption, and socially responsible consumption was developed. The draft scale items written based on the literature and necessary corrections were made in accordance with the field experts' explanations. The finale item pool was consisted of 25 items. Factor Analysis (EFA) conducted to test the structural validity of the scale. Appropriateness of the data for EFA tested with KMO value. The KMO value was found as .914 and the Bartlett's Test of Sphericity score was significant (p < .05). Eigen values, total variances explained, and scree plot graphic was used to decide the number of factors. A four factor construct accepted explaining the 53,073 % of the total variance. Items with factor loadings greater than .50 after Varimax rotation were used and other factors removed from scale. Cronbach's alpha scores, item total correlations, used to test the reliability of the scale. Cronbach's alpha scores were. 84 for the first dimension, .75 for the second dimension, .79 for the third dimension, and. 85 for the last dimension. Item total correlations ranged from. 308 to. 667. Cronbach's alfa score for total scale was .856. To establish meaningful factor structure that fit the data well confirmatory factor analyses were utilized. According to confirmatory factor analyses (CFA), fit indexes of the model were accepted to be satisfactory for model-data fit. (CFI (,938), GFI (,934), IFI (,938), RMSEA (,044) and SRMR (,048)) . To construct a more meaningful and theoretical model secondary level CFA was conducted and the conceptual model of the study was accepted as good with fit indexes CFI (,931), GFI (,928), IFI (,931), RMSEA (,046) and SRMR (,056). Based on all these findings, it is decided that Conscious Consumer Scale is a valuable and reliable scale with its four dimensions. The implications of the findings and suggestions for future research are discussed.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    890961

    Gönüllü sadelik yaşam tarzı ölçeği geliştirme ve Ankara ili uygulaması

    The development of voluntary simplicity lifestyle scale and practice in Ankara province

    ŞEFİKA AKGÜL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    İşletmeGazi Üniversitesi

    Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYBALA DEMİRCİ AKSOY

  2. Tez No

    876713

    Towards a model for analyzing the cognitive gap in user-product interaction throughout the technological evolution

    Kullanıcı-ürün etkileşiminde bilişsel boşluk: Teknolojik evrim açısından bir analiz modeli

    BEYZA DOĞAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik Üniversitesi

    Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE HÜMANUR BAĞLI

  3. Tez No

    640854

    Hızlı yemek (Fast food) restoranlarıyla ilgili tüketici bilinci: Tüketicilerin ideal fast food restoran algılarına yönelik bir ölçek geliştirme çalışması

    Consumer awareness of fast food restaurants: A scale improvement study oriented to consumer's ideal fast food restaurant perception

    HEDİYE ÇETİNKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TurizmAnadolu Üniversitesi

    Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ERKAN SEZGİN

  4. Tez No

    582398

    Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilinçli su tüketimi davranışlarının araştırılması

    An investigation on science teacher candidates' conscious water consumption behaviors

    NURULLAH ÖZGÖKMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    BiyolojiNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ ALAŞ

  5. Tez No

    901188

    Su okuryazarlığı öğretim programının tasarlanması uygulanması değerlendirilmesi

    Designing implementation evaluation of water literacy curriculum

    ENGİN KARSLI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NİHAL TUNCA GÜÇLÜ

Geri Dön