Geri Dön

Kayseri Sümerbank Bez Fabrikası Bakım ve Onarım Atölyesi Restorasyon Projesi

Kayseri Sumerbank Cloth Manufactory Maintenance and Repair Workshop Restoration Project

PDF İndir

  1. Tez No: 418957
  2. Yazar: BAHAR ELAGÖZ TİMUR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2015
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Restorasyon Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 307

Özet

Kayseri asırlarca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış, tarihi 6000 yıl öncesine dayanan bir Orta Anadolu şehridir. Bu medeniyetlerin şehirde bıraktığı mimari mirasın izleri değişen yaşam koşulları ile koruma bilinci ve çalışmalarının yetersizliği sonucu yavaş yavaş yok olmaktadır. Erken Cumhuriyet döneminin devletçi politikaları doğrultusunda Kayseri'de gerçekleştirilen yatırımların en önemlilerinden biri olan Sümerbank Bez Fabrikası, yalnızca Anadolu'nun sanayileşmesinde değil aynı zamanda kentin ve toplumun modernleşmesi ve laikleşmesinde etkili olmuştur. Fabrika kompleksi bu amaçla kurulan Prof. Ivan Nikolaev yönetimindeki Turkstroj Şirketi tarafından 1933-1934 yıllarında tasarlanmış ve 1934-1935 yıllarında inşa edilmiştir. Yapıldığı dönemde kentin kuzey gelişme bölgesinde bulunan fabrika yerleşkesi, zamanla çevresinde konut yerleşimlerinin gelişmesine sebep olmuştur. Ortaya çıkan bu yeni mahalleler, eski kent merkezinden farklı olarak, modernist bir yaklaşımla planlanmıştır. Gelenekselden farklı bir yaşam biçimi sunan bu konutlar ve fabrikanın sunduğu kültür, dinlence ve eğlence olanakları, kentin toplumsal hayatına katkıda bulunmuştur. 1999 yılında fabrikanın kapatılmasını izleyen dönemde özelleştirilmemiş aksine Cumhuriyet Döneminin simge değeri taşıyan sanayi komplekslerinden biri olarak korunmasına karar verilmiştir. 2001 yılında Erciyes Üniversitesi'ne tahsis edilmesi, zarar görmesini kısmen engellenmiştir. Yerleşke, DOCOMOMO Türkiye'nin girişimiyle 2003 yılında Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından kentsel tarihi sit alanı olarak tescillenmiş, 2008 yılında yerleşkede bulunan Fabrika İşletme Binası, Elektrik ve Buhar Santrali, Müdüriyet, Memur Lokali ve Yemekhanesi, Büyük Ambar, Bakım ve Onarım Atölyesi, İç Vazife Evleri ve Dış Vazife Evleri gibi önemli binaların tamamı birinci derece anıt yapı statüsü kazanmışlardır. Yerleşkenin 2012 yılında yeni kurulan Abdullah Gül Üniversitesi'ne tahsis edilmesiyle, alanda belgeleme, planlama, koruma ve onarım çalışmaları başlamıştır. Tezin konusunu oluşturan Bakım ve Onarım Atölyesi, Kayseri İli, Kocasinan İlçesi, Sümer Mahallesinde, tapunun 286-302-355-358 pafta, 1591 ada, 1872-1892 parsellerinde kayıtlı Sümerbank Bez Fabrikası kompleksi içerisindedir. Yapının doğusunda Fabrika İşletme Binası, batısında demir yolu, ambarlar ve Elektrik ve Buhar Santrali, güneyinde Büyük Ambar Binası ve kuzeyinde görece boş bir alan bulunmaktadır. Bakım ve Onarım Atölyesinin temel işlevi fabrikada bozulan makinaların yedek parçalarını üreterek tamir etmektir. Bir dökümhane ve demir atölyesi, kaynak atölyesi, metal ve ahşap torna-tesviye atölyeleri ile bunlara ait yönetim büroları, giyinme odaları ve ıslak hacimlerden oluşmuştur. Yapı özgün işlevini yitirdikten sonra kullanılmadığı için herhangi bir müdahaleye kalmamış ancak bakımsızlık ve yağmalama/vandalizm sonucu çeşitli bozulmalara uğramıştır. Büyük bölümü tek katlı olan yapı, 68x40m boyutlarında düz bir alan üzerine inşa edilmiştir. Güney ve kuzey uçlarında birer bahçe yer almaktadır. Betonarme iskelet taşıyıcı sistemli olup, üst örtüsü eğimli betonarme plaktır. Atölyelerin yer aldığı güney bölümünün orta aksı tepe pencereli bir düzenle yükseltilmiştir. Kuzeyde bulunan iki kat yüksekliğindeki dökümhane ile buna bağlanan servis ve ofis hacimleri ise iki ve üç katlı olarak düzenlenmiştir. Duvarlar tuğla olup, dış cephede tuğla üzerine taş kaplama yapılmıştır; iç duvarlar ile dış duvarların bir bölümü sıvalıdır. Yapının pencereleri demir doğramalı ve betonarme söveli olarak düzenlenmiştir. Kapılar demir ve ahşap doğramalıdır. Yapı içerisinde özgün konumunda çok sayıda makina, tezgah, ocak, fırın ve bunlara bağlı baca ve havalandırma sistemleri bulunmaktadır. Yapısal hasar bulunmamakta ancak çatıdan ve zeminden yükselen nem, yok olmuş mimari elemanlar, dökülmüş sıva ve boyalar ve bazı malzemelerde kayıplar izlenmektedir. Ayrıca yapının özgün makina ve teçhizat donanımının bir bölümünün de söküldüğü gözlemlenmiştir. Tez kapsamında Kayseri kenti ve Sümerbank Bez Fabrikası yerleşkesinin incelenmesinden sonra tez konusu olarak seçilen yapının tarihsel süreci araştırılmış, mevcut durumu ve sorunları analitik rölövelere işlenerek, restitüsyon projesi ve bozulma ve sorunları ile Abdullah Gül Üniversitesi Sümer Kampüsü ihtiyaçları göz önüne alınarak restorasyon projesi hazırlanmıştır. Bu kapsamda, Bakım Onarım Atölyesi'nin Sümer Kampüsü içerisindeki merkezi konumuna uygun karma işlevli bir yapı olarak kullanılması önerilmiştir. Bu işlev, yapının kendisi ve özgün donanımı ile birlikte Sümerbank Bez Fabrikası tarihinin sergilenebileceği Sümerbank Müzesi ve Arşivi ile bunlara ait ziyaretçi merkezi, çok amaçlı salon, atölye ve idari ofisler ile Modern Mimarlık ve Sanayi Mirası Araştırma Merkezi ve Kitaplığı'ndan oluşmuştur. Böylece yapının özgün kimliğini yitirmeden içinde yer aldığı kent ve kampüsle bütünleşen yeni bir kullanımla varlığını sürdürmesi sağlanmış olacaktır.

Özet (Çeviri)

The history of Kayseri, a Central Anatolian city that has been home to several civilizations, dates back more than 6000 years. However, the architectural heritage of these civilizations is disappearing as a result of the changing life styles, and the inadequacy of architectural preservation efforts and public awareness. Kayseri Province is located in the Central Kızılırmak Region, on the north side of Toros Mountains and the southeastern edge of the Central Anatolian Plain, at 7º45'-38º18' north latitude and 34º56'-36º58' east longitude. Its area is 17,170km2 and altitude is 1050m. The neighboring provinces include Yozgat in the north, Sivas in the northeast, Kahramanmaraş in the east, Adana in the south, Niğde in the southwest and Nevşehir in the west. Although the climate is continental steppe, it may differ on the plains and slopes. One of the first settlement areas in the province was perhaps the Kanesh-Karum in Kültepe dated to the 2nd millennium B.C. Another settlement formed later on the Erciyes plateau close to the current city under the name of Mazaka. The settlement was respectively under Roman, Byzantine, Danishmend, Seljuk, Eretna, Dulkadirid, Karamanid and Ottoman reign before becoming a regional government center under the Turkish Republic. Through most of this period, the city preserved its position as a commercial and provincial center. The largest settlement area before the 20th century city probably dates from the Seljukid reign when the Roman and Byzantine town in the citadel extended outside as indicated by the monuments dated to this period. Although the settlement was enlarged under the Ottoman rule, it was overshadowed by its Seljukid heritage. Due to its central location, Kayseri was not occupied following World War I. Although the province boasted of a rich mixture of ethnic groups, the non-Muslim population severely declined due to the population exchange of 1926, and the ensuing emigration to western countries; their architectural heritage is rapidly disappearing as well. On the other hand, the city grew quickly following the foundation of the republic as a regional commercial and industrial center through the statist policies of the young Turkish Republic. Various important industrial investments were made in and around the city with foreign technological help and funding during the 1920s, including the military Airplane and Tank factories on the southern edge of the city, the Power Plant and Carpet Yarn factory in Bünyan. These investments were supported by the construction of the railway joining the city to Ankara and Adana. This trend continued in the 1930s with the foundation of the Sümerbank Textile Factory with Soviet aid. The complex was designed by Turkstroj, a firm especially formed for this purpose under the direction of Professor Ivan Nikolaev in 1933-1934 and constructed in 1934-1935. The complex was not only a great step towards national industrialization but also aided the modernization and secularization of the city and its population. Constructed at the northern edge and development corridor of the city, the factory led to urban sprawl in this direction, creating new neighborhoods around it. These new settlements are different in architectural language from the rest of the city in their modernism. The new lifestyle – as opposed to the traditional one – offered by these houses as well as the cultural and recreational opportunities provided by the factory contributed to the social life in Kayseri. The complex was closed to production in 1999 but was saved from privatization due to the recognition of its national significance as indsutrial and cultural heritage. Its allocation to Erciyes University in 2001 helped the preservation of its integrity and original characteristics. The complex was listed as a historic urban site in 2003 by the Kayseri Regional Commission on the Conservation of Cultural and Natural Property based on the application of DOCOMOMO Turkey. Some of the buildings in the complex, including the Factory, Power and Steam Plants, Administration Building, Social Building, Great Storehouse, Maintenance and Repair Workshop and the in-service housing were listed as Grade I national monuments in 2008. Architectural documentation, planning and restoration activity at the site began following its allocation to Abdullah Gül University in 2012. The subject of this thesis, the Maintenance and Repair Workshop within the Sümerbank Textile Factory Complex is located in Kayseri province, Kocasinan district, Sümer neighborhood, on plot 286-302-355-358, block 1591, layouts 1872-1892 of the deed. It is surrounded by the main Factory building on the east, the railway line, storehouses and the Power and Steam Plants on the west, the Great Storehouse on the south and a comparatively empty area on the north. The main function of the workshop was to repair the production machinery in the factory by reproducing its damaged parts. It was comprised of a foundry and metal workshop, a welding workshop, metal and wood lathe and leveling workshop as well as the administrative offices, changing rooms and wet spaces associated with them. As the building was not used after being abandoned, it has not been changed. However, it has deteriorated due to the lack of regular maintenance and vandalism. The building measures 68x40m and mostly based on a single story arrangement. There are small gardens on its southern and northern ends. Its structure is a reinforced concrete skeletal system and it is covered by an inclined reinforced concrete slab. The central axis of the southern single-storey section of the building housing the workshops is raised higher and faced with strip windows. The foundry on the northern end is raised to two-storey height, and the service and office spaces associated with this section are designed with two and three levels. The walls are brick masonry with stone cladding on the exterior. The interior walls are plastered and there are some plastered areas on the exterior walls as well. The windows are iron frames with reinforced concrete sills and lintels. The doors are iron framed or wood. There are a great number of in-situ machines, workbenches, furnaces and ovens as well as chimneys and ventilation systems connected with them. There are no visible structural deformations but there are problems such as rising damp and faulty roof water drainage, lost architectural elements, damaged plastered and painted surfaces and material loss. Some of the original machinery and equipment has also been removed. Within the scope of this thesis, following a brief analysis of the city of Kayseri and Sümerbank Textile Factory Complex, the location, history and general features of Maintenance and Repair Workshop chosen as the focus of this study are described. The survey and architectural documentation of the building also includes sections on the plan and elevation features, spatial set up, construction technique, material analyses, architectural features and relevant deterioration. These analyses were inscribed on the architectural drawings of the building based on a point cloud surveyed by a total station. The point cloud model was detailed with hand sketches and measurements, which were also transferred to the drawings in a CAD environment. The restitution project, which shows the original condition of the building, is prepared based on traces observed on building, in old photographs, interviews with former workers and users, and information obtained from similar buildings in the complex. As the building was not used out of its original function, there are no serious problems about spatial restitution. It is apparent that an addition was made to the southern end of the building, probably within a decade of its construction. Apart from this, only minor changes in architectural elements were observed. The restoration and re-use proposal offers solutions to the problems observed on the building and the new function is based on the requirements of the Abdullah Gül University's Sümer Campus. The Maintenance and Repair Workshop, located centrally within the campus is proposed to house a number of interrelated functions. These include a Sümerbank Museum and Archive which will make it possible for the building to exhibit itself and its original machinery and equipment as well as the history of the Sümerbank Textile Factory with the visitors center, multipurpose hall, workshops and administrative offices associated with it, and a Research Center for Modern Architectural and Industrial Heritage and Library. Thus the building will be sustained and preserved without losing its identity and original architectural characteristics, and will be integrated with the urban community and the campus it now belongs to.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    199186

    Value assessment for defining the conservation principles for Kayseri Sümerbank Bez Fabrikasi

    Kayseri Sümerbank Bez Fabrikası'nın değerleri üzerinden koruma kararlarının belirlenmesi

    HİKMET ELDEK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2007

    MimarlıkOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Restorasyon Ana Bilim Dalı

    DR. FUAT GÖKÇE

  2. Tez No

    833514

    Birinci beş yıllık sanayi planı kapsamında yapılan Sümerbank Fabrika yerleşkelerinin koruma bağlamında incelenmesi: Kayseri Sümerbank Bez Fabrikası örneği

    An analysis of the sümerbank factory complexes built within the scope of the first five-year industrial plan in the context of conservation: The case of Kayseri Sümerbank Textile Factory

    BEGÜM KÖK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    MimarlıkBaşkent Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF SELENA AYHAN KOÇYİĞİT

  3. Tez No

    346246

    İşlevini yitirmiş sanayi alanlarının dönüşümüne ilişkin çevresel risk değerlendirmesi, strateji ve öneriler: Kayseri Sümerbank Bez Fabrikası örneği

    Environmental risk assessment, strategy and recommendations on brownfield redevelopment: The case of Kayseri Sümerbank Cloth Factory

    MERVE KOÇAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaErciyes Üniversitesi

    Şehir Planlama Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. GÖKÇEN KILINÇ ÜRKMEZ

  4. Tez No

    628956

    Mekansal dönüşümler kapsamında mimarlık okullarının incelenmesi

    Evaluation school of architecture in the context of transformated space

    BÜŞRA YILMAZ ERDOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    MimarlıkGazi Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SARE SAHİL

    PROF. DR. KERİM ÇINAR

  5. Tez No

    772027

    Miras yapı komplekslerinin yeniden kullanımı: Ankara Saraçoğlu mahallesi için yeniden kullanım stratejileri

    Adaptive reuse of heritage building complexes: Adaptive reuse strategies for Ankara Saraçoğlu neighborhood

    DİLAY ÖZCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    İç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZGE CORDAN

Geri Dön