Sanat, iktidar, beden
Art, power, body
- Tez No: 425488
- Danışmanlar: PROF. ZELİHA AKÇAOĞLU
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Sanat, iktidar, beden, Art, power, body, artist
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Resim Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 236
Özet
İnsan türünün en yaratıcı üretim ve eylem biçimlerinin bir bölümünün somutlaşmış biçimi/yansıması olan sanat, her dönemde yalnızca sanatçının hür iradesiyle var olan bir niteliğe sahip değildir. Etki gücünü her alanda gösteren iktidar olgusu, sanat üzerinde de bazı dönemlerde varlığını sanat yapıtları üzerinden de somutlaştırmıştır. İktidar kavramı geniş çerçevede düşünüldüğünde, yüzyıllar boyunca insanı dolayısıyla onun yaratıcı üretim sürecinin sonucu olan sanatı doğrudan ya da dolaylı pek çok biçimde etkilemiştir. Kavramı Münci Kapani'nin açıkladığı biçimde "başkalarının davranışlarını etkileyebilme, kontrol edebilme olanağı' olarak düşündüğümüzde bu etkileşim durumunun izini (iktidar-birey ilişkisi bağlamında) tarih öncesi döneme kadar sürmek mümkündür. Bu ilişkide iktidar, birey üzerinde güç ve etkiye sahip her şey olarak düşünülebilir ve tarih öncesi dönemden de referans alınabilir. Literatür tarandığında insanların mağara yüzeylerine hayvan figürleri çizmeleri konusundaki genel varsayım insan türünün başka bir tür karşısında güç elde etme isteğidir. Varsayımdan hareketle, mağara duvarlarına kaydedilen bu veriler insanın başka bir türle olan güç savaşının göstergelerindendir. Zamanla, topluluk bilincinin oluşmasına paralel olarakyeni iktidar biçimlerinin (dinsel, siyasal, ekonomik) doğuşuyla, sanat ve sanatçı üzerindeki etkileri de farklılaşmıştır. İktidarın yaptırım gücü, yapıtlarının iktidarın amaçları doğrultusunda üretilmesi ve kullanılmasına neden olabilmiştir. Sanat, dinsel, politik, ekonomik çıkarlara hizmet eden bir araç olarak uzunca bir süre kullanılmıştır. Sanatın, dine hizmet için kullandığı dönemlerde, sanatçıların mesajı halka iletmek için kullandıkları en önemli araç insan bedeni olmuştur. Siyasetin, yönetim biçimlerinin sanatı bir propaganda aracına dönüştürdükleri dönemde de, insan bedeni kitleleri etkilemek amacıyla doğrudan mesajları iletecek biçimde resmedilmiş ya da biçimlendirilmiştir. Yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren ise bedenin sanatta kullanım biçimi radikal bir değişime uğramıştır. Beden, sanatçının yalnızca resmettiği ya da biçimlendirdiği bir öge değil, canlı yapısıyla doğrudan bir sanat nesnesi olarak sanat tarihi sayfasında yerini alır. Bedenin, sanat arenasında devrim niteliğindeki bu yeni sunum biçimi, sanatçının sadece yeni yada farklı olanı arayışından doğan bir sonuç değildir. Yüzyıllardır iktidarın dolayısıyla sanatın nesnesi olarak kullanılan beden artık iktidarın karşısında bir güç olarak somut varlığıyla ve aracısız bir biçimde görülmektedir. Değişen dünya konjonktürüyle birlikte sanatçının sanat arenasında daha çağdaş ve radikal üretimlere imza attığı gözlemlenmektedir. İktidar biçimlerine muhalif duruşlarıyla dikkat çeken sanat hareketlerinin yaratıcısı olarak sanatçı birey, artık gücünü bir hamiden, kiliseden ya da bir diktatörün sempatisinden değil, kendi özgür iradesinden almaktadır. Burada özgürlük kavramı sınırlarını tamamen sanatçının belirlediği bir kavram olmamakla birlikte, önceki dönemlere göre önemli ölçüde çerçevesi genişletilmiş bir kavram olarak düşünülmelidir.
Özet (Çeviri)
Art, which can be regarded as a concretized form / reflection of parts of the most creative modes of production and action of the human species, does not possess a nature that comes to existence by the free will of the artist only, in all ages of humanitarian progression. The power phenomenon, the influential strength of which is felt in almost any area that life touches, had also materialized its existence through artistic compositions at certain periods. Within a more generalized approach, the concept of power had influence whether directly or indirectly, on human beings and thus, the art, being the resultant outcome of a creative production process conducted by the artist, in many ways and for centuries. Moving from the perspective of Munci Kapani, who tends to define art as“ability to influence and control others' behaviors”, it is possible to keep a track of the traces of this interaction (in the context of power-individual relations) down to prehistoric times. In this relation, the power can be conceptualized as anything and everything that has influential and/or convincing power on the individual and references can also be drawn from prehistoric ages. When a scan is performed across scholarly articles published hitherto, the common presumption about people's drawing of animal figures on cave walls is noted as the will and intent of the human being as a species to gain power against another species. Moving on this presumption, it may well be said that such data engraved on cave walls are among indicators of humanitarian war against another species to gain and declare power. Over time, with emerge of new forms of rule (i.e. religious, political and economic etc.) the influence of power on art and the artist also varied. The sanctioning power of the ruler led to creation and use of arts for the benefits and goals of the ruler. Art was exploited as a means serving religious, political and economic interests, for a long period of time. During the periods in which art was used in service of holy interests, the most major means used by artists in conveying their messages to people in their communities had been the human body. At a time when politics reshaped art into a tool of publicity, the human body was pictured or reformed in such a way to directly convey messages, in order to influence public in masses. Forthwith upon the second half of twentieth century, the usage mode of body in arts x changed radically. The body replaced its image or form as revealed by the artist, with itself in bone and flesh as a direct art object, according to the narrations in books written on history of art. This novel form of presentation of the body, which had a revolutionary character in arts arena is not an outcome of only a search for something new or something different. Body, which was used as an object of ruling power and thus of art, then started to reveal itself with its material presence at first hand. It is observed that the artist undersigned more contemporary and radical productions on art arena, together with the ever-changing global conjuncture. The art-performing individual as the creator of art movements that lure interest with its resisting positions against various forms of rule would no longer draw its power from a guardian or protector or church or the sympathy of a dictator, but, from its free will. This liberty has not been a concept the boundaries of which were demarcated by the artist, however, it should still be regarded as a concept with excessively extended context, compared to previous times.
Benzer Tezler
- Sanat pratiklerinde politik bir nesne olarak beden ve iktidar
Power and body as a political object in art practices
EMİN KÖSEOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
DOÇ. FUNDA SUSAMOĞLU
- Sanat iktidar ilişkisi ve topluma yansıması
Art power relationship and society reflection
AHMET LÜTFÜ BERKLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiSanat Kuramı ve Eleştiri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. MUHAMMET LÜTFÜ KINDIĞILI
- 20. yy. Heykel sanatında erotizm
Eroticism in the 20th century sculpture art
SESİL BEATRİS KALAYCIYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
DOÇ. FATMA AKYÜREK
- Kadın bedeni kurguları ve temsiliyet: 1970 sonrası batı sanatında bedenlerini kullanan kadın sanatçılar
Woman's body and representation: Women artists using their bodies in art after 1970
SEMİHA MÜGE ÖZBAY AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Güzel SanatlarYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ. İNCİ EVİNER
- Beden erk ilişkisi
The relation between body and political power
ORHAN LABOÇ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2019
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. DR. İSMAİL ATEŞ