Nevşehir Ovaören kazılarında bulunan seramiklerin tarihlenmesi, köken tayinleri ve üretim teknolojilerinin incelenmesi
Dating of ceramics found in Nevsehir Ovaoren excavation, investigation of origin and production technology
- Tez No: 417007
- Danışmanlar: PROF. DR. PERVİN ARIKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
İpek yolu ile Kral yolunun kesiştiği bir bölge olan Nevşehir Ovaören kazı bölgesinden çıkarılan orijinal seramik örneklerinin (fincan,bardak,çanak ve tepsi ) üretim teknolojileri, köken tayinleri ve tarihlemeleri hem arkeologlar hem de arkeometri çalışan bilim adamları için oldukça önemlidir. Bu çalışmada Ovaören kazı bölgesinden seçilen 20 adet seramiğin motiflerinde kullanılan mineral boyaların çeşitlerini ve elementel dağılımı belirlemek için Mikro- XRF spektrometresi analizleri kullanılmıştır. Orta tunç, orta demir ve geç demir çağına ait olan örneklerde renk pigment analizleri yapılarak uygun koruma çalışmaları için çok önemli bilgiler elde edilmiştir. Bu çalışmanın devamında, Aksaray (Acemhöyük) kazı bölgesinden çıkarılan 18 adet tunç çağı seramiği, Kayseri (Kültepe) kazı bölgesinden çıkarılan 16 adet tunç çağı seramiği ve Ovaören (Yassı Höyük, Topak Höyük ve Aşağı Şehirkazı bölgelerinden çıkarılan 27 adet demir çağıseramiği, 69 adet tunç çağı seramiği ve Ovaören kilkaynaklarından alınan örneklerin nitel ve nicel elementel analizleri WDXRF (Dalgaboyu Dağılımlı X-Işını Floresans) spektrometresi ile bölgelerin tarihsel önemi nedeniyle köken tayinleri yapmak ve karşılaştırmak için gerçekleştirilmiştir. Bu nicel analiz sonuçlarına, SPSS (Sosyal Bilimciler için İstatistik Paket programı) istatistik programı kullanılarak Hiyerarşik Kümeleme Analizi (HCA) ve Faktör Analizi (FA) çok değişkenli istatistik metotları uygulanmıştır. Bu hesaplamaların sonucunda seramiklerin köken tayini sonuçları, üretim teknolojileri ile birlikte değerlendirilmiştir. İleri aşamada Türkiye'de ilk defa uyguladığımız Rehidraksilasyon Tarihleme Metodu ile Ovaören (Yassı Höyük) den çıkarılan 8 adet orijinal seramiğin yaş tayinleri yapılmıştır. İklim koşulları nedeniyle sonuçlara düzeltme uygulanmıştır. Tüm tez çalışmasının sonuçlarının büyük bir kısmı arkeolojik yorumlarla oldukça uyumludur. Bu çalışmada kullanılan teknikler arkeometri alanında güvenilir, hassas ve hızlıdır.
Özet (Çeviri)
The manufacturing technology, provenance analysis and dating of ceramic samples acquired from Ovaören (Nevşehir) excavation site where is located at intersection of Silk road and King road, is very essential for archeologist and also scientist working archeometry. In this study, Micro –XRF has been used in order to determine elementel distribution and type of mineral pigment on figures of 20 pieces ceramics which is selected from Ovaören excavation site. The pigment analysis has been performed on samples which are belong to Middle Bronze, Middle Iron and Late Iron Ages and the most important informations have been obtained for suitable conservation studies. In continuation of study, the quantitative and qualitative analysis of 18 pieces bronze age ceramics acquired from Aksaray(Acemhöyük) excavation site, 16 pieces bronze age ceramic acquired from Kayseri (Kültepe) excavation site and 27 pieces Iron Age, 69 pieces bronze age ceramics and raw clay samples acquired from Ovaören (Yassı Höyük, Topak Höyük ve Aşağı Şehir) was conducted by WDXRF (Wavelength Dispersive X-Ray Flourescence) spectrometry in order to compare and perform provenance analysis because of the historical significance of those excavation sites. Hierarchical Cluster Analysis (HCA) and Factor Analysis (FA) multivariate statistical methods have applied to these quantitative analysis results by SPSS (Statistical Package Program for Social Science) statistical program. The provenance analysis results and manufacturing technology of ceramic samples in the result of these calculation are evaluated together. In the advance stage, 8 pieces original ceramics acquired from Ovaören (Yassı Höyük) are dated by Rehyrdroxylation Dating method applied for the first time in Turkey. Some corrections are applied to obtained results because of climatic conditions. A large part of the results of whole thesis is quite consistent with archaeological review. In present techniques used in the field of archaeometry is reliable, accurate and fast.
Benzer Tezler
- Zincirli Höyük, Tatarlı Höyük ve Ovaören-Yassıhöyük arkeobotanik verileri ışığında Demir Çağı'nda beslenme
Iron Age diet in light of the archaeobotanical data of Zincirli Höyük, Tatarlı Höyük and Ovaören-Yassıhöyük
GAMZE KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATAKAN AKÇAY
PROF. DR. HALİL ÇAKAN
- Ovaören/Yassıhöyük 2012-2013 kazı sezonu Hitit Dönemi seramikleri
Hittite ceramics Ovaören/Yassıhüyük in 2012-2013 excavation seasons
FİLİZ İLHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ArkeolojiGazi ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YÜCEL ŞENYURT
- Ovaören/Topakhöyük ve teras yerleşimi Erken Tunç Çağı mezarlarının arkeolojik ve antropolojik açıdan değerlendirilmesi
Archaeological and anthropological analysis of Ovaören/Topakhöyük and terrace settlement Early Bronze Age graves
TUĞÇE ŞENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
AntropolojiGazi ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YÜCEL ŞENYURT
- Ovaören kazıları dokuma ağırlıkları ve ağırşakları (Tunç-Demir Çağı)
Ovaören excavations loom weights and spindle whorls (Bronze-Iron Age)
PEMBE YAKUPOĞLULARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATAKAN AKÇAY
- Ovaören-Yassıhöyük Demir Çağı hayvan figürlü seramikleri
Ovören-Yassihöyük Iron Age animal figüred ceramics
SEDA KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YÜCEL ŞENYURT