Sovyet döneminden bağımsızlığa geçişte Özbek sineması
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 425563
- Danışmanlar: PROF. Z.YÜKSEL AKTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sinema Televizyon Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Sinema Televizyon Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği, Orta Asya ülkelerini etkilediği gibi Özbekistan'ı da etkilemiştir. Etki yaratmış olan alanlardan biri de sinemadır. Özbek sinemasının başlangıcı Sovyet dönemine dayanır. Özbekistan, sinema ile 1897 yılında tanışmış olup ilk yıllarında Rus sinemacılar tarafından yürütülmüştür. Başlangıçta yönetmenler, senarist ve görüntü yönetmenleri, hatta oyuncular bile Rus kökenlidir. 1920 yıllarından itibaren Özbek sinemasına Özbek sinemacılar da katılmıştır. Uzbekgoskino-Özbek Devlet Sinema Teşkilatı'nın (1925) kuruluşu da yine bu dönemdedir. Sektör, farklı milletlerden gelen sinemacılarla karma ve zengin bir çalışma ortamı haline gelmiştir. Moskova VGİK sinema okulunun ülke sinemasının gelişmesinde önemli katkısı olmuştur. Burada eğitim görmüş sanatçılar sinemayı giderek güçlendirmişlerdir. Özbek sinemasının asıl güçlenmesi, II.Dünya Savaşı (1939-1945) yıllarında gerçekleşmiştir. Bu süreçte üretilen filmlerin önemli bir kısmı, başarılı ve yaratıcı çalışmalardır. Konuları savaş olsa bile içeriklerinde sevgi, dostluk, barış ve vatanseverlik gibi duygular yansıtmışlardır. Rus yönetimi altındaki bu yıllarda Özbek sinemasında millileşme atılımları giderek ağırlık kazanmıştır. İlk Özbek kökenli fotoğraf ve görüntü yönetmeni HudoyberganDevanov'dan (1878-1940) sonra, Nabi Ganiyev (1904-1952) milli sinema sanatındaki ilk önemli isimlerden olmuştur. Özbek sinemacılardan YuldaşAgzamov (1909-1985), ve Malik Kayumov'un (1912-2010) ardından sektörde Kamil Yarmatov (1903-1978), SohradAbbasov (1931-..) gibi daha birçok isim yapmış sinemacılar yer almışlardır. Milli sinema tarihindeki Tahir ile Zühre (1941), Avisenna (1950), Sen Yetim Değilsin (1962), Geçmiş Günler (1970); Ali Baba ve kırk Haramiler (1980) gibi yaratıcı örneklerini ortaya koymuşlardır. Sovyet döneminde çekilen bu filmler hala günümüz fenomeni olmaya devam etmektedir. SSCB'nin (1990) dağılmasıyla Özbekistan bağımsızlığına kavuşmuştur. Ülke yönetiminde değişikliğin yaşandığı bu ilk yıllarda sinema sektöründe zor bir dönem yaşanmış ve bu süreç 90'lı yılların sonuna kadar devam etmiştir. Günümüz Özbek sineması varolma yolunda gelişimini sürdürmektedir. Genç sinemacılar tarafından, yapım koşullarındaki zorluklara rağmen seyirci ilgisini çekebilecek filmlerin üretilmesine çaba gösterilmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Sinema, SSCB, Özbek, Bağımsızlık, Film, Orta Asya.
Özet (Çeviri)
The Union of Soviet Socialist republics have affected Central Asian countries including Uzbekistan as well. One of the areas that have an impact is cinema. The beginning of the Uzbek movie is based on the Soviet period. Uzbekistan, has acquainted with the cinema in 1897 and it was carried out by Russian filmmakers. At the beginning, directors, screenwriters and cinematographers, even the players were Russian. Since 1920, the Uzbek filmmakers also participated in the Uzbek cinema. Establishment of the Uzbekgoskino - Uzbek State Cinema Organization (1925) belong to this period. The sector has become with a different nationalities of filmmakers who made mixed and rich working environment. The Moscow VGIK film school has been a significant contribution to the development of the country's movie productions. Artists who have educated on this school strengthened the cinema gradually. Strengthening of Uzbek cinema happened during the II World War (1939-1945). The significant part of the films, which are belong to that period are evaluated quite successful and creative. Though the theme of films were about the war, they reflected the feelings of love, friendship, peace and patriotism. Under Russian government, nationalization of Uzbek cinema has gained an important step for those time. After the first Uzbek photo cinematographer HudoyberganDevanov (1878-1940), NabiGaniyev (1904-1952) has become one of the important name in the national cinema of Uzbekistan.Some of their masterpiece were 'Tahir and Zuhre' (1941) , 'You are Not Orphan' (1962), 'History Days' (1970), they are evaluated as creative examples. These films, which were filmed during the Soviet period, they still continue to be a phenomenon. After disintegrating the USSR in 1990, Uzbekistan gained its independence. Changing on country management has become a big reason to experience a difficult period in the early years of the cinema industry and it continued until the end of the 90s. Today, the Uzbek cinema tries to continue it's existing in the way of development. Regardless of many problems and meeting difficult situations, young Filmmakers try to make and produce films that will interest the audience. KEY WORDS: Cinema, USSR, Uzbek, Uzbekgoskino, VGİK, Independence, Film, Middle Asia.
Benzer Tezler
- Toplumsal bağlamda SSCB'den günümüze değişen mülkiyet sistemi: Kırgızistan örneği
Property system that has changed from the USSR to the present in the social context: The case of Kyrgyzstan / коомдук ракурстан сссрден азыркы мезгилге чейин озгоргон мүлк системасы (кыргызстан мисалында) / изменения в системе собственности в социальном аспекте со времён ссср и до сегодняшнего времени, на примере кыргызстана
MEHMET ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SosyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ORÇAN
- Türk Cumhuriyetleri'nin ekonomik dönüşüm süreci ve bu süreçte uygulanan iktisat politikaları
The Process of economic transformation in Turkish republics and the economic policies
MEHMET DİKKAYA
- Dış ticarette teslim ve ödeme şekillerinde eğitim gereklerinin belirlenmesi
Determination needs of education in terms of payment and delivery in foreign trade
YADIGARJON GAYİPOV
- Cumhuriyet dönemi Kırgızistan'da demokrasi
Democracy in independent Kyrgyzstan.
AİCHUROK AKZHOLOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Siyasal BilimlerKocaeli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULVAHAP AKINCI
